داروی آسپرین Acetyl Salicylic Acid (ASA)- موارد مصرف و ممنوعیت – عوارض و آثار جانبی – شیوه مصرف

رده بندی فارماکولوژیک : سالیسیلات

رده بندی درمانی: ضد درد غیر مخدر ، ضد تب ، ضد التهاب ، ضد پلاکت

رده بندی مصرف در حاملگی :گروه D

فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک : اثر ضد دردی که به صورت مرکزی و محیطی است تقریبا ناشناخته است. اثر ضد التهابی از طریق مهار سنتز پروستاگلندینها یا سایر واسطه های شیمیایی است. اثر ضد تب بوسیله تاثیر بر مرکز تنظیم حرارت هیپوتالاموس و ایجاد اتساع عروق محیطی و افزایش تعریق باشد اثر ضد انعقادی در دوزهای پایین با مهار سنتز پروستاگلندین ، مانع تولید ترومبوکسان A_۲ شده و اثر ضد تجمع پلاکت خود را اعمال می کند و احتمالا در دوزهای بالا به دلیل مهار پروستاگلندین ، اثر ضد تشکیل لخته ندارد. جذب سریع و کامل دارد. انتشار وسیعی در بیشتر بافتها و مایعات بدن دارد و ۹۰% آن اتصال به پروتئین می باشد و متابولیزم آن کبدی می باشد. دفع ادراری با نیمه عمر ۱۵ – ۲۰دارد.

اندیکاسیون های تجویز، راه مصرف، دوز اثر دارو :

آرتریت نوجوانان کودکان با وزن بیشتر از ۲۵kg: 2.4-3.6 gخوراکی در روز با دوز های منقسم. کودکان با وزن kg ۲۵و کمتر : mg.kg ۱۳۰ – ۶۰ خوراکی در روز در دوزهای منقسم. افزایش دوز به مقدار mg.kg ۱۰ روزانه و به مدت کمتر از یک هفته دوز نگهدارنده در محدوده mg.kg ۱۰۰ – ۸۰ در روز و حداکثر دوز تا mg.kg ۱۳۰در هر روز است.

آرتریت بالغین: شروع ۲.۴-۳.۶g خوراکی در روز و افزایش دوز به مقدار ۱.۲g-325mg در روز و کمتر از یک هفته . دوز نگهدارنده ۵.۴g – ۳٫۶ خوراکی در روز در دوز منقسم

درد خفیف یا تب بالغین و کودکان بزرگتر از ۱۱ سال: mg ۶۵۰ – ۳۲۵ خوراکی یارکتال ۴ ساعت و حداکثر تا g ۴ در روز

کودکان سنین کمتر از ۱۱ سال و کوچکتر : mg.kg ۱۵ – ۱۰ خوراکی هر ۴ تا ۶ ساعت تا دوز کامل mg.kg ۸۰ – ۶۰ در ۲۴ ساعت ، حداکثر g ۴ در ۲۴ ساعت

حملات اسیکمیک گذرا (TIA) و اختلالات ترومبوآمبولی بالغین: ۳۲۵mg خوراکی در روز ( پیشگیری کننده در مردان ) و ۳۲۵ng – ۱۶۰ خوراکی در روز ( در زنان ) بلافاصله یا طی ۴۸ ساعت بعد از وقوع قلب و عروقA

درمان یا کاهش خطر MI در مبتلایان به MI قبلی یا آنژین ناپایدار در بالغین برای پیشگیری اولیه : mg ۳۲۵-۷۵ خوراکی روزانه

برای پیشگیری ثانویه : mg ۳۲۵ – ۷۵ خوراکی روزانه ، برای درمان : mg ۳۲۵ – ۱۶۰ خوراکی یک بار در روز

سندرم کاوازاکی

پریکاردیت به دنبال MI : روزانه ۳۲۵ng – ۱۶۰ خوراکی روزانه

پیشگیری از انسداد مجدد عروق کرونر بعد از جراحی : ۳۲۵mg بعد از جراحی روزانه به مدت یک سال

کاشت استنت : ۳۲۵mg – ۱۶۰ خوراکی ، ۲ ساعت قبلی از گذاشتن استنت

تب روماتیسمی

کنترا اندیکاسیون : حساسیت مفرط به دارو. حساسیت به سایر NSAIDs ، کودکان مبتلا به آبله مرغان یا علایم سرماخوردگی ( خطر سندرم ری ) ، کمبود G6PD ، اختلالات خونریزی دهنده مثل هموفیلی ، کمبود ویتامین k پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک ، نارسایی کبدی

