انواع تومورهای مغز – علائم بالینی و تشخیص آنها
مننژیوما
منشاء: مننژیوما اکثرا خوش خیم بوده و غالبا از سخت شامه (دورا) یا آراکنوئید منشاء می‌یابد.
محل تومور: تومور اکثرا در سینوس ساژینال، روی انحنا‌های نیمکره‌های مغز و زاویه بین مخچه و پل مغزی (CP angle) مشاهده می‌گردد.
اپیدمیولوژی: مننژیوما اکثرا در زنان می‌انسال مشاهده می‌گردد.
تصویربرداری: مننژیوما به شکل یک توده متصل به دورا که به صورت یکنواخت ماده حاجب را جذب می‌کند، دیده می‌شود.
درمان: برداشتن کامل تومور به روش جراحی
مدولوبلاستوما
اپیدمیولوژی: شایعترین تومور بدخیم مغزی در کودکان می‌باشد.
محل تومون بخش خلفی ورمیس مخچه و سقف بطن چهارم، محل ایجاد مدولوبلاستوم می‌باشد.
نحوه انتشار: از طریق CSF منتشر می‌شود.
درمان تومور باید به کمک جراحی خارج شود.
پیش آگهی: اگر هنگام ایجاد علائم بالینی، تومور انتشار پیدا نکرده باشد، پیش آگهی آن خوب است.
کرانیوفارنژیوم
محل تومور: این تومور به صورت توده‌ای در ناحیه سوپراسلاردیده می‌شود. کرانیوفارنژیوم اکثرا به صورت کیستیک می‌باشد.
منشاء تومور: پاچ راتکه و دیورتیکولوم آدنوهیپوفیز منشاء کرانیوفارنژیوم می‌باشد.
تصویربرداری: در MRI با تزریق، کرانیوفارنژیوم به صورت یک توده کیستیک سوپراسلاربا جذب ماده حاجب دیده می‌شود.
تظاهرات بالینی: در کودکان موجب اختلال رشد و در بالغین موجب اختلالات آندوکرین می‌شود. نقایص بینایی در هر دو گروه وجود دارند.
درمان: جراحی
آستروسیتوما
اپیدمیولوژی: تومورهای با منشاء آستروسیت‌ها، شایعترین تومورهای اولیه مغز هستند.
طبقه‌بندی: به ۴ گروه تقسیم می‌گردند. Grade I، آستروسیتوم پیلوسیتیک جوانان است که پس از جراحی پیش آگهی آن عالی است. در انتهای طیف Grade IV قرار دارد که گلیوبلاستوم مولتی فرم قرار دارد که توموری بسیار مهاجم می‌باشد.
آستروسیتوم پیلوسیتیک (Grade I): در کودکان شایع بوده و اکثرا در مخچه به شکل توموری کیستیک با حاشیه مشخص تظاهر می‌یابد.
آستروسیتوم‌های High Grade: آستروسیتوم آناپلاستیک و گلیوبلاستوم مولتی فرم در این گروه هستند. بیشتر استروسیتوم‌های بزرگسالان در این گروه قرار دارند. پیش اگهی خوب نبوده و برداشتن کامل تومور امکانپذیر نمی‌باشد. متاستاز‌های خارج مغزی نادر هستند.
اولیگودندروگلیوم
منشاء: از اولیگودندروسیت‌ها منشاء گرفته و اغلب در ناحیه سوپراتتتوریال ایجاد می‌گردند. در ۳۰٪ موارد با کلسیفیکاسیون همراه هستند.
تصویربرداری: در MRI بدون تزریق ماده حاجب در نمای T2، به صورت توده‌ای هتروژن با اجزای کورتیکال و ساب کورتیکال به همراه | کلسیفیکاسیون و تغییرات کیستیک می‌باشد.
پیش آگهی: از آستروسیتوم، خوش خیم‌تر است. و درمان: برداشتن کامل جراحی آن نسبت به آستروسیتوم امکانپذیرتراست.
اپاندیموما
در کودکان بیشتر از بطن‌های مغزی (به ویژه بطن چهارم) منشاء می‌گیرد. تومور با حاشیه مشخص می‌باشد.
