کتاب پویایی جنسی زنان |معرفی و خلاصه| مایکل گرشمن

مایکل گرشمن، روان‌شناس است.

«پویایی جنسی زنان» کوشیده است با آموزش رضایت جنسی دو سویه، نقشی تعیین‌کننده‌ در پویایی ازدواج ایفا کند.

گرشمن معتقد است زنان باید تا سرحد امکان در راستای خودشناسی، خودکاوی و خودپذیری جنسی سرمایه گذاری کنند تا بدین وسیله هم به نشاط جسمی و روحی نائل شوند و هم اینکه به ماندگاری و پایداری ازدواج کمک کنند. چرا که زنان از رفتارهای جنسی پیچیده‌ای برخوردارند و در عین حال می‌دانیم که زن و مرد از این زاویه درگیر افسانه‌های خانمان‌سوزی هستند که غلبه بر این مشکل بزرگ مستلزم افسانه‌زدایی از کارکردهای جنسی زن است.

«پویایی جنسی زنان» شامل هشت فصل است:

پرسش‌های مرتبط با کارکردهای طبیعی جنسی و مشکلات و اختلالات جنسی زنان؛ رابطه بیماری‌های مزمن با چگونگی تمایلات جنسی؛ ارتباط جنسی در شرایطی خاص؛ روش‌های مختلف درمان اختلالات جنسی؛ واقعیت تحریکات فردی (خودارضایی)؛ هورمون درمانی اختلالات جنسی؛ درمان مشکلات جنسی زنان به طریق طب تجربی و درمان‌های غیررسمی و جمع‌بندی.

کتاب پویایی جنسی زنان
نویسنده: مایکل گرشمن
مترجم: بهزاد رحمتی
فرهنگ و دانش

پاسخ: بررسی‌های انجام شده حکایت از این دارد که ۴۳% زنان از نوعی از اختلالات جنسی رنج برده و شواهد موجود حکایت از این دارد که نارسایی بی‌میلی و کم‌میلی جنسی از شیوع بیشتری در بین این جنسیت برخوردار است همینطور مطالعه صورت گرفته توسط مرکز ملی سرطان حاکی از این است که ۴۰ تا ۱۰۰% زنان مبتلا به سرطان از مشکلات جنسی رنج برده که این مسئله هرچه بیشتر بر تلاطمات روحی این قربانیان دامن می‌زند. لازم به ذکر است که اگرچه به موازات افزایش سن بر ابعاد مشکلات جنسی زنان افزوده می‌شود با این همه شواهد حکایت از این دارد که زنان مسن‌تر در قیاس با جوانان از سازگاری بیشتری در این رابطه برخوردار هستند. به زبان ساده‌تر، زنان مسن با این درد و ناراحتی می‌سازند. از طرف دیگر از یک بررسی مرتبط اخیر، نتایج زیر بدست آمده است:

یک عمل جنسی، سبب سوخت ۲۰۰ کالری دریافتی می‌شود که برابر با نیم ساعت ورزش دوی نرم است. به زبان ساده‌تر، عمل جنسی یک نوع فعالیت هوازی است که این فعالیت و تحرک سبب بهبود کارکرد سیستم قلبی و عروقی فرد می‌شود. از طرف دیگر هورمون‌ های جنسی نه تنها به عنوان سدی بزرگ در برابر افسردگی، اضطراب و خودکشی عمل می‌کند بلکه در عین حال با تقویت سیستم ایمنی بدین وسیله زمینه‌ساز عمر طولانی‌تر فرد می‌شود.

نقطه جی در صورت تحریک کافی بتدریج متورم و آماسیده می‌شود که حاصل این تغییر در نهایت ارگاسم زنانه است و در هنگام ارگاسم، اکثر زنان به مثل مردان انزالی را تجربه می‌کنند که از طریق میزراه دفع شده و اگرچه انزال زنان مشابه انزال مردان است با این همه این انزال فاقد اسپرم است. بررسی‌های انجام شده حاکی از این است که در جریان ارگاسم ۱۰ تا ۴۰ درصد زنان ترشح و مایع قطره‌ای و گاه فورانی را انزال می‌کنند که منشأی آن میزراه است. و بالاخره نکته دیگر قابل توجه در رابطه با انزال زنانه این است که براساس آنالیز و مطالعه‌ای که بر روی این مایع صورت پذیرفته است کاشف به عمل آمده است که سطح موادی چون پروستاتیک و فسفاتاز بالاتر از سطح این مواد از نمونه‌های ادراری ماقبل ارگاسم است.

