داروی آسیکلوویر Acyclovir – موارد مصرف و ممنوعیت – عوارض و آثار جانبی – شیوه مصرف

رده بندی فارماکولوژیک : نوکلئوزیدپورین

رده بندی درمانی: ضد ویروس

رده بندی مصرف در حاملگی :گروه B

و فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک : آسیکلوویر موجب مهار DNA پلی مراز ویروسی در HSV نوع ۱ و ۲، ویروس واریسلا زوستر ، EBV و CMV می شود و اثر ضد ویروسی اعمال می‌کند.

جذب خوراکی آهسته دارد (۳۰% تا ۱۵%). متابولیزم عمدتا درون سلولهای ویروسی است. دفع عمدتا کلیوی است با نیمه عمر ۳ – ۲ ساعت .

اندیکاسیون های تجویز، راه مصرف، دوز اثر دارو :

هرپس زوستر منتشر بالغین: ۱۰mg.kg – ۵ وریدی هر ۸ ساعت برای ۱۰ – ۷ روز به صورت انفوزیون وریدی حداقل طی ۱ ساعت

عفونت پوستی – مخاطی اولیه و راجعه با ویروس هرپس سیمپلکس(HSV) نوع ۱و نوع ۲ یا عفونت شدید هرپس اولیه ژنیتال یا هرپس سیمپلکس در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بالغین و کودکان بزرگتر از ۱۲ سال : ۵mg.kg انفوزیون وریدی با سرعت ثابت طی یک ساعت هر ۸ ساعت برای روز (۵ روز برای هر پس ژنیتال )

HSV نوع ۱ ونوع ۲ پوستی – مخاطی در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بالغین: ۴۰۰mg خوراکی هر ۴ ساعت در ساعات بیداری (۵ بار در روز)

هر پس ژنیتال اولیه بالغین: ۲۰۰mg خوراکی هر ۴ ساهت در ساعات بیداری (۵ بار در روز ) برای ۱۰ روز یا ۴۰۰mg خوراکی سه بار در روز برای ۱۰ – ۷ روز

عفونت هر پس ژنیتال در بیماران با ضعف سیستم ایمنی بالغین: ۴۰۰mg خوراکی سه تا پنج بار در روز

عفونت هر پس زوستر حاد بالغین: ۸۰۰mg خوراکی ، پنج بار در روز برای ۱۰ – ۷ روز، درمان طی ۴۸ ساعت اول بروز راش شروع شود.

عفونت نوزادان با هر پس سیمپلکس نوزادان و شیر خواران تا سن ۳ ماه : ۱۰Ing.kg وریدی هر ۸ ساعت برای ۱۰ روز .

نوزادان قبل از ترم : ۱۰mg.kg وریدی هر ۱۲ ساعت

عفونت واریسلای حاد ( آبله مرغان ) بالغین و کودکان سنین ۲ سال و بیشتر با وزن بیش از ۸۰mg :۴۰kg خوراکی چهار بار در روز برای ۵ روز

کودکان سنین ۲ سال و بیشتر با وزن کمتر از Ing.kg :۴۰kg ۲۰ خوراکی ، چهار بار در روز برای ۵ روز

افتالمیکوس حاد هر پس زوستر بالغین: ۶۰۰mg خوراکی هر ۴ ساعت ۵ بار در روز برای ۱۰ روز طی ۷ روز شروع راش ( ترجیحا ۷۲ ساعت ) درمان را آغاز کنید

آنسفالیت هر پس سیمپلکس. بالغین و کودکان بزرگتر از ۲۱ سال : ف۱۰mg.kg انفوزیون وریدی طی ۱ ساعت هر ۸ ساعت برای ۱۰ روز .

کودکان سنین ۳ ماه تا ۲۱ سال : ف۲mg.kg هر ۸ ساعت ( با انفوزیون وریدی طی ۱ساعت ) برای ۱۰ روز

کنترا اندیکاسیون : حساسیت مفرط به دارو

موارد احتیاط : مصرف هم زمان با داروهای نفروتوکسیک ، بیماری های نورولوژیک یا کلیوی ، دهیدراتاسیون

عارضه جانبی :

مغز و اعصاب: تغییرات آنسفالوپاتیک ( لتارژی ، کاهش هوشیاری ، ترمور ، کنفوزیون ، توهم ، بی قراری ، تشنج ، کما ) ، سردرد، کسالت.

سیستم گوارشی: تهوع ، استفراغ ، اسهال

قلب و عروق: فلبیت

G.u: هماچوری ، ولویت ، اختلال کلیوی

:سیستم خونساز هیپوپلازی مغز استخوان ، لکوپنی ، خونسازی مگالوبلاستیک ، ترومبوسنیوز، ترومبوسیتوپنی.

Derm: التهات محل تزریق ، خارش ،کهیر مراش ،سوزش موقت

تداخلات دارویی : بیمارانی که متوترکسات می گیرند به دلیل کاهش بروز واکنش های حساسیتی ، تزریق وریدی با احتیاط انجام گیرد. پروبنسید باعث افزایش سطوح اسیکلوویر می شود و بنابراین به صورت هم زمان با آسیکلوویر مصرف نگردد. آسیکلوویر باعث افزایش سطوح cr-BUN و کاهش شمارشWBC و تغییر شمارش پلاکت می گردد.

مسمومیت و درمان : در صورت تزریق وریدی احتمال سمیت کلیوی و بروز نارسایی کلیوی وجود دارد . مسمومیت حاد با مصرف خوراکی گزارش نشده است.

همودیالیز تا ۶۰% سطح دارو را کاهش می‌دهد.

مراقبت های پرستاری و توجهات ویژه :

۱) در مصرف وریدی به دلیل جلوگیری از سمیت کلیوی بیمار باید به خوبی هیدراته شود.

۲) سطح cr را باید پایش کنید. در صورت سطوح بالای غیر طبیعی ، ابتدا بیمار را هیدراته و سپس دوز دارو را کم یا قطع نمائید

۳) بیمار را از جهت تغییرات آنسفالوپاتیک پایش کنید.

مصرف در شیر دهی و کودکان : بی خطری و تاثیر آسیکلوویر موضعی و خوراکی در کودکان ثابت نشده است. در سالمندان به دلیل مستعد بودن برای دهیدراتاسیون و سمیت کلیوی دارو با احتیاط مصرف شود.

آموزش به بیمار و خانواده :

۱) به بیمار آموزش دهید که دارو موجب درمان قطعی یا پیشگیری از انتشار بیماری نمی شود.

۲) به بیمار بگوئید که مصرف دارو را به محض بروز علایم خارش ، درد و سوزن سوزن شدن شروع کند.

۳) آموزش دهید که در طی عفونت فعال ژنیتال از فعالیت جنسی پرهیز کنید.