چرا منشور سبب تولید طیف رنگ می‌شود؟

آیا تا بحال به حاشیه آینه، جایی که شیشه در آنجا تحت زاویه بریده شده است، نگاه کرده‌اید و رنگ‌های رنگین‌کمان را دیده‌اید؟ در اینجا شیشه مانند یک منشور عمل می‌کند. آنچه روی می‌دهد؛ تجزیه نور می‌باشد و آنکه دیده‌اید طیف نام دارد. حالا معنی این مطالب را بررسی می‌کنیم. هنگامی‌که نور از هوا وارد آب و یا از هوا وارد شیشه می‌شود، جهت آن تغییر می‌کند. این پدیده انکسار یا شکست نور نامیده می‌شود و شاید هزاران بار متوجه این موضوع شده باشید. به‌عنوان‌مثال: دیده‌اید که یک قاشق در یک شیشه آب کج می‌شود. در سطح بنظر می‌رسد که قاشق دارای یک خمیدگی تیز در دسته است. این بدان علت است که آب شعاع نور را کمی منحرف کرده است.

حالا بازمی‌گردیم به بحث راجع به منشور: هنگامی‌که شعاع نور با زاویه به شیشه برخورد می‌کند، منحرف شده و سرعت آن کاهش می‌یابد. این پدیده انکسار نور است. اما چرا هنگام خارج شدن از منشور به جای نور سفید تمام‌رنگ‌های طیف ظاهر می‌شوند؟ این بدان علت است که نور سفید مخلوطی از رنگ‌ها می‌باشد. هنگامی‌که نور سفید وارد منشور می‌گردد همه رنگ‌های نور منحرف یا شکسته می‌شوند اما میزان انحراف برای هر یک از رنگ‌ها متفاوت است. رنگ قرمز کمتر از بقیه شکسته می‌شود بنابراین در طیف رنگ‌ها، در بالاترین نقطه دیده می‌شود و رنگ‌ها بعدی بترتیب عبارتند از نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش.

یعنی رنگ بنفش بیش از سایرین شکسته شده و در پائین ترین نقطه قرار دارد و بدین علت است که هنگام عبور نور از منشور تمام رنگ‌هایی را که در نور سفید وجود دارند، بطور جداگانه و مجزا می‌بینیم. بشر از مدت‌ها پیش به این مسئله پی برده بود ولی این‌گونه توجیه می‌کرد که آب یا شیشه، نور را به روش‌های مختلف تغییر می‌دهد. سپس نیوتن در سال 1666 آزمایشی انجام داد و علت این امر را بررسی و بیان نمود. او نور خورشید را از یک روزنه باریک و کوچک بداخل یک اتاق تاریک تابانده و یک منشور را در سر راه نور قرارداد. و در مورد طیفی که بر روی دیوار تشکیل شد مطالعه نمود. او این پدیده را انتشار یا تجزیه نور نامید و ثابت کرد که نور سفید مخلوطی از همه رنگ‌هاست.