از جمله مزایای خودارضایی این است که توسل به این عمل نه تنها می‌تواند فرد را به میزان قابل توجهی از عوارض محرومیت‌های ارتباطی (عدم دسترسی به جنس مخالف جهت فرو نشاندن تنشهای جنسی) رهایی بخشد بلکه در عین حال فرد بدین وسیله می‌تواند از تیررس امراض مقاربتی نیز دور شود. باری با توجه به افسانه‌زدایی‌هایی که از طریق مطالعات دکتر کینزی در رابطه با انانیسم صورت گرفته است امروزه نه تنها انانیسم سبب رویش مو در کف دست پسران و صورت دختران نمی‌شود بلکه این راهکار هم به تکامل پاسخ‌های جنسی فرد کمک می‌کند و هم اینکه خودانگاره جنسی زندگی بخشی را به فرد ارزانی می‌دارد. مشروط بر آنکه فرد در چنگال احساس گناه مرتبطه اسیر نباشد.

ارگاسم خود به سه نوع ارگاسم کلیتوریسی. ارگاسم مهبلی و ارگاسم رحمی تقسیم‌بندی می‌شود. نکته دیگر قابل توجه در این رابطه این است که تقریباً یک سوم زنان از طریق نزدیکی صرف به این تجربه (ارگاسم) نایل نمی‌شوند مگر آنکه حرکات جنسی همراه با تحریکات خروسه‌ای و سایر اندام‌های جنسی چون پستان باشد. و بالاخره نکته دیگر قابل توجه در این رابطه این است که براساس دو مطالعه‌ای که اخیراً صورت گرفته است شواهد حاکی از این است که استعداد و تجربه کردن ارگاسم در زنان زمینه‌های ژنتیکی و توارثی دارد.

از غذاهای محرک و برانگیزاننده قوای جنسی می‌توان به بادام،ماهی کولی، مارچوبه، کنگر فرنگی، اوکادو، موز، مواد حاوی کافئین، هویج، خاویار، پنیر، شکلات، قهوه، شراب، تخم‌مرغ، انجیر، گیاه جین سینگ (عصاره)، عسل، تربچه، کاهو، خرچنگ، انبه، صدف، پیاز، ماهی آزاد، صدف اسکالوپ، توت فرنگی، سیب‌زمینی، و عصاره گیاه سیب زمینی و قارچ دنبلان اشاره کرده و از چاشنی‌ها و ادویه‌جات محرک قوای جنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ریحان، فلفل قرمز و چیلی، هل، دارچین، شبدر، گشنیز، زیره، کاری، سیر، شیرین بیان، جوز، پیاز، وانیل و سیر. هم چنین غذاهای دریایی چون ساردین، اسکالوپ (نوعی صدف) و ماهی کولی نیز از این زاویه سودمند هستند چون این غذاها حاوی ماده مغذی هورمون جنسی تستوسترون هستند.

پیش از هر چیزی فرد باید درک درستی از کارکرد نرمال جنسی داشته باشد. نکته مهمی که همواره در رابطه با این مفهوم (کارکرد نرمال جنسی) همواره باید آویزه گوش فرد پویا و با نشاط و سالم باشد این است که این امر به هیچ‌وجه مسئله‌ای یک بعدی، ثابت و ایستا نیست به زبان ساده‌تر، در این رابطه نه تنها زن فی‌نفسه موجودی منحصر به فرد است بلکه در عین حال این مسئله متضمن فاکتورهایی چون کیفیات بیولوژیکی، روانشناختی، فرهنگی، قومی، نژادی و تربیتی است.

