آزمایش غربالگری جنین از نظر بیماری‌ها در سه ماهه اول و دوم بارداری چیست؟
دابل مارکر، تریپل مارکر و کواد مارکر چه هستند؟
نام آزمایش: غربالگری جنین در سه ماهه اول و دوم بارداری
نام‌های دیگر آزمایش با نام‌های اختصاری:
Double Test، Double Marker، Triple Test، Triple Marker، Quad Test، Quadruple Test، Quad Marker،
آزمایش‌های مرتبط:
Integrated Test، Sequential Test، PAPP-A، Free Beta HCG، Alpha Feto Protein، AFP، Inhibin A، Beta HCG، Unconjugated Steriol، UET
چرا و چه موقع درخواست می‌شود؟
این آزمایش‌ها که به دابل مارکر، تریپل مارکر و کواد مارکر معروف هستند، بخشی از برنامه غربالگری جنین در سه ماهه اول و دوم بارداری می‌باشند و احتمال وجود‌تریزومی ۱۸ و ۲۱ و نقایص لوله عصبی در سه ماهه اول و دوم بارداری را گزارش می‌نمایند.
نمونه مورد نیاز: نمونه خون وریدی
* آمادگی قبل از انجام آزمایش: آمادگی خاصی احتیاج ندارد. براساس روشی که آزمایشگاه استفاده می‌نماید احتمال دارد انجام سونوگرافی برای شما توصیه شود.
* دانستنی‌های بیشتر: PAPP-A، Free Beta HCG) Double Test): این آزمایش معمولا بین هفته‌های ۱۰ تا ۱۴ انجام می‌شود و جهت بررسی ناهنجاری‌های شایع کروموزوم‌های ۱۸ و ۲۱ درخواست می‌شود. قبل از انجام آزمایش خون نیاز است بررسی سونوگرافی خاصی انجام شود که حاوی اطلاعات ویژه‌ای می‌باشد.
PAPP-A پروتئینی است که ابتدا توسط لایه‌های خارجی ترفو بلاست و سپس توسط جفت ساخته می‌شود و تا زمان زایمان تولید می‌شود. Free Beta HCG نیز هورمونی است که به مقدار زیاد توسط جفت تولید می‌شود. میزان تولید این هورمون تا هفته ۸ الی ۱۰ سیر صعودی دارد و سپس مقداری کاهش می‌یابد و سپس در سطح خاصی ثابت می‌ماند. این آزمایش فقط به منظور غربالگری می‌باشد و در صورت غیر طبیعی بودن، نتایج آن باید به وسیله روش‌های دقیق‌تر نظیر آمنیوسنتز مجدد بررسی شوند.
امروزه روش‌های دقیق‌تری نظیر آزمایش Quad Marker و Triple Marker برای غربالگری وجود دارند ولی به علت اینکه انجام آن‌ها در سه ماهه دوم امکان‌پذیر است، هنوز آزمایش Double Marker که قابلیت انجام در سه ماهه اول را دارد درخواست می‌گردد. این آزمایش می‌تواند حدود ۸۵ درصد جنین‌هایی که اختلال سندروم داون دارند و ۷۵ درصد جنین‌هایی که اختلال کروموزوم ۱۸ را دارند غربال نماید. ۵ درصد نتایج این آزمایش نیز به صورت کاذب مثبت می‌باشند. این آزمایش برای جنین‌های دو قلو و بیشتر مناسب نمی‌باشد. Unconjugated Steriol، Beta HCG، AFP) Triple Test): این آزمایش جهت غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی جنین در سه ماهه دوم بارداری استفاده می‌شود.
AFP: پروتئینی است که به وسیله بافت جنین تولید می‌شود و تا هفته ۱۲ میزان آن در خون بالا می‌رود قسمتی از این پروتئین از جفت عبور کرده و وارد خون مادر می‌شود که از این طریق قابل اندازه‌گیری می‌باشد. با سنجش میزان این پروتئین می‌توان سلامت لوله عصبی را بررسی نمود.
Beta HCG: این هورمون توسط جفت‌ترشح می‌شود که طی سه ماهه اول بارداری بالا می‌رود و بعد از آن تا آخر بارداری به آرامی کاهش می‌یابد. این آزمایش در بخشی جداگانه بیشتر توضیح داده شده.
(Unconjugated Steriol (UE۳: هورمونی است که به علت فرآیند متابولیسم جنین تولید می‌شود. در این فرآیند، کبد، غدد آدرنال (فوق کلیوی) و جفت شرکت دارند. مقداری از این پروتئین از جفت عبور کرده و وارد خون مادر می‌شود که از طریق آزمایش خون قابل اندازه‌گیری می‌باشد. غلظت این هورمون حدود هفته ۸ بارداری افزایش می‌یابد، سپس تا زمان زایمان به آرامی بالا می‌رود.
Inhibin A، Unconjugated Steriol، Beta HCG، AFP) Quad Test): این آزمایش به علت وجود یک آزمایش اضافه (Inhibin A) نسبت به آزمایش Triple دقیق‌تر و قابل اعتمادتر می‌باشد. Inhibin A: هورمونی است که به وسیله جفت ساخته می‌شود. میزان این هورمون تا هفته ۱۴ بالا می‌رود سپس بین هفته ۱۴ تا ۱۷ به آرامی پایین می‌آید و بعد از آن دوباره بالا می‌رود.
آزمایش Triple و Quad بین هفته‌های ۱۳ تا ۲۱ بارداری قابل انجام می‌باشد. این دو آزمایش نسبت به آزمایش Double نتایج قابل اعتمادتری دارند. جهت انجام آزمایش غربالگری ناهنجاری‌های جنینی، بسته به نوع روش مورد استفاده آزمایشگاه سؤال‌های دیگری در مورد سابقه خانوادگی بیماری یا ناهنجاری‌های کروموزومی و سؤال‌های بیشتری در مورد وضعیت سلامت مادر خواهد پرسید. سابقه سقط، دیابت و بیماری‌های عفونی نیز می‌تواند در محاسبه خطرات موجود دخیل باشند.
Integrated Test و Sequential Test نیز آزمایش‌هایی هستند که به صورت ترکیبی از آزمایش‌های ذکر شده قابل انجام می‌باشند.