آزمایش‌های هپاتیت B – تفسیر آزمایش‌های HBV DNA -HBs Ag- HBe Ag – Anti HBS – Anti HBC
نام آزمایش:
Hepatitis B Virus
نام‌های اختصاری:
آزمایش‌های مرتبط:
HBs Ab، HBc IgM، HBc Ab، HBV DNA، HBs Ag، Anti HBs، HBe Ag، HBe Ab، Anti HBe، Anti HBC، ALT، AST، Bilirubin، Hepatitis C
چرا و چه موقع درخواست می‌شود؟
جهت تشخیص و پیگیری بیماری هپاتیت B که به وسیله ویروس هپاتیت ایجاد می‌شود، بررسی آنتی بادی‌های ساخته شده توسط بدن (HBs Ab) که می‌توانند هم از طریق تحریک به وسیله واکسن هپاتیت تولید شده باشند و هم می‌توانند به علت ابتلا به بیماری هپاتیت به وجود آمده باشند.
نمونه مورد نیاز :نمونه خون وریدی
آمادگی قبل از انجام آزمایش: آمادگی خاصی احتیاج ندارد.
بیماری هپاتیت B، عفونت کبد است که به وسیله ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود. بیماری هپاتیت انواع مختلفی دارد. از علائم ابتلا به این بیماری بزرگ شدن و التهاب کبد می‌باشد. ویروس هپاتیت B یکی از پنج نوع ویروس هپاتیت شناخته شده است.
انواع دیگر این ویروس عبارتند از هپاتیت E، D، C، A. معمول‌ترین علت هپاتیت حاد و شایع‌ترین علت هپاتیت مزمن ویروس نوع B می‌باشد. ویروس هپاتیت B از طریق تماس خونی یا تماس با دیگر مایعات بدن فرد آلوده انتقال می‌یابد. به طور مثال از طریق سرنگ آلوده و رابطه جنسی منتقل می‌شود. عفونت از طریق مادر به جنین نیز منتقل می‌شود.
HBV از طریق دست دادن، بوسیدن، سرفه، عطسه یا غذا انتقال نمی‌یابد. در بعضی موارد عفونت هپاتیت B به سرطان کبد یا سیروز تبدیل می‌شود. مراحل مختلف ابتلا به هپاتیت B عبارتند از: عفونت حاد: وجود نشانه‌های مخصوص بیماری به همراه آزمایش غربالگری مثبت.
عفونت مزمن: عفونت ماندگار به همراه آزمایش مثبت و التهاب کبد.
ناقل: عفونت ماندگار بدون التهاب کبد (ناقل کسی است که از لحاظ ظاهری سالم به نظر می‌رسد ولی ویروس را در بدن خود حمل می‌کند و می‌تواند پتانسیل آلودگی افراد را داشته باشد).
عفونت بهبود یافته: هیچ نشانه‌ای از هیچ گونه عفونت با HBV وجود ندارد، آزمایش HBV DNA منفی است و نشانه‌ای از التهاب کبد وجود ندارد.
از علائم ابتلا به هپاتیت B (تمام انواع هپاتیت کم و بیش علائمی یکسان دارند) می‌توان خستگی، تب، تهوع، استفراغ، زردی و نقص عملکرد کبد را نام برد. زمانی که کبد در گیر بیماری می‌شود از تجزیه سموم و ضایعات بدن ناتوان می‌گردد و در این حالت قادر نیست این محصولات اضافی را از بدن دفع نماید.
یکی از این محصولات بیلی روبین است که باعث زردی می‌شود. در این حالت آنزیم‌های کبدی نیز بالا خواهند رفت. آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص و پیگیری درمان هپاتیت وجود دارند.
آزمایش HBV DNA آزمایشی حساس و دقیق است که می‌تواند تعداد ویروس در بدن را نیز مشخص نماید.
آزمایش HBs Ab، آنتی بادی‌های تولید شده توسط بدن بر علیه ویروس هپاتیت B را ردیابی خواهد کرد. آزمایش‌های HBe Ag، HBe Ab، HBc Ab، HBs Ag نیز قسمت‌های مختلف ویروس را شناسایی خواهند کرد. خوشبختانه جهت جلوگیری از ابتلا به این بیماری واکسن موجود می‌باشد.