زنانی که از امتیاز خودپذیری جنسی (خودانگاره مثبت) برخوردارند در قیاس با زنانی که از این ویژگی مهم محروم هستند کمتر درگیر نارسایی‌های جنسی می‌شوند و از ارتباطات جنسی‌شان رضایت بیشتری دارند این در حالی است که «خودانگاره (تصویر ذهنی) منفی جنسی» این دسته از زنان را بیشتر مستعد سرخوردگی‌ها و ناکامی‌های جنسی و ارتباطی می‌کند. لازم به ذکر است که این مفهوم (خودانگاره جنسی) دلالت بر دید مثبت و منفی فرد نسبت به کیفیات فیزیکی و تناسلی فرد دارد. برای مثال برخی از زنان به علت کیفیت خاص واژن دیدی مثبت نسبت به این اندام ندارند. پس جهت عقب راندن مشکلات ارتباطی تا سرحد امکان خودپذیری جنسی را در خود تقویت کنید.

بررسی‌های انجام شده حکایت از این دارد که ۴۳% زنان از نوعی از اختلالات جنسی رنج برده و شواهد موجود حکایت از این دارد که نارسایی بی‌میلی و کم‌میلی جنسی از شیوع بیشتری در بین این جنسیت برخوردار است همینطور مطالعه صورت گرفته توسط مرکز ملی سرطان حاکی از این است که ۴۰ تا ۱۰۰% زنان مبتلا به سرطان از مشکلات جنسی رنج برده که این مسئله هرچه بیشتر بر تلاطمات روحی این قربانیان دامن می‌زند. لازم به ذکر است که اگرچه به موازات افزایش سن بر ابعاد مشکلات جنسی زنان افزوده می‌شود با این همه شواهد حکایت از این دارد که زنان مسن‌تر در قیاس با جوانان از سازگاری بیشتری در این رابطه برخوردار هستند. به زبان ساده‌تر، زنان مسن با این درد و ناراحتی می‌سازند.

میل جنسی در مردان در قیاس با زنان به مراتب سرکش‌تر و توفنده تر است. علت این مسئله این است که چگونگی رفتار جنسی فرد دستکم از یک زاویه تابع میزان هورمون جنسی موجود در بدن است و چون این میزان هورمون جنسی تستوسترون است که در این رابطه حرف اول و آخر را می‌زند و چون میزان این هورمون در بدن مردان به مراتب بیشتر از این میزان در زنان است لذا بدین علت پویایی و فزون خواهی ارتباطی در جنس مذکر کاملاً محسوس است. همینطور قطع نظر از برخی عوامل روانشناختی و اجتماعی مرتبط با زنان به علت همین تفاوت بیولوژیک است که فرایند پاسخدهی مردان محسوساً سریعتر از زنان است.

الف: میل جنسی: همانطور که از مفهوم این اصطلاح برمی‌آید نمود این ویژگی در جنس مونث نشانه تمایل فرد به برقرارسازی ارتباط است. واقعیت این است که اگرچه اطلاعات موجود در این رابطه متعارض است با این همه از این زاویه می‌توان زنان را به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول گروهی هستند که از این زاویه به طور بازتابی و انفعالی از خود واکنش نشان می‌دهند بدین معنی که این دسته از زنان تابع محرکات و اقدامات طرف‌های ارتباطی خود هستند. دسته دوم زنانی هستند که از این ویژگی به طور نسبی در طی روز برخوردار بوده و برانگیزش و خاموشی این میل کاملاً مشروط و موقعیتی است. اما در برابر دو دسته بالا، دسته سومی هستند که میل نمایی این دسته از زنان به مثل مردان بوده و این زنان درست به مثل جنس مقابل خود فعالانه درصدد پاسخگویی به این میل خود برمی‌آیند.

