جایزه نوبل چیست؟

همه ساله وقتی برندگان جایزه نوبل اعلام می‌شود، تبلیغات زیادی برای آن­ها انجام گرفته و شهرت زیادی به دست می‌آورند. مصاحبه‌هایی به آن­ها انجام می‌شود و مقالاتی راجع به آن­ها درج می­گردد، زیرا بردن جایزه نوبل را اغلب مردم بزرگ­ترین افتخاری می‌دانند که می‌توان در رشته­های مختلف عملی مانند شیمی، فیزیک، پزشکی و ادبیات به دست آورد.

جایزه دیگری نیز به نام جایزه صلح نوبل وجود دارد. این جایزه به کسانی اعطا می‌گردد که در جهت صلح جهانی به موفقیت‌های شایانی نایل آمدند.

اما شگفت آن که بنیانگذار این جایزه کسی بود که خود کمک بزرگی به علم تخریب نمود! آلفرد نوبل در شهر استکهلم، پایتخت سوئد در سال ۱۸۳۳ دیده به جهان گشود و در سال ۱۸۹۶ دیده از جهان فروبست. در بین چیزهایی که او اختراع و به نام خود ثبت نمود، دینامیک و ماده قابل انفجاری که قدرت تخریبی آن از دینامیت بیشتر است و نیز نوع خاصی از چاشنی برای انفجار مواد منفجره را باید نام برد.

شاید به خاطر اختراعش چنین موادی، احساس کرد که کار خوب و انسانی خود را به نام نوبل از خود به یادگار گذارد. او علاقه زیادی به صلح و دوستی داشت و همیشه می­پنداشت که باید از جنگ و کشتار پرهیز کرد. علاوه بر این، نوبل یک دانشمند بزرگ و نیز شاعر بود و بر این عقیده بود که ادبیات و سایر علوم مهم­ترین نقش را در مراحل مختلف زندگی بشری دارند.

پس از مرگ، میراثی بالغ بر 9000000 هزار دلار از او برجای ماند. بنا به وصیت او این مبلغ باید در جهت خرید جوایزی برای کسانی که همه ساله در رشته­های مختلف علمی مانند فیزیک، شیمی، ادبیات و پزشکی به کشفیات و تفحصات برجسته‌ای نایل می­شوند، نیز کسانی که در جهت صلح جهانی تلاش می‌کنند، مصرف شود.

هر یک از جوایز مزبور به طور متوسط معادل 40000 دلار است و اولین بار در دهم دسامبر ۱۹۰۱ میلادی یعنی در پنجمین سالروز وفات او بود. چون نوبل سوئدی بود، بنیاد نوبل این جوایز را اهدا می­کند.

سازمان­هایی که برای تشخیص صلاحیت برندگان جایزه نوبل انتخاب شده­اند، عبارتند از: آکادمی سلطنتی علوم در رشته فیزیک و شیمی در شهر استکهلم، مؤسسه کارولین استکهلم در رشته پزشکی و آکادمی ادبیات و برای صلح: یک کمیته پنج نفره متشکل از اعضای انتخابی پارلمان نروژ می­باشند.

مردان بزرگی موفق به کسب جایزه نوبل شده‌اند که در میان آن­ها از تئودور روزولت، آلبرت انیشتین، جرج برناردشاو، ماری‌کوری، رودیارد کیپلینگ، ارنست همینگوی، و رالف بونش می­توان نام برد.