فقدان یا کاهش میل جنسی در زنان، نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) و نزدیکی دردناک چطور بررسی پزشکی و درمان می‌شود؟
بسیاری از خانم‌ها، در مقطعی از زندگی با نوعی از مشکلات جنسی روبه رو می‌شوند. بعضی از شایع‌ترین مشکلات مزبور عبارتند از: فقدان یا کاهش میل جنسی، نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) و نزدیکی دردناک. چنان چه بتوان علت جسمی زمینه‌ای برای مشکل جنسی پیدا کرد معمولاً می‌توان آن را درمان نمود. از آنجا که بسیاری از مشکلات جنسی علت روحی دارند، روان درمانی اغلب بخش مهمی از درمان را تشکیل می‌دهد. ۷۰٪ زوجین دچار مشکلات جنسی می‌شوند. معمولاً مشکلات جنسی در نتیجه مشکلات روانی یا جسمی، یا ترکیبی از این دو به وجود می‌آید.
کاهش میل جنسی با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند و ممکن است بخشی از فرایند این افزایش را تشکیل دهد.
میل جنسی افراد مختلف با یکدیگر تفاوت دارد و نباید آن‌ها را باهم مقایسه کرد. در بسیاری از زنان، میل جنسی پس از زایمان کاهش پیدا می‌کند و در تعدادی دیگر، این کاهش در طول بارداری روی می‌دهد. این موارد معمولاً زودگذر هستند. همچنین کاهش موقت میل جنسی در حوالی دوران یائسگی و پس از آن دیده می‌شود. به نظر می‌رسد تغییرات هورمونی در تمام موارد مزبور نقش دارد. کم‌کاری تیرویید و نیز کم‌کاری غده فوق کلیوی هم می‌تواند مسئول کاهش میل جنسی باشد. مشکلات روانی، مانند اضطراب، افسردگی و استرس هم می‌تواند بر میل جنسی زن تأثیر بگذارد. مشکلات ارتباطی نیز احتمالاً در خانم‌ها، بیش از آقایان موجب کاهش میل جنسی می‌شود. بعضی دارو‌ها، از جمله قرص‌های ضد بارداری خوراکی و برخی دارو‌های ضد افسردگی (مانند پاروکستین) نیز باعث کاهش میل جنسی می‌شوند.
ناتوانی در رسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) در زنان شایع است و معمولاً از عوامل روانی، از جمله اضطراب درباره عملکرد جنسی، تجربه جنسی ناخوشایند پیشین یا سرکوب جنسی منشأء می‌گیرد که مورد اخیر ممکن است ناشی از سخت‌گیری درباره مسائل جنسی یا بدرفتاری و خشونت جسمی، عاطفی یا جنسی دوران کودکی باشد.
- روش ناصحیح برقرار ارتباط جنسی میان مرد و زن نیز از عوامل زمینه ساز شایع عدم حصول ارگاسم است؛ اغلب نداشتن وقت کافی، موجب عدم برانگیختگی کامل جنسی در زن می‌شود. بی‌تجربگی یا فقدان رابطه میان زن و مرد نیز می‌تواند موجب اشکال در ارگاسم شود. بعضی اختلالات، مانند یبوست مزمن در موارد نادر می‌تواند بر توانایی زن برای رسیدن به اوج لذت جنسی تأثیر بگذارد. احتمالاً حدود نیمی از زنان از طریق تحریک کلیتوریس (چوچوله؛ جسم کوچک و طویل قابل نعوظ در جنس مؤنث که در بالای سوراخ پیشابراه و جلوی فرج قرار دارد) به ارگاسم می‌رسند و نه در اثر دخول آلت تناسلی مرد.
- نزدیکی همراه با درد (دیس پارونی؛ dyspareunia) ممکن است علت جسمی یا روانی داشته باشد. درد سطحی، در اطراف مدخل مهبل (واژن) و قسمت تحتانی مهبل احساس می‌شود و ممکن است در اثر عوامل روانی، مانند اضطراب، احساس گناه یا ترس از دخول بروز کند. این عوامل همچنین می‌توانند موجب واژینیسم شوند (درباه واژینیسم در سطور بعدی توضیح داده شده است). علل جسمی مقاربت دردناک عبارتند از: عفونت یا آتروفی (نازک شدن) بافت مهبل (که پس از یائسگی روی می‌دهد)؛ عفونت‌های دستگاه تناسلی و لغزنده نشدن مهبل به اندازه کافی (که ممکن است در اثر عوامل روانی یا برانگیختگی ناکافی یا آتروفی مهبل ایجاد شده باشد). دردی که در قسمت‌های بالاتر مهبل و عمق لگن، طی مقاربت حس شود ممکن است ناشی از اختلال حفره لگن (مانند عفونت لگن یا آندومتریوز) باشد.
