آزمایش پروستات یا PSA چیست و تفسیر و دلیل درخواست آن چیست؟
نام آزمایش:
Prostate Specific Antigen
نام‌های دیگر آزمایش با نام‌های اختصاری:
PSA، Total PSA
آزمایش‌های مرتبط:
Free PSA
چرا و چه موقع درخواست می‌شود؟
برای غربالگری سرطان پروستات، بررسی نیاز به نمونه‌برداری (بیو سپی) از بافت پروستات، جهت پایش درمان سرطان پروستات و تشخیص یا عود مجدد بیماری این آزمایش در خواست می‌شود .
وقتی در آقایان دفع ادرار به سختی و همراه با درد صورت می‌گیرد می‌تواند نشانه‌ای از نیاز به انجام این آزمایش باشد. مردان بالاتر از ۵۰ سال نیز لازم است تا هر دو سال یک بار این آزمایش را انجام دهند.
نمونه مورد نیاز: نمونه خون وریدی
آمادگی قبل از انجام آزمایش ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش از اعمال جنسی پرهیز گردد زیرا باعث افزایش سطح PSA می‌شود.
PSA پروتئینی است که به وسیله سلول‌های پروستات ساخته می‌شود. پروستات غده‌ای کوچک است که تولید بخشی از مایع سمینال را به عهده دارد، بیشتر مقدار PSA تولید شده از طریق مایع سمینال دفع می‌شود و مقداری نیز وارد جریان خون می‌شود PSA به دو شکل در خون وجود دارد، نوع آزاد (Free PSA) و نوع پیوند شده با پروتئین.
به طور کلی جهت غربالگری، آزمایش Total PSA انجام می‌شود که در این آزمایش مجموع PSA پیوند شده و آزاد اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش PSA جهت تشخیص سرطان نمی‌باشد و برای این امر بهتر است پیوسپی پروستات انجام شود که در این آزمایش مقدار خیلی کمی از بافت پروستات برداشته می‌شود و در آزمایشگاه پاتولوژی سلول‌های بافت از نظر سرطانی بودن بررسی می‌شوند.
در صورتی که نتیجه آزمایش PSA در فردی غیر طبیعی باشد جهت بررسی‌های بیشتر بیو سپی پروستات و سونوگرافی در خواست می‌شود. زمانی که نتیجه آزمایش در فردی کمی بالاتر از حد طبیعی باشد ممکن است پزشک جهت بررسی بیشتر نسبت PSA آزاد به PSA کل را نیز در خواست نماید.
این تست به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد این افزایش PSA منشاء سرطانی دارد یا نه. از علائم سرطان پروستات مشکلات دفع ادرار و درد ناحیه لگنی را می‌توان نام برد.
فعالیت‌های بدنی شدید نظیر دوچرخه سواری می‌تواند روی پروستات تأثیر‌گذار باشد و به طور موقت سطح PSA را بالا ببرد. انجام اعمال جنسی نیز می‌تواند طی ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش سطح PSA را هنگام آزمایش بالا ببرد.
بعضی از دارو‌ها نیز می‌توانند سطح PSA را افزایش یا کاهش دهند. در صورت عفونت پروستات و محیط اطراف آن نیز سطح PSA در خون افزایش می‌یابد که در شرایط نام برده پزشک به شما توصیه خواهد کرد که چند هفته بعد دوباره آزمایش PSA را تکرار نمایید.