آرتریت تمپورال چیست؟ علائم بالینی و شیوه تشخیص و درمان
آرتریت تمپورال یا آرتریت سلول ژانت یک واسکولیت در افراد سالخورده است که اگر سریعا تشخیص و درمان نشود موجب کوری می‌شود.
اپیدمیولوژی: در زنان شایعتر بوده و در سنین بالاتر از ۵۰ سال رخ می‌دهد. اکثر بیماران بالای ۶۵ سال سن دارند.
پاتوژنز: آرتریت تمپورال یک بیماری اتوایمیون با منشاء نامعلوم است. فرآیند التهابی هم فوکال و هم سیستمیک است و می‌تواند عروق بزرگ را درگیر نموده و موجب انسداد و تنگی شود.
علائم بالینی
١- سردرد: شایعترین علامت آرتریت تمپورال، سردرد است که می‌تواند ضربان دار یا غیرضربانی باشد. سردرد معمولا یکطرفه بوده و ممکن است در محل شریان گرفتار (شریان تمپورال سطحی یا اکسیپیتال لوکالیزه باشد.
۲- پلی میالژیا روماتیکا: در بیش از ۵۰٪ بیماران وجود داشته و با علائم، درد مفاصل پروگزیمال و عضلات، خشکی صبحگاهی، خستگی، Malaise و تب تظاهر می‌یابد.
٣- نشانه‌های التهاب شریان تمپورال سطحی: در ۵۰٪ بیمار در مسیر شریان تمپورال س طحی، اریتم، تندرنس، ندولاریته، کاهش نبض شریانی و افزایش ضخامت وجود دارد.
۴- Jaw claudication: به علت ایسکمی عضلات جونده، در هنگام جویدن، بیمار دچار درد یا سفتی عضلات فک تحتانی می‌شود که به آن Jaw claudication گفته می‌شود. این نشانه در ۴۰٪ مبتلایان به آرتریت تمپورال وجود دارد.
۵- کوری گذرا: شوم‌ترین عارضه آرتریت تمپورال است که اگر درمان نشود در ۵۰٪ موارد موجب کوری دائمی می‌گردد.
۶- سایر علائم: نوروپاتی، میلوپاتی، Stroke مغزی، دوبینی، دیسفاژی و گلودرد از سایر تظاهرات این بیماران می‌باشد.
یافته‌های آزمایشگاهی
1- افزایش ESR، شایعترین یافته آزمایشگاهی در آرتریت تمپورال می‌باشد؛ اگرچه در ۳٪ بیماران، ESR طبیعی است. ESR بیشتر از ۵۰ و معمولا بالاتر از ۷۵ می‌باشد.
۲- آنمی، ترومبوسیتوز خفیف و لکوسیتوز با ارجحیت نوتروفیلی سایر یافته‌های آزمایشگاهی هستند.
تشخیص:
در هر بیمار سالخورده با سردرد مداوم حتما به منظور بررسی آرتریت تمپورال باید ESR مورد سنجش قرار گیرد. سردرد، ESR بالا، تندرنس، افزایش ضخامت یا کاهش نبض شریان تمپورال سطحی به شدت به نفع آرتریت تمپورال می‌باشند.
تشخیص قطعی آرتریت تمپورال به کمکی بیوپسی از شریان تمپورال سطحی صورت می‌گیرد (نکته اصلی سئوال). چون درگیری شریان به صورت Patchy می‌باشد باید طول نمونه بیوپسی کافی باشد، چرا که ممکن است از قسمت سالم بیوپسی به عمل آید و موجب منفی کاذب شود.
درمان:
به محض شک به آرتریت تمپورال درمان باید با دوز بالای پردنیزولون (mg ۴۰-۶۰ در روز) شروع شود. بهتر است قبل از شروع درمان، بیوپسی شریان تمپورال انجام شود. اما می‌توان چند روز بعد از شروع درمان هم بیوپسی گرفت. به عبارت دیگر نباید شروع درمان سریع را فدای انجام بیوپسی کرد یا منتظر جواب آن بود.
پاسخ به درمان: پاسخ به درمان توسط علائم بالینی و ESR کنترل می‌شود. در چند روز اول درمان با کورتون، سردرد بهبود می‌یابد، ESR طبیعی می‌شود و اگر بیوپسی پس از چند روز اول انجام شود، ممکن است نرمال باشد.
طول مدت درمان: درمان با کورتیکواستروئید High dose حداقل باید یک ماه ادامه یابد، سپس دوز پردنیزولون را به تدریج کم می‌کنیم. لازم به ذکر است که ممکن است به سال‌ها درمان نیاز باشد.