خلاصه‌ای از آزمایش‌های مربوط به هپاتیت B و چگونگی استفاده از آن‌ه“
HBs Ag
پروتئینی است که روی س طح ویروس وجود دارد و در هپاتیت حاد و مزمن دیده می‌شود. اغلب برای تشخیص و غربالگری HBV استفاده می‌شود، سریع‌ترین نشانه ابتلا به هپاتیت B
Anti HBS (HBs Ab)
آنتی بادی است که بدن در پاسخ به وجود عفونت HBV می‌سازد
جهت بررسی ابتلا به عفونت هپاتیت B در گذشته و بررسی موفقیت‌آمیز بودن واکسیناسیون بر علیه هپاتیت
Anti HBC (HBc Ab)
آنتی بادی ای است که بدن انسان بر علیه آنتی ژن هسته ویروس هپاتیت می‌سازد. این آنتی ژن در خون قابل شناسایی نیست و فقط در سلول‌های آلوده شده کبد یافت می‌شود.
اولین آنتی بادی که توسط بدن انسان بر علیه ویروس هپاتیت ساخته می‌شود و برای تشخیص عفونت حاد درخواست می‌شود.
HBe Ag
پروتئینی که به وسیله ویروس هپاتیت فعال و در حال تکثیر، در خون آزاد می‌شود.
تعداد گونه‌هایی از ویروس نیز هستند که آنتی ژن e تولید نمی‌کنند. فراوانی این ویروس‌ها بیشتر در خاورمیانه می‌باشد. از این رو این آزمایش در این مناطق
چندان توصیه نمی‌شود.
Anti HBe (HBe Ab)
آنتی بادی که بدن انسان بر علیه آنتی ژن e آزاد شده از ویروس می‌سازد.
در بیمارانی که از عفونت حاد هپاتیت بهبود یافته‌اند به همراه Anti HBe و Anti HBs مشاهده می‌گردد. در افراد مبتلا به نوع مزمن می‌تواند در پیگیری و درمان بیماری کاربرد داشته باشد.
HBV DNA
ماده ژنتیکی ویروس هپاتیت به وسیله این آزمایش شناسایی می‌شود.
به وسیله این آزمایش می‌توان آلودگی فعال هپاتیت را تشخیص داد. استفاده اصلی این آزمایش جهت پایش بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن طی درمان است.
آزمایش‌های نام برده در جدول بالا همگی تخصصی هستند و برای پایش بیماری می‌توان آزمایش‌هایی نظیر آنزیم‌های کبدی ALT و AST و یا بیوپسی کبد را نیز درخواست نمود. از علائم ابتلا به بیماری می‌توان به تب، احساس خستگی، کم شدن اشتها، تهوع و استفراغ، درد ناحیه شکمی، درد مفاصل و زردی اشاره کرد. نشانه‌های اولیه این بیماری شبیه یک سرماخوردگی معمولی است. آزمایش‌هایی که از آن‌ها نام برده شد ممکن است تنها یا در ترکیب با یکدیگر درخواست شوند.
آزمایش HBV DNA: این آزمایش می‌تواند تعداد ویروس موجود در خون بیمار محاسبه کند و آن را با عدد بیان نماید. همچنین می‌تواند تشخیص دهد که ویروس در مرحله تکثیر می‌باشد یا خیر. این آزمایش ریسک تخریب کبد را نیز مشخص می‌کند. نوزادان، کودکان و بزرگسالان می‌توانند با استفاده از واکسن هپاتیت B در جلوگیری از شیوع این بیماری نقش داشته باشند.
درمان خاصی برای هپاتیت B وجود ندارد، دارو‌های ضد ویروس مانند اینترفرون، تنوفاویر، انتکاویر می‌توانند در جلوگیری از عود علائم مؤثر باشند. افراد مبتلا به نوع مزمن هپاتیت B باید مرتب پایش شوند تا مبتلا به سیروز یا سرطان کبد نشوند.
مقادیر طبیعی: تمام آزمایش‌های مربوط به هپاتیت B و زیر مجموعه‌هایش باید منفی باشند. البتهآزمایش HBs Ab در صورتی که واکسیناسیون علیه ویروس هپاتیت انجام شود و پاسخ بدن را به همراه داشته باشد مثبت خواهد شد.