چگونه اختلاف خانوادگی باعث ایجاد دو شرکت بزرگ لوازم ورزشی “آدیداس” و “پوما” شد

راننده‌شان می‌گوید دعوا برسر یک زن بوده است. خودشان می‌گفتند “اختلاف نظر داریم، اما دعوا نداریم”. متخصصان می‌گویند موضوع بر سر نحوه تولید بوده است. هرچه بود، حاصل آن “آدیداس” و “پوما” شد.

راننده‌شان می‌گوید دعوا برسر یک زن بوده است. خودشان می‌گفتند ” اختلاف نظر داریم اما دعوا نداریم”. متخصصان می‌گویند موضوع بر سر نحوه تولید بوده است. هرچه که بود، حاصل آن، دو کنسرن تولید لوازم ورزشی “آدیداس” و “پوما” شد. اما ماجرا چگونه آغاز شد.

هرتسوگن آوراخ (Herzogenaurach) شهر کوچکی با ۲۴ هزار نفر جمعیت در نزدیکی نورنبرگ واقع در جنوب آلمان است. در این شهر دو برادر به نام‌های “آدولف” و “رودولف” داسلر زندگی می‌کردند. (عکس: نمایی از بافت قدیمی شهر)

هرچند در شهر هرتسوگن آوراخ کفاشی سنتی دیرینه دارد، اما آدولف داسلر (عکس) که همه او را “آدی” می‌نامیدند، نخست به پیشه نانوایی روی می‌آورد. او اما در سال ۱۹۲۰ در گوشه‌ای از آشپزخانه مادر شروع به کفاشی می‌کند و سه سال بعد برادر کوچکترش رودولف نیز به او می‌پیوند و این دو بعدا یک کارگاه کفاشی را بنیان می‌نهند.

کارگاه کفاشی داسلر‌ها بزودی به یک کارخانه تبدیل شد و در سال ۱۹۳۰ تولید کفش‌های ورزشی آن‌ها به ده هزار و پانصد جفت کفش دو و میدانی و ۱۸ هزار و ۵۰۰ جفت کفش فوتبال رسید.

در المپیک برلین یعنی در سال ۱۹۳۶ تمامی ورزشکاران آلمانی با کفش‌های برادران داسلر وارد میدان رقابت‌ها شدند.

آدی داسلر که خود ورزشکار بود برای تولید کفش‌های ورزشی مناسب یک فلسفه بنیادین داشت و آن اینکه کفش باید مناسب پای ورزشکار و رشته ورزشی ساخته شده باشد. او بدین منظور همکارانش‌را به میادین گوناگونی چون پرتاب نیزه، شمشیربازی، تنیس یا فوتبال می‌فرستاد تا قبل از تولید کفش در مورد آن رشته تحقیق کنند.

برادران داسلر بدعت دیگری نیز از خود برجا گذاردند. آن‌ها برای نخستین بار در جهان تبلیغ از چهره یک ستاره ورزشی برای بازاریابی استفاده کردند. جسی اونز دونده آمریکایی (عکس) با کفش ساخت برادران داسلر موفق به کسب چهار مدال طلا در المپیک برلین شد و او نخستین ستاره‌ای بود که به تبلیغ برای لوازم ورزشی پرداخت.

امروز هم دو کنسرن آدیداس و پوما از چهره ستارگان ورزشی برای تبلیغ و بازاریابی استفاده می‌کنند.

در دهه چهل میلادی شعله‌های جنگ خانمانسوز جهانی دوم، برادران داسلر را نیز به کام خود فرو برد و آن‌ها پس از بازگشت از جنگ به‌سختی توانستند کارخانه خود را سرپا نگه‌دارند. چادرها و لاستیک‌های باقی‌مانده از جنگ تنها مواد اولیه‌ای بود که آن‌ها از آن برای تولید کفش دراختیار داشتند.

در سال‌های دهه چهل میلادی هم بود که اختلافات دو برادر بالاگرفت و بالاخره در سال ۱۹۴۸ این دو از هم جدا شدند. آدی داسلر با استفاده از اختصار سه حرف اول نام و نام فامیلی‌اش نام “آدیداس” را برای کارخانه خود برگزید.

رودولف داسلر، برادر کوچکتر هم نخست با استفاده از اختصار دو حرف اول نام و نام خانوادگی‌اش، نام “رودا” را برای کارخانه خود برگزید و سپس آن را به “پوما” تغییر داد.

اختلاف دو برادر در محدوده خانواده داسلر باقی نماند. شهردار شهر هرتسوگن آوراخ می‌گوید: «کارمندان و کارگران آدیداس و پوما این دو برادر را بسیار دوست داشتند و به آنها وفادار بودند. در شهر مردم حتی جواب سلام فردی که لباس و کفش مارک مخالف را برتن داشت نمی‌دادند. هرچند حالا اوضاع تغییر کرده، اما در آن زمان حتی هیچ ازدواجی بین کارمندان دو شرکت نیز صورت نمی‌گرفت.»

موفقیت بین‌المللی آدیداس اما از سال ۱۹۵۴ آغاز شد. در این سال تیم ملی فوتبال آلمان با کفش‌های آدیداس که دارای “استوک پیچی” بود موفق شد به عنوان قهرمانی جهان دست یابد. اووه زه‌لر، پیشکسوت افسانه‌ای فوتبال آلمان می‌گوید:«این کفش‌ها یک معجزه بودند». (عکس: آدی داسلر نفر سمت چپ کنار عکاس)

فریتس والتر در خاطرات خود می‌نویسد:«چشم‌های آدی داسلر که همراه تیم به مسابقات جام جهانی برن رفته بود، دائما به زمین دوخته شده بود. سب هربرگر سر مربی تیم که همه او را رئیس صدا می‌کردند، به محض تغییر هوا فریاد می‌زد “آدی استوک‌‌ها را بزن”». (عکس: کفش‌های فریتز والتر در موزه فوتبال آلمان)

شرکت پوما اما معتقد است “استوک پیچی کفش فوتبال، اختراع آدی داسلر نیست”. آن‌ها با ارائه این کفش (عکس) از آرشیو کارخانه معقتدند، رودلف نیز بر روی چنین کفشی کار می‌کرده است.

علیرغم جدایی دوبرادر، اما سرنوشت آدیداس و پوما شباهت‌های زیادی با هم دارد.هر دو شرکت به‌سرعت شهرت جهانی یافتند. در دهه هفتاد با ورود شرکت آمریکایی نایک هردو تحت فشار اقتصادی قرار گرفتند، زیرا نایک تولید خود را در کشورهایی با دستمزد پایین انجام می‌داد. هر دو شرکت اما در دهه هشتاد با استفاده از روش‌های مدرن مدیریت و ورود به بازار سهام دور جدید شکوفایی را تجربه کردند.

حالا میراث برادران داسلر که در دهه هفتاد درگذشتند، به کنسرن‌هایی جهانی تبدیل شده‌اند که میلیاردها یورو فروش سالانه دارند و ده‌ها هزار نفر کارمند و کارگر در سراسر جهان در کارخانه‌های آنها مشغول به کار هستند. جالب اینکه وجود مرکز کنسرن‌های آدیداس و پوما از شهر هرتسوگن آوراخ شهری مرفه ساخته و باعث شده تا این شهر حتی در بدترین شرایط اقتصادی نیز درصد بیکاری بسیار نازلی داشته باشد.

جدال دو برادر آلمانی باعث بوجود آمدن کنسرن‌هایی شد که مارک و کیفیت تولیدات آن‌ها بر تن و پای ورزشکاران و در میادین ورزشی می‌درخشد.