۴ـ رفتار نرمال جنسی چگونه تعریف و تبیین می‌شود؟ پاسخ: واقعیت این است که پرسش فوق هیچ پاسخ قاطع و شسته و رفته‌ای ندارد. چون اولاً انسان‌ها از این زاویه موجوداتی منحصر به فرد هستند و در ثانی در این رابطه عواملی چون چگونگی تربیت، قومیت، ترجیحات و نیازهای شخصی، اخلاق باوری، ملاحظات مذهبی و غیره نیز نقش‌آفرین هستند لذا براساس این واقعیت است که نمی‌توان رفتار واحدی را برای همه زوج‌ها تجویز کرد. با این همه به نظر می‌رسد که اکثر زوج‌ها در طی هفته دو تا سه بار این عمل را انجام می‌دهند. اگرچه امروزه نزدیکی گریزی از شیوع و فراگیری بیشتری برخوردار می‌شود. برای مثال مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۳ در مجله نیوزویک در این رابطه درج شده بود حکایت از این داشت که ۱۰ تا پانزده درصد زوج‌ها در عرض سال تنها ۱۰ بار این عمل (هم‌بستری) را انجام می‌دهند. با این همه به نظر ما شاخص و سنجه مهم در این رابطه چگونگی رضایت و نیاز شخصی است.

اگر قرار باشد که تفاوت جنسی و جنسیتی زن و مرد را با زبان و کلامی هرچه رساتر، گویاتر و ساده‌تر بیان کنیم باید بگویم که زنان از این زاویه ذهن‌گرا و مردان آشکارا فیزیک و عمل‌گرا هستند به زبان ساده‌تر، زنان به ارتباطات روحی و ذهنی گرایش دارند و مردان مثل همیشه و مثل هر زمینه‌ای عملگرا هستند. پس این تفاوت ساختاری و بنیادین زن و مرد باید تا سرحد امکان بیرنگ شود و راه تعدیل این تفاوت نیز این است که زن و مرد به جای واگرایی به سوی هم گرایی سیر کنند. بدین معنی که زن به سوی ویژگی‌های به اصطلاح مردانه چون عمل‌گرایی سیر کرده و مرد نیز به سوی ویژگی‌های زنانه چون برون ریزی احساسی سیر کند تا بدین وسیله نزدیکی و صمیمیت احساسی و عاطفی در زناشویی جاری و ساری شود چه در غیر این صورت به علت تفاوت‌های فیزیکی ساختاری زن و مرد هرگز رابطه جنسی از کیفیت واقعیش برخوردار نخواهد

۴۲ـ آیا اعتیادهای نرمی چون وابستگی مرضی به تلفن همراه، آیپاد، لپ تاپ و سایر ابزارهای ارتباطی تکنولوژیکی می‌تواند در نزدیکی کلی زن و شوهر سنگ‌اندازی کند؟ پاسخ: متأسفانه در بسیاری از موارد پاسخ این پرسش مثبت است چون برخی از افراد چنان به استفاده از این وسایل ارتباطی وابسته شده‌اند که حتی برای دقایقی نیز حاضر به محروم شدن از این وسایل ارتباطی نیستند. این در حالی است که ارتباط عاطفی و فیزیکی پیش از هر چیزی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های زمانی، هم‌کناری، هم‌نشینی و هم سخنی دارد چون از این طریق است که فرد می‌تواند از زاویه احساسی هرچه ببیشتر به طرف مقابلش نزدیک شده و از طریق همدلی و نزدیکی احساسی است که اسباب ارتباط فیزیکی فراهم شده و از طریق آمیزش جنسی است که نه تنها زن و شوهر بدین وسیله تخلیه روانی و جسمی را تجربه می‌کنند بلکه بدین وسیله در درازمدت در برابر این رفتار سازنده نیز شرطی می‌شوند. پس جهت پویا ساختن این ارتباط حتی‌الامکان از شر این اعتیادها در ساعات پایانی شب رهایی یابید.

۴۶ـ آیا از طریق غیرفیزیولوژیک و غیرآناتومیک نیز می‌توان به پویایی جنسی زنان کمک کرد؟ پاسخ: خوشبختانه پاسخ این سئوال یک «بله طنین‌انداز» است. چون به ویژه در جنس مونث این کیفیات تسهیل کننده روحی است که بسترساز نزدیکی می‌شود. لذا بدین علت است که در چهارچوب ارتباطات زناشویی تأکید ویژه‌ای بر روی مؤلفه «نزدیکی احساسی و عاطفی» می‌شود تا بدین وسیله بتوان از بسیاری از موانع و سنگلاخ‌های زناشویی از جمله ناسازگاری و ناهم خوانی جنسی زن و مرد عبور کرد. باری، از آنجا که چگونگی کیفیات روحی نقش مهمی را در پویایی و یا خاموشی این میل دارد فرد می‌تواند از طریق خیال‌پردازی‌های جنسی و خواندن کتاب‌های اروتیکی حتی‌الامکان میل خاموش خود را فعال و پویا سازد. لازم به ذکر است که مردان عمدتاً در برابر ابزارهای برانگیزشی بصری برانگیخته می‌شوند و این در حالی است که زنان عمدتاً تحت تأثیر محرکات نوشتاری هستند.

