ماجرای شعری که شاملو خطاب به ایران درودی نوشت چه بود؟

0

سال هاست که نام ایران درودی با شعری از شاملو عجین شده است که بر پیشانی آن آمده: ((به ایران درودی)). به یک اعتبار، همین شعر نام درودی را به بسیارانی شناسانده است، به ویژه کسانی که با هنر‌های تجسمی آشنایی کمتری داشته‌اند. سطر‌های زیر از شعر مذکور بسیار زبانزد بوده است: |

تمامی الفاظ جهان را در اختیار داشتیم و / آن نگفتیم / که به کار آید / چراکه تنها یک سخن / یک سخن در می‌انه نبود: / آزادی! / ما نگفتیم / تو تصویرش کن!

اغلب قریب به اتفاق مخاطبان این دو هنرمند برجسته، شعر موردنظر را ستایش شاملو از دڑودی و مهر تایید و تحسین شاملو بر نقاشی‌های او می‌دانند و هرجا که بخواهند جایگاه بلند درودی را نشان دهند سطر‌هایی از این شعر نقل می‌کنند. چنین اتفاقی در زمان درگذشت این نقاش پرآوازه به خوبی قابل مشاهده بود. اما واقع ماجرا چه درون و چه بیرون از متن شعر حکایت دیگری است.

داستان از این قرار است که اواخر سال ۱۳۵۱ کتاب اول نقاشی‌های دودی در آستانه‌ی چاپ قرار می‌گیرد. درودی از شاملو که در آن مقطع با او همکاری‌هایی در تلویزیون داشته است، تقاضا می‌کند مقدمه‌ای برای کتاب بنویسد. طبعا درخواست نوشتن مقدمه بر یک کتاب، توقع قرض گرفتن نان ستایش‌های متعارف از چهره‌ای شناخته شده است و این موضوع در خصوص درودی نیز از همین قرار است اما در نهایت امر، شاملو به جای نوشتن یادداشت، شعری میسراید و به او پیش کش می‌کند. همین شعر معروف که «اشارتی» نام دارد و در دفتر ابراهیم در اتش نیز منتشر شده است.

درودی می‌گوید: بعد از انتشار کتاب نقاشی‌هایم، به اتفاق [شاملوا به رادیو دعوت شدیم تا دربارهی کتاب و شعر صحبت شود. آن روز احمد با حوصله‌ی عجیبی درست خواندن شعر را با من تمرین کرد و بعد پشت میکروفن رادیو، با آن صدای گرم و دورگه‌اش شروع کرد به خواندن شعر و در پایان با چنان تحکمی رو به من کرد و گفت: «ما نگفتیم اتو تصویرش کن»، که من تحت نفوذ کلام پرصلابت او مانند شاگرد مدرسه‌ای که بی‌اختیار به استادش پاسخ می‌دهد، گفتم: «چشم». کسانی که آنجا حضور داشتند به این پاسخ کوتاه و کودکانه، زیرکانه خندیدند.

مظفری ساوجی، ۱۳۸۶: ۲۵۶)

نکته‌ی قابل توجه دقیقا همین فعل‌های تحکمی (تصویر کن» است که در جای جای شعر آمده و محتوایی کاملا انتقادی را در پیوند با رویکرد هنری درودی نشان می‌دهد، همان موضوعی که بسیاری از افراد در ارجاع و انتشار این شعر مورد غفلت قرار می‌دهند و آن را به عنوان س ند ستایش نقل می‌کنند. به واقع شاملو در بستر سطر‌های شعرش و در قالب جملات امری (تصویر کن» قصد دارد راهی دیگر یا پیشنهادی دیگر پیش روی این نقاش بگذارد. راهی که نسبتی با تصویرگری غیر اجتماعی درودی ندارد. راهی که درودی در آن باید «دود و دروغ و درد» و «غریو)، منحنی تازیانه به نیش خط رنج) و ((حرمت ما که به دینار و درم برکشیده‌اند و فروخته) را تصویر کند که اگر درودی تصویرگر چنین دغدغه‌هایی بود، شاملو منتقدانه چنین درخواستی از او نمی‌داشت.

سال‌ها بعد، شاملو در مصاحبه با ناصر حریری وقتی صحبت از تعهد هنری می‌شود، باز هم در تبیین دیدگاه خود پار‌های از همین شعر را می‌آورد و اضافه می‌کند: من بر این عقیده نیستم که هر چیز زیبا، مفید و ارزشمند است. بل معتقدم هنر که می‌تواند چیزی مفید را زیباتر عرضه کند و به آن قدرت نفاذ بیشتری بدهد باید از خنثی بودن شرم کند. فضیلت هنرمند است که در این جهان بیمار به دنبال درمان باشد نه تسکین، به دنبال تفهیم باشد نه تزیین. (شاملو،(۱۳۶: ۱۳۸۵

