داروی استامینوفن Acetaminophen (paracetamol)- موارد مصرف و ممنوعیت – عوارض و آثار جانبی – شیوه مصرف
رده بندی فارماکولوژیک : مشتق پاراآمینوفنل
رده بندی درمانی: ضد درد غیر مخدر ، ضد تب
رده بندی مصرف در حاملگی :گروه B
فارماکودینامیک و فارماکوکینتیک: مکانیسم اثر ضد درد و ضد تب و محل تاثیر احتمالا با مهار سنتز پروستاگلندین در سیستم عصبی مرکزی است. اثر ضد تب از طریق مرکز تنظیم حرارت هیپوتالاموس در مهار مواد تب زای درونی اعمال می شود. جذب سریع و کامل است ، متابولیزم تا ۹۵% از طریق کبد می‌باشد. دفع کلیوی می باشد و نیم عمر دفعی ۴-۱ ساعت می‌باشد.
اندیکاسیون های تجویز، راه مصرف، دوز اثر دارو :
در درمان درد خفیف و تب . بالغین و کودکان بزرگتر از ۱۲ سال : mg ۶۵۰ – ۳۲۵ خوراکی یارکتال هر ۶ – ۴ ساعت تا حداکثر دوز مجاز در صورت نیاز g ۴ روزانه و در صورت درمان طولانی مدت حداکثر دوز مجاز gr ۲.۶ روزانه می باشد. کودکان:mg.kg.dose ۱۵ – ۱۰ خوراکی یارکتال هر ۴ تا ۶ ساعت . در بیماران الکلی حداکثر مجاز روزانه gr ۲ می باشد
کنترا اندیکاسیون : منع مصرف شناخته شده ای ندارد .
موارد احتیاط : بیماران الکلی ، کبدی ، قلبی عروقی ، اختلال کار کلیه و عفونتهای ویروسی
عارضه جانبی :
Hep: آسیب شدید کبدی ، سیروز ، زردی
سیستم خونساز: آنمی همولیتیک ، نوتروپنی ، پان سیتوپنی، ترومبوسیتوپنی
Met: هیپوگلیسمی
Derm : کهیر ، خارش
تداخلات دارویی :
۱) آنتی اسیدها می‌توانند موجب تاخیر و کاهش جذب استامنیوفن شوند
۲) افزایش اثر ترومبولتیک بدنبال مصرف استامینوفن وجود دارد .
۳) مصرف توام با داروی انیزونیازید باعث افزایش خطر سمیت کبدی می‌گردد .
۴) احتمال خطر هیپوترمی در مصرف همزمان با فنوتیازینها وجود دارد .
۵) غذا باعث کاهش جذب دارو می‌گردد
۶) کافئین باعث تقویت اثر استامینوفن می‌گردد .
مسمومیت و درمان : سیانوز ، آنمی ، زردی ، بثورات جلدی ، تب ، استفراغ ، تحریک مغز و اعصاب کوما ، کلاپس عروقی ، تشنج و مرگ از علایم و نشانه ها می باشند
۱) مرحله اول مسمومیت : ۲۱ تا ۴۲ ساعت بعد از مصرف . علایم : تهوع ، استفراغ ، دیافورز، بی اشتهایی
۲) مرحله دوم مسمومیت :۴۲ تا ۸۴ ساعت بعد از مصرف ، بهبودی بالینی ، á نتایج تست عملکرد کبد
۳) مرحله سوم مسمومیت : ۲۷ تا ۶۹ ساعت بعد از مصرف ، اوج سمیت کبدی
۴) مرحله چهارم مسمومیت : ۷ – ۸ روز بعد از مصرف ، بهبودی
مراقبت های پرستاری و توجهات ویژه :
۱) حداکثر مصرف روزانه بهتر است از g ۲بیشتر نشود .
۲) در مصرف دایم این فراورده ها.PT, INR را پایش کنید
مصرف در شیر دهی و کودکان : در سطوح پایین در شیر ترشح می شود . در کودکان بیش از ۵ دوز در روز مصرف نگردد . در سالمندان با احتیاط مصرف گردد
آموزش به بیمار و خانواده :
۱) در مصرف طولانی مدت بایستی بطور منظم NUB , Cr , LFT , CBC چک گردد .
۲) در صورت خونریزی از مقعد از طریق رکتال مصرف نگردد .
۳) به بیمار توصیه نمائید در صورت تب بالای ۳۹°C یا بیشتر از ۳ روز یا عود تب ، مصرف دارو را متوقف کرده به و پزشک مراجعه نماید
۴) توصیه نمائید داروهای NSAIDs را بطور مرتب با استامینوفن مصرف ننماید
۵) در بالغین دارو بیش از ۱۰ روز مصرف نگردد .
۶) شیاف رکتال را در یخچال نگهداری کنید