براساس نتایج حاصله از مطالعات دامنه‌دار و معتبر، اکنون ثابت شده است که بیش از ۶۰% زنان از طریق نزدیکی و مقاربت رایج و مرسوم به‌سان مردان به اوج لذت جنسی و تخلیه هیجانی نایل نمی‌شوند این در حالی است که تجربه کردن رضایت جنسی نه تنها سبب تقویت خودپذیری جسمی و جنسی زن می‌شود بلکه در عین حال از ابتلای زن به عارضه سردمزاجی جنسی نیز جلوگیری می‌کند.

آیا تناسب اندام می‌تواند بر جذابیت جنسی‌ام بیفزاید؟ پاسخی: نکته مهمی که همواره باید آویزه گوشمان باشد این است که تحقق هر هدفی در گروی برخورداری از خودباوری و عزت نفس بوده و این واقعیت مسلم درباره خواسته‌های ارتباطی نیز صدق می‌کند چون تا مادامی که فرد از خودپذیری ذهنی و جنسی برخوردار نباشد هرگز نمی‌تواند به ایده‌آلهایش برسد. پس تا سرحد امکان از طریق تحرک جسمی مناسب به تناسب اندام خود تداوم بخشیده و در عین حال بدین وسیله خود را از عوارض گوناگون بی‌تحرکی چون چاقی، مرض قند، نارسایی‌های قلبی و نارسایی‌های گوناگون حاصله از عدم تحرک رهایی بخشیده و پیامد آن از ازدواجی پویا و پایدار برخوردار شوند.

خوراک‌های تستوسترون ساز: این رژیم حاوی غذاهایی چون آجیل (چهار مغز)، روغن زیتون، روغن کانولا، کره بادام زمینی، شلغم، گل کلم، تره تیزک و تربچه است. به علاوه جهت نتیجه‌گیری بهتر از این رژیم غذایی پاسخ محور فرد نه تنها باید از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کند بلکه در عین حال باید خواب و تحرک جسمی کافی نیز داشته باشد.

رژیم غذایی ارگاسمی: پزشکی تجربی براین باور است که زن جهت تجربه کردن راحت ارگاسم (اوج لذت جنسی) در این رژیم ویژه نه تنها باید تا سرحد امکان از مصرفداروهای ضدافسردگی، کافئین، چای، سیگار ومحرک‌های گیاهی بکاهد بلکه در عین حال در این رژیم از مولتی ویتامین، ویتامین (E,C)، روغن ماهی (۶ گرم)، کلسیم (صدمیلی‌گرم)، منگنز (۴۰۰ میلی گرم) و روی به میزان ۱۵ میلی گرم استفاده کند. به علاوه این رژیم مخصوص ارگاسم حاوی آهن کند آزاد شونده و ورزش‌های ویژه نواحی لگن موسوم به ورزش لگن (KEGLE) نیز هستند.

مشکل اصلی زنان در یک رابطه زناشویی عدم تعادل میل نمایی زن و مرد است بدین معنی که در این رابطه معمولاً زنان از میل‌نمایی افراطی مردان گلایه و شکایت می‌کنند. روشن است که در این شرایط ابتلای به دردهای مقاربتی و سایر نارسایی‌های جنسی می‌تواند به این تعارضات و تلاطمات دامن بزند.

