پنج فیلم امیر نادری که باید ببینید
آخرین خاطره‌های بیشتر دوست‌داران سینمای امیر نادری برمی‌گردد به دههی شصت. به سال‌هایی که «دونده» را ساخت و خودش را در سینمای ایران جاودانه کرد. سال‌هایی که هنوز در ایران بود و به نیویورک نرفته بود. سال‌هایی که هنوز تلخ نشده بود و رفقایش می‌گفتند امیر نادری از مقوله‌ی دیگری است: کَت و کلفت، با ته‌ریشی همیشگی، با نشاط و خوش‌خلق، در آمدوشد، شلوغ‌کن و رفیق‌باز. بدلباس و بی‌اعتنا به سر و پز و آبروداری‌هایی از این رقم. او سینما را دیوانه‌وار دوست داشت و هنوز هم هرجای دنیا هست، از آمریکا تا ژاپن، سینما را دیوانه‌وار دوست دارد و هنوز هم سینمایش مثل خودش «مقوله‌ی دیگر»ی است و طرفدارانش هنوز فیلم‌های او را تعقیب می‌کنند. امیر نادری در این سال‌هایی که روزگارش را در خارج از ایران می‌گذراند، بیش از ده فیلم ساخته که «سفری به دنبال هویت»، مستند کوتاهی درباره‌ی سینمای بهرام بیضایی، جدیدترینِ آنهاست. ورق بزنید و پنج فیلم محبوب او را بشناسید و تماشای آنها را از دست ندهید. فیلم‌های فیلم‌نامه‌نویس و کارگردانی که در یکی از گفت‌وگوهای قدیمی‌اش با ماهنامه‌ی «فیلم» گفته بود «اگر «دونده» باعث شود ده نفر فیلم‌ساز خوبی شوند، من کار خودم را کرده‌ام». و در همه‌ی این سال‌هایی که او ایران نیست، سینماگران زیادی از او و فیلم‌هایش تأثیر گرفته‌اند و مثل طرفدارانش دوست دارند «امیرو» برگردد.
این پنج فیلم از دل یک نظرسنجی تخصصی انتخاب شده‌اند. از چهارمین رای‌گیری ده‌سالانه‌ی مجله‌ی «فیلم» با حضور ۱۴۰ منتقد و نویسنده‌ی سینمایی.
شما کدام فیلم امیر نادری را بیشتر دوست دارید؟
1- دونده – ۱۳۶۳
اولین فیلم ایرانی پس از انقلاب که جهانی شد. داستان «امیرو»، پسرک بلندپروازی که رویایش سفر به آن طرف خلیج فارس و آزادی است و همیشه می‌خواهد با قوی‌ترین‌ها مسابقه بدهد؛ «هر چی مسابقه باشه هستم و هر موقع باشه می‌ام. » قاب‌ها وتصاویر نادری در «دونده هنوز چشم نواز است. فیلمی با بازی مجید نیرومند در نقش «امیرو». نقشی که اسطوره شد.
2- تنگنا – ۱۳۵۲
دومین فیلم امیر نادری. نقطهی اوج سینمای خیابانی دههی ۵۰. داستان على خوش دست که ناخواسته مرتکب قتل می‌شود و حالا که مجبور به فرار است، به پروانه، دختر مورد علاقه‌اش پناه می‌برد. فیلمی باسناریوی نادری و محمدرضا اصلانی، تهیه کنندگی علی عباسی، موسیقی اسفندیار منفرزاده، صدای فریدون فروغی و با بازی سعید راد، نوری کسرایی، عنایت بخشی و ….
3- ساز دهنی – ۱۳۵۲
محصول سال‌های طلایی کانون پرورش فکری. داستان زندگی «امیرو»، پسرکی ساده در حوالی بوشهر. عبدالله، رفیق او، در ازای کولی گرفتن از بچه‌ها سازش را در اختیار آنها می‌گذارد و امیروبیش از دیگران به ساز علاقه‌مند می‌شود و بیش از دیگران به عبدالله کولی می‌دهد…. فیلمی که علیرضا زرین دست مدیر فیلمبرداری‌اش بود و سهراب شهیدثالث تدوینگرش.
4- تنگسیر – ۱۳۵۲
اقتباسی از رمان «تنگسیر» که صادق چوبک آن را در سال ۱۳۴۲ نوشته وریشه در واقعیت دارد. داستان شورش علیه ظلم، داستان زارممد، مردی اهل تنگستان که بوشهری هاطلبش را پس نمی‌دهند واو تصمیم می‌گیرد از آنها انتقام بگیرد. فیلمی با فیلمبرداری نعمت حقیقی، موسیقی لوریس چکناواریان و با بازی بهروز وثوقی، پرویز فنی‌زاده، جعفر والی، عنایت بخشی، نوری کسرایی و….
5- خداحافظ رفیق – ۱۳۵۰
اولین فیلم نادری، یکی از آغازگران سینمای خیابانی دههی ۵۰ و از فیلم‌های جریان موج نوی سینمای ایران. داستان ناصر که می‌خواهد آخرین دزدی‌اش را انجام بدهد و بعد با شیرین زندگی کند اما پس از سرقت از جواهرفروشی با همکاری دوستانش، ماجرا‌هایی پیش می‌آید. فیلمی با موسیقی منفردزاده، ترانه «جمعه»ی فرهاد مهراد، بازی سعید راد، زکریا هاشمی، جلال پیشوائیان، وجستا و ایرن.
