داروی آلپرازولام Alprazolam – موارد مصرف و ممنوعیت – عوارض و آثار جانبی – شیوه مصرف

رده بندی فارماکولوژیک : بنزودیازپینها

رده بندی درمانی: ضد اضطراب

رده بندی مصرف در حاملگی :گروه D

فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک : اثر ضد اضطرابی : با تقویت اثر GABA برگیرنده آن در سیستم فعال کننده شبکه ای صعودی ، اثر می کند. به خوبی جذب می شود. انتشار وسیعی دارد ، عمده دارو به پروتئین متصل می شود. در کبد متابولیزه و از ادرار دفع می گردد.

اندیکاسیون های تجویز، راه مصرف، دوز اثر دارو :

اضطراب بالغین: دوز شروع معمولا mg ۰۵ – ۰.۲۵ خوراکی سه بار در روز ، که در صورت نیاز هر ۳-۴ روز افزایش می‌یابد. حداکثر دوز مجاز mg ۴ در روز در دوزهای منقسم

اختلال هراس بالغین: شروع با ۰.۵mg خوراکی سه بار در روز ، که در صورت نیاز در روز افزوده می شود. محدوده دوزاژ mg ۱۰ -۱ در روز است. ولی بیشتر بیماران به بیشتر از mg ۴ در روز نیاز دارند. اگر به کاهش دوزاژ نیاز شود، سرعت کاهش از ۰.۵mg هر سه روز بیشتر نباشد.

کنترا اندیکاسیون : حساسیت مفرط به دارو یا سایر بنزودیازپینها ، گلوکوم زاویه بسته حاد مصرف توام با یکی از داروهای ضد قارچ ( آزول )

موارد احتیاط : بیماریهای کبدی ، کلیوی ، تنفسی و سابقه سوء مصرف دارو

عارضه جانبی :

مغز و اعصاب: اضطراب و بی قراری ، آکاتیزی ، تغییر لیبیدو ، آتاکسی ، کنفوزیون افسردگی ، تکلم مشکل ، گیجی ، خواب آلودگی ، خستگی ، سردرد ، بی خوابی ، تحریک پذیری لتارژی ، ضد مانیا ، اختلال حافظه ، کابوس شبانه ، پارستزی ، خود کشی ، سنکوپ ، ترمور ، سرگیجه

سیستم گوارشی: درد شکمی ، بی اشتهایی ، یبوست ، اسهال ، خشکی دهان ، سوء هاضمه

MS: آرترالژی ، میالژی ، درد اندام و کمر ، سفتی ، کرامپ یا پرش عضلات

قلب و عروق: درد قفسه سینه ، گرگرفتگی ، هیپوتانسیون ، تپش قلب

EENT: رینیت آلرژیک ، احتقان بینی ، تاری دید.

G.u: دفع ادرار مشکل ، دیسمنوره

Met: افزایش کاهش وزن

سیستم تنفس: تنگی نفس ، هیپرونتیلاسیون ، عفونت دستگاه تنفس فوقانی

Derm: درماتیت ، افزایش تعریق ، خارش

تداخلات دارویی : در مصرف همزمان با داروهای ضد تشنج ، ضد افسردگی ها ، آنتی هیستامین ها ، باربیتورات ها ، بنزودیازپین ها ، داروهای بیهوشی ، فنوتیازینها امکان افزایش تضعیف سیستم عصبی مرکزی وجود دارد. داروهای ضد قارچ باعث افزایش سطح آلپرازولام می گردد. کاربامازپین سطح آلپرازولام را کاهش می دهد. سایمتیدین ، فلوکستین ، فلوکسامین ، ضد حاملگی های هورمونی ، نفازودون : احتمال افزایش سطح آلپرازولام وجود دارد. ضد افسردگی سه حلقوی : امکان افزایش سطح این دارو وجود دارد.

مسمومیت و درمان : مصرف بیش از حد موجب خواب آلودگی ، کنفوزیون ، کوما ، کاهش رفلکسها ، تنگی نفس ، هیپوتانسیون ، برادیکاردی ، تکلم مبهم ، عدم تعادل در راه رفتن و اختلال در هماهنگی می‌شود.

درمان:عبارتست از حمایت فشار خون و تنفس ، پایش علایم حیاتی ، تجویز Flumazenil ، تجویز مایعات وریدی و در صورت نیاز وازوپرسورها ، تخلیه معده با ایجاد استفراغ یا لاواژ ( فقط در صورتی که بیمار اینتوبه باشد تا از خطر آسپیراسیون کاسته شود. ) تجویز یک دوز زغال فعال و یک مسهل . دیالیز ارزش چندانی ندارد. در صورت بروز هیجان و تحریک پذیری باربیتورات تجویز نکنید. چون وضعیت را بدتر و یا سیستم

عصبی مرکزی را تضعیف می‌کند.

مراقبت های پرستاری و توجهات ویژه :

۱) در سالمندان و بیماران با عملکرد کبدی یا کلیه ای مختل ، دوزهای پایین موثرتر است.

۲) در بیماران مبتلا به اضطراب و افسردگی ، احتمالا دوزهای بالاتر از حد معمول مورد نیاز است.

۳) دارو می تواند موجب هیجان پاردوکسیکال ، تحریک و پرخاش گردد.

۴) با دوزهای بالا ، قطع دارو باید تدریجی باشد و شاید به ۳-۲ ماه زمان نیاز باشد. سرعت کاهش دوز نباید بیش ازm ۰.۵g در هر ۳ روز باشد تا علایم محرومیت بروز نکند.

مصرف در شیر دهی و کودکان : مصرف در شیر دهی مجاز نیست. مصرف آلپرازولام طی زایمان می تواند موجب شل شدن نوزاد شود. در افراد پیر جهت انجام فعالیتهای روزمره ممکن است نیاز به کمک داشته باشد.

آموزش به بیمار و خانواده :

۱) خطر وابستگی به دارو در مصرف طولانی مدت را تذکر دهید.

۲) رژیم دارویی صرفا با نظر پزشک تغییر کند.

۳) به بیمار تذکر دهید که ممکن است دچار هیپوتانسیون وضعیتی گردد.