آیا تصاویر و فیلم‌های برانگیزاننده می‌تواند راهکاری برای تقویت میل جنسی زن و شوهر باشد؟ پاسخ: واقعیت این است که هر چقدر شرایط این ارتباط به طور ذاتی فراهم‌تر باشد به همان نسبت نیز کارکرد این چنانی زن و مرد بهتر می‌شود برای مثال هر چقدر رابطه از شکل قراردادی، ثابت، وظیفه محورانه و مکانیکی دورتر شود به همان نسبت نیز رضایت طرفین افزایش می‌یابد. پس هرگز با تنی خسته و روحی فرسوده به این عمل بسیار مهم مبادرت نکنید چون حاصل ارتباطات سردستی و مکانیکی چیزی جز سرخوردگی و دلزدگی نبوده و دلزدگی درازمدت نیز طرفین را درگیر یاس و سرخوردگی می‌کند و این در حالی است که پویایی ازدواج نیاز به سلامت و نرمال بودن این لازمه دارد.

زمانی که فرد عشق را تجربه می‌کند به واسطه این تجربه در بدن فرد دو ماده شیمیایی ویژه که موسوم به نورپینه فرین و فنی ثلامین (PEA) آزاد می‌شود که ماده شیمیایی برخاسته از احساس عشق، در فرد تولید نشاط و سرخوشی عشق بنیاد می‌کند و چون شکلات حاوی این ماده (PEA) است لذا بدین علت است که برخی از اشخاص براین باورند که مصرف شکلات عشق برانگیز و از زاویه جنسی تحریک کننده است.

۷ـ مقصود از اصطلاح سندرم (نشانگان) برانگیختگی تناسلی دایمی چیست؟ پاسخ: این اختلال زنانه به تازگی وارد ادبیات پزشکی جنسی شده و پژوهشگر و صاحب نظر برجسته‌ای چون سازندرا لی بلون این اختلال را با علایمی چون احساس سوزش و زق زق کنندگی دایمی در نواحی لگن تعریف می‌کند که این احساس از طریق تجربه کردن ارگاسم و خود تحریکی قابل مهار نیست. لازم به ذکر است که اگرچه زنان مبتلا به این مشکل جهت مهار آن متوسل به خود تحریکی و ارتباط جنسی می‌شوند. با این همه این نوع نزدیکی مبتنی بر گرایش صرف جنسی نیست. با این همه نکته مهمی که در این رابطه باید بدان توجه داشت این است که زنان معدودی که به این اختلال مبتلا هستند نه تنها از این مشکل شکایت نمی‌کنند. بلکه برعکس، از این حالت استقبال کرده و در طی زمان به یک نوع سازگاری با این سندرم نادر دست یافته‌اند به هر شکل از عوامل نمود و بروز این سندرم می‌توان به بدشکلی عروق، مصرف بیش از اندازه سویا و سایر تغییرات و کیفیات آناتومیکی اشاره کرد.

ب: میاندوراه: به پوست بین سوراخ و شکاف واژن و آنوس (مقعد) میاندوراه گفته می‌شود و چون این اندامک حاوی پایانه‌های عصبی است بدین علت اگر در جریان آمیزش به اندازه کافی تحریک شود احساس جنسی لذت‌بخشی را از آن زن می‌سازد. نکته مهمی که در رابطه با این اندام باید بدان توجه داشت این است که ممکن است این عضو در جریان زایمان با وسایل مکانیکی چون فورسپس آسیب دیده و پیامد آن درگیر نروم (تومور) دستگاه عصبی شود که این ضایعه می‌تواند دخول آلت در واژن را برای زن دردناک سازد.

پ: واژن: واژن یک ساختار درونی دستگاه تناسلی است که منتهی به گردن رحم و زهدان می‌شود. دیواره‌های واژن دارای چین‌هایی است که هم قابل اتساع است و هم به علت دارا بودن پایانه‌های عصبی در صورت تماس و تحریک، تحریک‌پذیر است. لازم به ذکر است که زمانی که زن در جریان نزدیکی وارد فاز تحریک و برانگیختگی می‌شود از آنجا که خون بیشتری وارد این اندام می‌شود این مسئله سبب لغزندگی بیشتر مهبل شده و پیامد آن جریان مقاربت را تسهیل می‌کند.