اما درودی دیدگاهی متفاوت دارد. او معتقد است: نقاشی متعهدانه یا هر نوع وابستگی دیگری نقاشی را از خاصیت نقاشی بودن در می‌آورد و آن را به یک روایت تبدیل می‌کند که دیگر نمی‌توان نام آن را نقاشی گذاشت. من از هر چیزی که تعهد آفرین باشد و وابستگی اور دوری می‌کنم. نقاشی باید مستقل باشد. در غیر این صورت یا درگیر زیبایی است که خواه ناخواه تزیینی می‌شود، یا در‌بند تعهد که سیاسی. (مظفری ساوجی، ۱۳۸۶: ۲۶۰) او در این گفت وگو که پس از مرگ شاملو صورت پذیرفته است، نهایتا اظهار می‌کند: هیچگاه نخواسته‌ام تعهدی را که شاملو در شعر منظور می‌کند، در نقاشی‌هایم لحاظ کنم. (همان: ۲۶۲)

البته شاملونه از هنر سیاسی بلکه از دغدغه‌مندی اجتماعی هنرمند سخن می‌گوید و تعابیر «هنر سیاسی» یا «هنر آلوده به سیاست» را دستاویز مشکوکی برای تخطئهی این رویکرد می‌داند. باری، | پیگیری بحث مطول تعهد در هنر نیازمند فرصتی دیگر است. بحث در این جا بر سر این است که شعر مورد نظر دقیقا نقطهی تخالف روی کرد این دو هنرمند است. با این شرح که تقاضای دڑودی برای مقدمه نوشتن بر کتاب اول خود نه تنها باعث نشده است شاملو این نقطہ نظر را کتمان کند بلکه آن را در مضمون اصلی سرودهی خود ساخته و به نقد سبک هنری درودی پرداخته است. با این حساب تکرار این شعر در ارجاع به درودی، تکرار نقد بر روی کرد اوست نه ستایش وی.

منابع

-شاملو، احمد (۱۳۸۵)، دربارهی هنر و ادبیات، گفت وگوی ناصر حریری با احمد شاملو، چاپ پنجم، تهران: نگاه.

-مظفری ساوجی، مهدی (۱۳۸۶)، از بامداد: گفت وگو‌هایی پیرامون زندگی و آثار شاملو، تهران: مروارید.

منبع: رزونامه سازندگی


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

و باز هم قسمت دیگری از عکس‌های کمتر دیده شده تاریخی – گالری عکس

این عکس‌هایی که تحت عنوان عکس‌های کمتردیده شده درج میشوند، باز هم عکس‌های خوش‌شانس تاریخی هستند. لابد صدها برابر آنها عکس وجود دارد که اصلا فیلم آنها برای همیشه گم شده و خراب شده یا در آرشیو مجلات و روزنامه‌ها با تصور بی کیفیت بودن یا در…

چگونه از نشخوار فکری یعنی زیاد فکر کردن به چیزی تنش‌زا، رهایی پیدا کنیم؟

بعضی‌ها درگیر یک نوع نشخوار فکری می‌شوند. مثلا خاطرات بد گذشته، از دوران کودکی یا رابطه بد با شریک زندگی سابقشان را مرتب ناخواسته به هر بهانه‌ای مرور می‌کنند یا در مورد یک کار جزئی که می‌دانند انجام دادنش سخت نیست و از عهده‌اش برمی‌آیند،…

حداقل مجازات کسانی که این چیزها را طراحی کرده‌اند، زندان است!

طراحی خوب در هر عرصه‌ای چه فضای وب، معماری، وسایل خانگی و صنعتی و گجت‌ها مهم است. یک طراح باید بتواند خود را جای کاربران نهایی بگذارد و حدس بزند که در استفاده از وسیله یال محل چه مشکلاتی پیش خواهد آمد یا در شرایط مختلف و با گذشت زمان چه…

در مورد این عکس‌ها فقط می‌توانیم بگوییم چیزها به نحو عجیب یا خنده‌داری، سر جای خودشان نیستند!

ما در طول زندگی آدم زیاد دیده‌ایم که سر جای خود نبوده، اما در مورد اشیا، گاهی نبودن آنها در سر جای خودشان یا کاربرد بدیع آنها برای خودش یک طنز و شگفتی می‌شود، در این سری عکس‌های می‌خواهیم تعدادی از این موارد را با هم مرور کنیم:راهی…

مجموعه‌ای از تصاویر عجیب و غریبی که در گوگل مپ و گوگل استریت دیده شده‌اند!

گوگل مپ بسیار کار راه‌انداز است و گوگل استریت اصلا اگر سرعت اینترنت اجازه بدهد، اجازه جهانگردی مجازی به ما می‌دهد.اما برخی اوقات اشخاص به صورت تصادفی و یا حین وب‌گردی‌های طولانی تصاویری در این سرویس‌های گوگل شکار کرده‌اند که بسیار بامزه…

محصولات رادیواکتیوی که در قرن بیستم در قالب کالاهای مصرفی عادی به مردم فروخته می‌شدند

پیش از درک خطراتی که قرار گرفتن در معرض تابش‌های رادیواکتیو برای انسان به همراه دارد، مردم و حتی دانشمندان می‌پنداشتند که مواد رادیواکتیو ترکیبات جالبی برای درخشان و نورانی کردن اشیا هستند. در ادامه چند مورد از عجیب‌ترین کاربردهای مواد…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5