تفسیر آزمایش T4 تیروئید و بالا و پایین بودن آن چیست؟

نام آزمایش:

Thyroxine

* نام‌های دیگر آزمایش با نام‌های اختصاری:

T۴ T۴، Total

چرا و چه موقع درخواست می‌شود؟

جهت بررسی عملکرد غده تیروئید، برای تشخیص کم کاری و پرکاری تیروئید، برای غربالگری کم کاری تیروئید در نوزادان، زمانی که نتیجه آزمایش TSH غیر طبیعی باشد.

نمونه مورد نیاز: خون وریدی یا نمونه خونی که از پاشنه پای نوزاد گرفته می‌شود.

آمادگی قبل از انجام آزمایش: آمادگی خاصی نیاز ندارد، ولی بعضی از دارو‌ها می‌توانند با این آزمایش تداخل ایجاد کنند که بهتر است قبل از انجام آزمایش، پزشک را در جریان دارو‌هایی که مصرف می‌کنید قرار دهید.

T4 یکی از دو هورمون اصلی است که به وسیله غده تیروئید‌ترشح می‌شود هورمون دیگر T3 است.

تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که جلو و پایین حنجره قرار گرفته. این غده نقش حیاتی در کنترل متابولیسم و میزان مصرف انرژی دارد. زمانی که سطح T۴ در خون کاهش می‌یابد، غده هیپوتالاموس هورمونی آزاد می‌کند که روی هیپوفیز تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود هورمون TSH از هیپوفیز آزاد گردد که این هورمون به نوبه خود روی تیروئید اثر می‌کند و باعث می‌شود غده تیروئید میزان بیشتری از هورمون T۴ را‌ترشح کند.

T4 حدود 90 درصد هورمون‌های تیروئید را تشکیل می‌دهد. T۴ با پروتئین‌های دیگر هم پیوند می‌شود. ولی کمتر از ۰/۱ درصد از ۲۴ به صورت آزاد وجود دارد که Free T۴ نامیده می‌شود. در بافت‌ها (مانند کبد) ۲۴ تبدیل به T3 می‌شود.

مانند T3، T۴ هم به صورت آزاد وجود دارد (Free T۳) که چهار تا پنج بار از Free T۴ فعال‌تر است. اگر غده تیروئید به علت نقص عملکرد یا کمبود TSH نتواند مقادیر کافی T۴ تولید کند، فرد دچار کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی) می‌شود که علائمی از جمله چاقی، خشکی پوست، عادت ماهیانه نامنظم، خستگی و عدم تحمل سرما را به دنبال خواهد داشت.

در صورتی که تیروئید، ۴ مازاد بر نیاز تولید کند فرد دچار پرکاری تیروئید (هایپر تیروئیدی) می‌گردد که با علائمی از جمله کمبود وزن اختلالات خواب، اضطراب و تپش قلب همراه خواهد بود. طی سال‌های اخیر آزمایش Free T۴ نیز علاوه بر TSH درخواست می‌گردد که حتی در بعضی مواقع جای T۴ را در آزمایش‌های درخواستی می‌گیرد. علت اصلی نقص عملکرد غده تیروئید به سیستم ایمنی مرتبط می‌شود.

در صورتی که پزشک مشکلات تیروئید را به سیستم ایمنی مربوط بداند ممکن است آزمایش‌های بیشتری نظیر آنتی بادی‌های تیروئید را در خواست کند. جدول زیر رابطه آزمایش‌های مربوط به تیروئید و پر کاری یا کم کاری را بررسی می‌کند.

شاخص FTI، که با در نظر گرفتن T۴ و T3- Uptak محاسبه می‌شود نیز می‌تواند میزان Free T۴ را تا حدودی مشخص کند ولی امروزه روش‌های مختلفی در دسترس هستند که می‌توانند میزان Free T۴ و Free T3 را با دقت خوبی تعیین نمایند.