ت: لب‌های بزرگ و کوچک واژن: لب‌های خارجی و داخلی بخش‌های بیرونی و درونی واژن را تشکیل داده و این اندام در هیچ دو زنی یک شکل و یک اندازه نیست. به زبان دیگر، رنگ، اندازه و شکل این لب‌ها در زنان مختلف، متفاوت بوده و از آنجا که این اندام‌ها حاوی ذخایر عصبی هستند بدین علت در صورت نوازش و مالش اسباب تحریک شوندگی زن را فراهم می‌آورند.

ح: کلیتوریس (خروسه): به محل تلاقی لب‌های داخلی واژن در بالا کلیتوریس گفته شد و این اندامک جنسی حاوی یک سر (حشفه) و یک ساقه و تنه است که تنه کلیتوریس (بظر) حاوی بافت ماهیچه‌ای است. لازم به ذکر است که تنه این عصو جنسی به وسیله بافت‌های لب‌های داخلی واژن پوشانده می‌شود. نکته مهمی که در رابطه با این عضو بسیار مهم جنسی باید آویزه گوش زنان لذت گرا باشد این است که از آنجا که این عضو حاوی بیشترین ذخیره پایانه عصبی است بدین علت مهمترین عضو لذت زای جنسی در زنان است که به طور مستقیم و غیرمستقیم نسبت به تحریک حساس است. لازم به ذکر است که شکل و اندازه کلیتوریس در زنان مختلف متفاوت است. نکته دیگر قابل ذکر این است که زن در صورت تحریک شدگی، اسباب پر شدن از خون کلیتوریس را فراهم کرده و پس از تجربه شدن ارگاسم نیز ۱۰ دقیقه طول می‌کشد که کلیتوریس به حالت ماقبل تحریک شدگی بازگردد. همانطور که گفته شد از آنجا که کلیتوریس قوی‌ترین اندامک لذت زای جنسی زنان است بدین علت به طور مستقیم در برابر لمس، مالش و تحریک توسط دست، دستگاه لرزانه (ویبراتور) و غیره از خود واکنش نشان می‌دهد.

ج: گردن رحم، زهدان، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها: این اجزاء اندام‌های درونی دستگاه تناسلی بوده و متخصص جهت معاینه این اندام‌ها از معاینه واژنی دو دستی استفاده می‌کند. به هر شکل، گردن رحم ناحیه‌ای است که در آن زهدان به واژن متصل شده و از طریق آزمایش پاپ اسمیر یاخته‌های این اندام مورد مطالعه قرار می‌گیرد. زهدان یک اندام توخالی گلابی شکل است که محصول لقاح و بارداری را تا زمان وضع حمل در خود پرورش می‌دهد. همینطور، دستگاه تناسلی حاوی دو لوله فالوپ است که طول هر کدامشان ۴ اینچ است کار لوله‌های فالوپ این است که تخمدان‌ها را به زهدان متصل می‌کند. لازم به ذکر است که لقاح تخمک و اسپرم در لوله‌های فالوپ شکل می‌گیرد و دست آخر اینکه در تخمدان‌ها هورمون‌ها و غدد جنسی تولید شده و در عین حال این اندام هر ماهه یک تخمک را جهت باروری آزاد می‌کند.

خوب می‌دانیم که زناشویی‌های امروزی در قیاس با دو سه دهه گذشته از زمین تا آسمان با یکدیگر تفاوت دارد و به علت همین تفاوت شتابان و بنیادین است که امروزه از هر دو ازدواج در جوامع غربی یک مورد با ناکامی و شکست مواجه می‌شود و این در حالی است که زن و مرد نه تنها از این طریق برخی از لازمه‌های سلامت جسمی و روانی خود را تأمین می‌ کند بلکه بخش بزرگی از عزت نفس فرد از پایایی و ماندگاری ازدواج ناشی می‌شود لذا بدین علت است که کارشناسان براین باورند که بازتاب‌های روحی منفی حاصله از گسست و فروپاشی زناشویی محسوساً بیشتر از تألمات و تاثرات روانی حاصله از هر ضایعه و فقدان دیگر از جمله شاهد مرگ یکی از عزیزان بودن می‌باشد.