موارد احتیاط : در بیماران با نارسایی کبدی ، ضایعات گوارشی ، اختلال عملکرد کلیوی ، کمبود ویتامین k،، هیپوپروترومبینمی ، پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک

عارضه جانبی :

سیستم گوارشی: تهوع ، استفراغ

تداخلات دارویی : در مصرف هزمان با آمینو گلیکوزیدها ، اریترومایسین ، فورزماید ، سپس پلاتین ، احتمال تقویت اثرات سمی برگوش وجود دارد.

آنتی اسید ها سطح آسپرین را کاهش می دهند. آمونیوم کلراید و سایر اسید کننده های ادرار سطح دارو را افزایش می‌دهند.

آنتی بیوتیک ها و NSAIDs عوارض گوارشی آسپرین را تشدید می‌کنند

مصرف هم زمان با دارو های ضد انعقاد و ترومبولتیک ها اثر مهار کنندگی پلاکت را تقویت می کنند.

کورتیکواستروئیدها سطح آسپرین را پایین می آورند.

هر گونه خوراکی می تواند موجب تاخیر یا کاهش جذب آسپرین گردد.

مصرف الکل عوارض گوارشی آسپرین را تشدید می کند.

مسمومیت و درمان : مسمومیت باعث ناراحتی گوارشی ، اولیگوری ، ATN ، هیپرترمی اختلالات EKG

، بی قراری ، اسیدوز متابولیک به همراه الکالوز متابولیک ، هیپرپنه و تاکی پنه شود.

درمان: عبارتست از ایجاد استفراغ یا لاواژ معده ، تجویز زغال فعال ، اقدامات علامتی و حمایتی (حمایت تنفسی و اصلاح اختلالات مایع و الکترولیت ) ، قلیایی کردن ادرار بابی کربنات . استفاده از پتوی خنک کننده جهت درمان هیپرترمی . در موارد شدید یا بیماران در معرض آدم ریه از همودیالیز استفاده می‌شود.

مراقبت های پرستاری و توجهات ویژه :

۱) تماس قرص فاقد پوشش با مخاط دهان باعث زخم دهان می شود.

۲) قرص پوشش دار به علت جذب آهسته در درمان های حاد جایگاهی ندارند و برای درمان دردهای مزمن ارتریت روماتوئید به کار می روند.

۳) در طول درمان PT ، PLT ، CBC ، تست عملکردی کبد ، Cr ، BUN سرم را دوره ای چک کنید

۴) بیمار از جهت شواهد خونریزی مثل پتشی ، کبودی ، استفراغ چک کنید و مدفوع سیاه و قیری را بررسی نمائید.

۵) از مصرف دارو به مدت بیش از ۱۰ روز اجتناب نمائید.

۶) در صورت کاهش مایعات بدن به علت تب یا بیماری ، دوز دارو را کاهش دهید.

مصرف در شیر دهی و کودکان : از مصرف در طول دوران بارداری خود داری شود. به دلیل ترشح شیر در دوران شیر دهی مصرف نگردد. از مصرف دارو در کودکان و نوجوانان مبتلا به آبله مرغان یا علایم شبه سرماخوردگی و بیماری های ویروسی خودداری شود ( خطر سندرم Reye ) در سالمندان و بیماران قلبی به علت اثر پروستاگلندینهای کلیوی می تواند موجب احتباس مایع و ادم شود و نباید استفاده گردد.

آموزش به بیمار و خانواده :

۱) دور از دسترس کودکان قرار داده شود.

۲) بیمارانی که به مدت طولانی این دارو را مصرف می نمایند علایم خونریزی از قبیل پتشی پورپورا ، خونریزی لثه و علایم خونریزی گوارشی را گوشزد نمائید

۳) در صورت حساسیت به رنگ تارترازین نباید استفاده گردد.

۴) بیمار باید دارو را همراه یا بعد از غذا مصرف نمائید و همراه آن mL ۲۴۰ آب یا شیر بنوشد و برای ۳۰ – ۱۵ دقیقه دراز نکشید تا از تحریک مری جلوگیری شود.