آزمایش گلوکز برای دیابت بارداری
رپورتاژ
احتمالا تاکنون چیزهایی راجعبه دیابت بارداری شنیدهاید. همه شما بهخوبی میدانید که دیابت در هر فردی تا چه حد خطرناک یا خطرساز خواهد بود. در بین گروههایی که ممکن است در خطر ابتلا به دیابت قرار بگیرند، خانمهای باردار نیز قرار دارند. اکثر خانمهای بارداری که به دیابت مبتلا میشوند، قبل از بارداری به این نوع قند خون مبتلا نبودهاند؛ اما در طول بارداری قند خونشان افزایش یافته و در اصطلاح به دیابت بارداری مبتلا شدهاند. به همینخاطر تست تحمل گلوکز یا آزمایش گلوکز در بارداری برای تمام زنان باردار ضروری است. تست تحمل گلوکز یک آزمایش روتین در زنان باردار است و در انجام این آزمایش، استثنایی بین بانوان باردار وجود ندارد. این تست در آزمایشگاه و با شرایط خاصی انجام میشود و مانند هر آزمایش خون، پیشنیازهای خاص خود را دارد. در ادامه راجعبه این آزمایش صحبت خواهیم کرد.
تست تحمل گلوکز چیست؟
حتما میدانید گلوکز قند مصرفی مورد نیاز بدن بوده و انرژی آن را تأمین میکند. در این بین هورمون انسولین تولیدشده در غده پانکراس ورود گلوکز به سلولهای بدن را کنترل میکند. حال اگر نقصی در تولید انسولین ایجاد شود، فرد دچار دیابت میشود. از آنجا که دیابت بارداری بسیار شایع است، میتوان عدم تولید انسولین کافی را به رشد جنین نسبت داد. این نوع قند خون بهشدت برای زنان باردار خطرناک است و در صورت تشخیص باید بهسرعت کنترل شود. تست تحمل گلوکز در واقع پاسخ بدن به قند مصرفی را ارزیابی میکند. به این صورت که میزان قند خون افراد سالم پس از هر وعده غذایی افزایش مییابد و وقتی این قند مصرفی ذخیره یا مصرف شود، سطح قند خون نرمال میشود. در زنان باردار این تست قبل و بعد از مصرف یک محلول شیرین انجام میشود. درصورتیکه بدن زن باردار بتواند قند مصرفی را به درستی مصرف یا ذخیره سازد، مشکلی نخواهد داشت.
تست تحمل گلوکز چگونه انجام میشود؟
این تست در تمام زمان باردار بین هفته ۲۴تا ۳۰ بارداری انجام میشود. البته این زمان برای بانوانی است که از قبل به دیابت مبتلا یا مشکوک نبودهاند و زنانی که قبل از بارداری به دیابت مشکوک بودهاند، باید زودتر از این زمان، آزمایش دیابت بارداری را انجام دهند. معمولا زنان چاق یا بانوانی که در بارداریهای قبل دیابت داشته و یا سابقه خانوادگی دیابت دارند، در این گروه قرار میگیرند. همانطور که گفتیم این آزمایش در تمام زنان باردار در سه مرحله انجام میشود. ابتدا باید قند خون ناشتا اندازهگیری شود، پس از آن طی دو مرحله یک ساعت و دو ساعت پس از مصرف گلوکز نیز تست انجام میشود. از آنجا که قند خون بالا همیشه نشانه دیابت بارداری است، باید حتما تست تحمل گلوکز انجام شود. از آنجا که برخی از بانوان در صورت ناشنابودن دچار افت قند میشوند، ممکن است حین انجام آزمایش ضعفکنند ازاینرو تکنسین متخصص آزمایشگاه این مورد را در نظر گرفته و از بروز هرگونه مشکل جلوگیری میکند.
