کربن چیست، چه اشکالی دارد و کاربردهای آن کدام است؟
کربن برای کلیه اشکال مختلف زندگی اهمیت دارد. کربن کمتر از یک درصد تمام مواد را تشکیل میدهد ولی هر چیزی که زندگی میکند یا زندگی کرده است، شامل این عنصر میباشد. بدن تمام موجودات زنده از ترکیبات کربن ساخته شده و در نقاطی از کره زمین که این ماده پیداشود، بهر مقدار که باشد، محتملا نشانه آنستکه حیات وجود داشته است. نباتات و گیاهان کربن را از گاز اکسید کربن موجود در هواگرفته و در ساختمان ریشهها، ساقهها و برگهای خود بمصرف میرسانند. حیوانات هم کربن را از راه مصرف گیاهان بدست میآورند.
در همان زمان اکسید کربن هم بوسیله تنفس حیوانات و هم هنگام فساد نباتات به هوا برگشت داده میشود.
از تمام اشکال گوناگون کربن، معروفترین و شاید با ارزشترین آن برای انسان، همانا ذغال سنگ باشد. در حدود چهار پنجم ذغال سنگ کربن بوده و بقیه هیدروژن و سایر عناصر میباشند. جاذبه بین کربن و اکسیژن تقریبا مانند کشش و جاذبهای است که بین آهن ربا و آهن وجود دارد.
این یکی از عللی است که ذغال سنگ را تا این حد با ارزش نموده است؛ وقتیکه ذغال سنگ میسوزد، عناصر آن مخصوصا کربن آن با هوا ترکیب شده و این سوختن تولید انرژی حرارتی میکند که بطرق زیادی توسط بشر مورد استفاده قرار میگیرد.
کربن بصوری که اختلاف زیادی با یکدیگر دارند، پیدا میشود. مثلا دو نوع بسیار متفاوت آن گرافیت والماس میباشند. گرافیت نرم و لغزنده بوده و یک روغن عالی از آن بدست میآید که مخصوص ماشین آلات میباشد. با اینکه وقتیکه بارس مخلوط میشود، به اندازه کافی سخت گردیده و از این ماده هم در ساختن مداد سربی استفاده میکنند. در حالیکه الماس برعکس گرافیت سختترین ماده شناخته شده در طبیعت است.
اتمهای کربن میتوانند بیکدیگر پیوسته و به اتمهای عناصر دیگر متصل گردند. بدین ترتیب این اتهمها بطرق مختلف زیادی ترکیب شده و ترکیبات فراوان کربن را تشکیل میدهند. یکی از سادهترین آنها اکسید کربن میباشد که هنگام سوختن کربن در اکسیژن وارد اتمسفر میگردد. مونواکسید کربن گازی است سمی و هنگامی که کربن در جائی که باندازه کافی اکسیژن نیست بسوزد پدید میاید.
کربنگر چه آزادانه در درجات حرارت زیاد در مقابل سایر عناصر و ترکیبات واکنش نشان میدهد ولی بسادگی با آنها ترکیب نمیشود.