گاز چیست؟

«ماده» به شکلهای گوناگونی میتواند وجود داشته باشد. هرگاه ماده به شکل هوایی که پرامون ما را گرفته است وجود داشته باشد، آن را «گاز» میگویند.
«گاز» از ذراتی بسیار ریز ساخته شده است که آزادانه در حرکت هستند. این ذرهها تا جایی که ممکن باشد، پراکنده میشوند.
به این ترتیب، در صورتی که یک نمونه از یک گاز تهیه کنیم، مشاهده خواهیم کرد که شکل مخصوصی نخواهند داشت.
چنانچه گاز را در یک ظرف بریزیم، در درون ظرف پراکنده میگردد و همه جای آن ظرف را پر میکند.
هنگامیکه «گاز» در داخل یک ظرف نگهداری میشود، ذرههای ریز آن به جدارههای ظرف اصابت میکنند و بر میگردند.
تریلیونها تریلیون ذره بدون وقفه به تمام نقاط جدارهٔ ظرف مورد بحث برخورد مینمایند و مراجعت میکنند.
هر ذرهای ضمن برخورد به جدارهٔ ظرف، فشار مختصری به آن وارد میآورد. تمام این فشارها بر روی یکدیگر «فشار گاز» را به وجود میآوردند.
اگر گاز را در یک ظرف کوچکتر (که گنجایش کمتری داشته باشد) بریزیم، ذرات گاز به همدیگر نزدیک میشوند و در حالت فشردهتری قرار میگیرند.
این بار، میدان حرکت ذرهها محدودتر و کوچکتر میشود و بیشتر ذرات گاز در هر ثانیه یک بار به جدارهٔ ظرف اصابت میکنند.
از آنچه که در بالا گفته شد، این نتیجهٔ مهم را بهدست میآوریم که چنانچه «حجم» کاهش بیابد، «فشار» افزایش خواهد یافت.
در صورتی که گاز را حرارت دهیم، ذراتش با سرعت بیشتری حرکت میکنند و فشار افزایش پیدا مینماید ولی اگر دما کاهش یابد، از سرعت حرکت ذرهها هم کاسته میشود.
اگر دما به اندازهٔ کافی کاهش یابد، جذب ذرهها به وسیله همدیگر باعث تجمع آنها و ماندگار شدنشان در یک نقطه میشود.
در این حالت، گاز مورد نظر ما دیگر «گاز» نخواهد بود بلکه میگوییم که به صورت «مایع» در آمده است.
«گاز» انواع مختلفی دارد. «هوا» شناختهشدهترین گاز است. هوا مخلوطی از گازهای گوناگون ولی بیشتر بخش آن از اکسیژن و نیتروژن تشکیل میشود.
سایر گازهای شناخته شدهٔ معمولی عبارتند از: آمونیاک، گاز کربنیک (که در هوای تنفسی ما انسانها وجود دارد)، اکسید کربن (که از اگزوز اتومبیلها خارج میشود)، هلیم، هیدروژن و متان.