درمان: آپاندیموما از طریق CSF متاستاز می‌دهد. در صورت برداشتن کامل تومور، پیش آگهی آن عالی است.
تومورهای ژرم سل
اپیدمیولوژی: ژرمینوما شایعترین تومور ژرم سل است که اغلب در دهه دوم زندگی ایجاد می‌شود.
محل تومور: اکثرا در بطن سوم یا مجاور آن به ویژه در ناحیه پینه آل رخ می‌دهد.
تظاهرات بالینی: با اختلالات محور هیپوتالاموس – هیپوفیز مثل دیابت بی‌مزه، اختلال میدان بینایی، اختلال حافظه، اختلال ځلق و هیدروسفالی تظاهر پیدا می‌کند.
یافته‌های تصویربرداری: ژرمینوم‌ها، حاشیه مشخصی ندارند ولی ماده حاجب را به صورت یکنواخت جذب می‌کنند.
درمان: درمان انتخابی، جراحی است.
لنفوم اولیه CNS
ومنشاء: بدخیمی High grade لنفوسیت‌های B در CNS می‌باشد.
شواهدی از وجود لنفوم سیستمیک در این بیماران وجود ندارد.
ریسک فاکتور‌ها: در مبتلایان به نقص ایمنی مثل دریافت‌کنندگان پیوند یا مبتلایان به AIDS شایع می‌باشد.
تصویربرداری
1- در بیماران بدون نقص ایمنی، در تصویربرداری به صورت توده‌ای که کاملا یکنواخت ماده حاجب را جذب می‌کند، دیده می‌شود.
۲- در بیماران دارای نقص ایمنی، توده غالبا متعدد بوده و ماده حاجب به صورت حلقه‌ای در حاشیه ضایعه دیده می‌شود.
درمان: شیمی درمانی، روش اصلی درمان است. بسیاری از بیماران از نظر بالینی و تصویربرداری به کورتیکواستروئید پاسخ قابل ملاحظه‌ای می‌دهند، با این وجود عود علائم طی چند هفته رخ می‌دهد.
پیش آگھی: خوب نیست.
آدنوم هیپوفیز
آدنوم هیپوفیز، تومور خوش خیم هیپوفیز قدامی است. و انواع 1- میکروآدنوم: تومورهای کوچکتر از یک سانتی متر می‌باشند. ٢- ماکروآدنوم: تومورهای بزرگتر از یک سانتی متر هستند.
علائم بالینی- آدنوم هیپوفیز می‌تواند موجب علائم نورولوژیک مثل اختلال بینایی، سردرد، دوبینی و رینوره مایع CSF شود.
۲- آدنوم هیپوفیز می‌تواند سبب افزایش یا کاهش هورمون‌های هیپوفیزی گردیده و موجب بیماری کوشینگ، آکرومگالی یا آمنوره شود.
مطالعات پاراکلینیک
1- MRI با و بدون تزریق کنتراست، بهترین روش بررسی توده‌های سلار می‌باشد.
۲- بررسی‌های هورمونی باید انجام شوند.
درمان: براساس نوع و سایز تومور از جراحی، رادیوتراپی یا هورمون درمانی برای درمان استفاده می‌شود.
تومورهای متاستاتیک مغزی و نحوه انتشار:
اکثر متاستاز‌های مغزی از طریق هماتوژن به مغز می‌رسند.
محل تومور: محل اتصال ماده سفید به خاکستری محل اصلی این تومور‌ها می‌باشند.
منشاء: شایعترین منشاء متاستاز‌های مغزی، ریه است. سایر مناطق عبارتند از: کانسر پستان، دستگاه GI و ملانوم توجه: متاستاز مغزی از کانسر پروستات، تخمدان و لنفوم هوچکین نادر است.
تصویربرداری: متاستاز به صورت توده‌های متعدد با حاشیه نسبتا مشخص تظاهر می‌یابد که ماده حاجب را جذب می‌کنند.
متاستاز به لپتومننژ (مننژیت کارسینوماتوز)
به انتشار تومور به لپتومننژ اطلاق می‌گردد.
منشاء: آدنوکارسینوم پستان، ریه، GI و ملانوم
