هیپوکالمی چیست، چه علائم بالینی دارد و چه تغییراتی در ECG ایجاد می‌کند؟
به پتاسیم پائین‌تر از mEq/L ۳/۵، هیپوکالمی اطلاق می‌شود.
اتیولوژی
۱– دریافت ناکافی
۲– اتلاف گوارشی: اتلاف گوارشی یکی از علل اصلی هیپوکالمی است. حداکثر غلظت پتاسیم در دستگاه گوارش، در کولون و رکتوم می‌باشد.
استفراغ یا NG-Tube طولانی مدت با مکانیسم‌های زیر موجب اتلاف گوارشی پتاسیم می‌گردند:
الف) اتلاف هیدروژن در مایعات استفراغ شده یا NG-Tube موجب آلکالوز متابولیک هیپوکلر می‌ک هیپوکالمیک می‌شود.
ب) افزایش pH موجب شیفت پتاسیم به داخل سلول می‌شود.
ج) اسیدوری پارادوکس
٣– اتلاف کلیوی
۴– شیفت پتاسیم به داخل سلول: تجویز انسولین و آلکالوز
تظاهرات بالینی:
تا زمانی که پتاسیم سرم به کمتر از ۳mEq/L نرسد، علائم بالینی ظاهر نمی‌گردند.
١- علائم عصبی- عضلانی شامل ضعف عضلات اسکلتی، خستگی، پارستزی، فلج و رابدومیولیز
۲– رفلکس تاندونی عمقی ممکن است کاهش یابد یا از بین برود.
۳– آنورکسی، پلی‌آوری و تهوع و استفراغ به همراه ایلئوس پارالیتیک
۴- اتلاف پتاسیم کل بدن موجب آتروفی سلولی و بالانس منفی نیتروژن می‌شود.
۵- به علت اختلال در عملکرد توبولار کلیه، کلیه‌ها قادر به تغلیظ ادرار نبوده و همین امر سبب پلی‌آوری و پلی دیپسی می‌شود.
۶- کاهش سریع پتاسیم ممکن است به ایست قلبی منجر شود.
مهمترین اختلال الکترولیتی که در جراحی موجب ایلئوس پارالیتیک می‌شود، هیپوکالمی است.
تغییرات ECG
۱- موج Tممکن است صاف یا برعکس شود یا ولتاژ آن کم گردد.
۲- موج U برجسته
۳- افت قطعه ST
۴- افزایش فاصله PR
۵- کمپلکس QRS پهن
تشخیص
۱- اگر هیپوکالمی خفیف بوده و علت آن معلوم باشد، سنجش سطح پتاسیم سرم کافی است.
۲- در صورت مصرف دیگوکسین، سطح دیگوکسین سرم باید سنجیده شود.
۳- اگر هیپوکالمی شدیدتر یا مقاوم به درمان باشد، اندازه‌گیری سطح کلسیم و منیزیوم سرم نیز اندیکاسیون دارد.
درمان:
جهت درمان هیپوکالمی باید جایگزینی پتاسیم صورت گیرد و علل زمینه‌ای برطرف شود.
۱- در صورت امکان، پتاسیم به طور خوراکی جایگزین می‌شود.
۲- در صورت تجویز وریدی، سرعت انفوزیون نباید بیشتر از mEq ۱۰در ساعت باشد. تا زمانی که سطح سرمی پتاسیم به ۳/۵ برسد، انفوزیون باید ادامه پیدا کند. اگر پتاسیم با سرعت بیشتر از این مقدار تجویز شود، منجر به هیپرکالمی و آریتمی کشنده قلبی می‌گردد.
۳- سطح منیزیوم و کلسیم سرم نیز باید به طور همزمان اصلاح گردد.
۴- اگر بیمار به همراه هیپوکالمی، هیپومنیزیمی هم داشته باشد، ابتدا باید هیپومنیزیمی اصلاح شود.