اگر سطح قند خون زنان باردار در تست اول بالا باشد، مصرف محلول گلوکز برای آنها خطرساز خواهد شد. این نکته را در نظر داشتهباشید که جواب تست تحمل گلوکز به معنای این ابتلای قطعی دیابت نیست و در صورت بالابودن قند خون در زن باردار، پزشک آزمایشات دیگری برای او تجویز میکند. در مورد گلوکزی که حین انجام آزمایش مصرف میشود، باید بدانید حدود پنجاه گرم پودر بسیار شیرین است که باید در یک لیوان آب حل شده و طی پنج دقیقه مصرف شود. از آنجا که زنان باردار معمولا حالت تهوع دارند، ممکن است توانایی نوشیدن محلول گلوکز را نداشتهباشند. هر چند طعم آن ناخوشایند نیست، اما به هر حال اگر این پودر در آب خنک حل شود، بهتر میتوانید آن را میل کنید. در مورد محدوده طبیعی قند خون در زنان باردار نیز یک نکته وجود دارد و آن هم این است که آزمایشگاههای مختلف استانداردهای متفاوتی برای تعیین دیابت زنان باردار دارند.
چند نکته در خصوص تست تحمل گلوکز
- همانطور که گفتیم ممکن است زنان باردار به دلیل شرایط نامساعد توانایی انجام آزمایش تحمل گلوکز را نداشته و قبل از زمان تعیینشده برای نمونهگیری دچار استفراغ شوند. با توجه به این که دیابت یک بیماری خاموش محسوب شده و بهشدت برای مادر و جنین خطرناک است، باید آزمایش بهصورت مجدد در روز دیگری انجام شود. مصرف محلول گلوکز بهصورت ناشتا برای بانوان باردار کمی ناخوشایند است؛ ازاینرو اگر حدود هشت ساعت قبل یک وعده غذایی مصرفکنند، تحمل این آزمایش کمی بهتر خواهد شد. اگر در یکی دو ساعتی که بانوی باردار منتظر نمونهگیری میماند، خود را با چیزی سرگرم کند، تحمل شرایط برای او راحتتر خواهد شد.
- انجام آزمایش گلوکز به خودی خود برای زن باردار خطری ندارد؛ اما ممکن است نمونهگیری بهصورت ناشنا سبب بروز سرگیجه و ضعف شود، از این بهتر است یک آشنا زن باردار را همراهی کند.
- در نظر داشتهباشید هیچ جایگزینی برای تست تحمل گلوکز وجود ندارد و بهعبارتی هیچ کاری نمیتواند به شما کمک کند که این آزمایش را انجام ندهید؛ اما میتوانید با مصرف غذاهای سالم، محصولات غنیشده از فیبر و کنترل مصرف محصولات شیرین، خطر ابتدا به دیابت بارداری و لزوم تکرار آزمایش قند خون را کاهش دهید.
- توجه کنید آخرین وعدهای که قبل از انجام آزمایش دیابت بارداری میل میکنید، باید کاملا رژیمی باشد؛ چون قند بیش از حد موجود در این وعده غذایی در جواب آزمایش شما اختلال ایجاد میکند. در فاصله بین دو یا سه مرحله نمونهگیری نیز نباید بهجز محلول شیرین گلوکز ماده خوراکی دیگری مصرف کنید، اما نوشیدن آب مانعی ندارد.
- برای این که بتوانید استرس خود را کنترل کرده و در کمال آرامش تست دیابت بارداری را انجام دهید، باید به یک آزمایشگاه معتبر مراجعه کنید که تکنسین آن با آرامش و خوشرویی شما را راهنمایی کرده و خونگیری را نیز بدون هیچ مشکلی انجام دهد.
- درصورتیکه نتیجه تست تحمل گلوکز شما به تشخیص قطعی دیابت بارداری ختم شود، باید طبق دستورالعمل پزشک خود، مصرف کربوهیدراتها را محدود کرده و با رعایت رژیم غذایی سلامت خودتان و جنین را تأمین و حفظ نمایید؛ چون دیابت شما بهصورت مستقیم قند خون جنین را افزایش داده و ممکن است سبب بروز مشکلات ناخوشایندی مانند خفگی جنین و ختم بارداری شود.