عوامل مستعدکننده عبارتند از: اضطراب و استرس؛ افسردگی؛ مشکلات در برقراری ارتباط؛ خستگی؛ تغییرات هورمونی؛ مصرف بعضی دارو‌ها از جمله قرص‌های ضد بارداری خوراکی و بعضی دارو‌های ضد افسردگی؛ سابقه تماس جنسی توام با آسیب؛ سرکوب‌های جنسی؛ استفاده از روش‌های ناصحیح و ضعیف تماس جنسی از سوی شریک جنسی؛ ارتباط ا ضعیف میان زن و مرد؛ حاملگی؛ دوره بعد از زایمان؛ یائسگی
- علائم وجود مشکل جنسی عبارتند از: فقدان برانگیختگی و میل جنسی؛ لذت نبردن از تماس جنسی؛ مقاربت دردناک.
توجه:
- در صورت احساس درد دایمی در لگن یا وجود مقاربت دردناک هرچه زودتر برای تشخیص یا رد وجود علل زمینه‌ای جدی مانند بیماری التهابی لگن به پزشک مراجعه نمایید
- واژینیسم (Vaginismus) عبارت است از اسپاسم عضلات کف لگن، قبل از شروع مقاربت یا طی آن و معمولاً در اثر عوامل روانی و اغلب در خانم‌هایی که دخول را دردناک می‌پندارند بروز می‌کند. این باور ممکن است ناشی از سابقه تماس جنسی توام با آسیب، خشونت جنسی یا معاینه مهبلی دردناک باشد. ترس از حامله شدن، علت دیگر واژینیسم است. واژینیسم ممکن است در اثر اضطراب و احساس گناه درباره تماس جنسی ایجاد شود.
درمان‌ها
پزشک پس از تهیه دقیق شرح حال و سابقه بیمار، به منظور بررسی وجود علل جسمی یا روانی، در صورت امکان به درمان علل زمینه‌ای می‌پردازد. درمان علل جسمی، از تغییر دارو‌های مورد استفاده؛ تجویز مسهل در موارد وجود یبوست مزمن یا آنتی بیوتیک در افراد مبتلا به عفونت دستگاه تناسلی؛ تجویز ترکیبات لغزنده‌کننده یا کرم‌های مهبلی جایگزین هورمونی در موارد وجود آتروفی (نازک شدگی) مهبل تشکیل می‌شود.
استفاده از روش‌های آرام‌سازی به منظور کنترل استرس، و تجویز دارو و استفاده از روان درمانی برای درمان افسردگی توصیه می‌شود. روان درمانی ممکن است برای کمک به بهبود اضطراب ضرورت داشته باشد.
احتمال بروز مشکلات جنسی در خانم‌ها، در سنین 35 تا 65 سالگی بیشتر است
درمان تغذیه‌ای:
- عملکرد و پاسخ دهی جنسی در مرد و زن تا حدودی به خون‌رسانی به اعضای جنسی بستگی دارد. اتساع رگ‌های خونی که منجر به افزایش خون‌رسانی می‌شود به وجود ماده‌ای موسوم به اکسید نیتریک وابسته است. وجود اسید آمینه آرژینین برای ساخته شدن اسید نیتریک در بدن ضروری است و بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که این اسید آمینه، عملکرد جنسی مذکر را بهبود می‌بخشد. آرژینین، میل جنسی، لغزندگی مهبل و دفعات تماس جنسی را افزایش می‌دهد و باعث افزایش حس کلیتوریس و بهبود ارگاسم می‌شود.
- در خانم‌هایی که از قرص‌های ضدبارداری خوراکی استفاده می‌کنند، ممکن است مقدار ویتأمین B6 کاهش یابد که این موضوع در بعضی از آنان موجب کم شدن میل جنسی می‌شود. حضور ویتأمین B6 برای ساخته شدن بسیاری از مواد شیمیایی مخصوص احساس لذت، روحیه و احساس در مغز (مانند دوپامین، سروتونین و استیل کولین(ضرورت دارد. مکمل‌های ویتأمین B6 ممکن است میل جنسی زنانی را که دچار کمبود ویتأمین مزبور هستند افزایش دهد اگر چه این موضوع به وسیله مطالعات انجام شده به تأیید نرسیده است. مصرف ۲۵ تا ۵۰ میلی گرم ویتأمین B می‌تواند مؤثر واقع شود.
احتیاط:
قبل از مصرف توام مکمل‌های ویتأمین B و بعضی دارو‌ها (مانند لوو دوپا و فنوباربیتال) با پزشک مشورت نمایید.
هومیوپاتی:
- متداول‌ترین دارو‌های هومیوپاتیک برای درمان کاهش میل جنسی ناشی از افسردگی یا افزایش سن Causticum و Sepia هستند که باید به وسیله متخصص هومیوپاتی تجویز شوند. از Platina و اسید فسفریک نیز استفاده می‌شود.
گیاه درمانی غربی:
می‌توان از گیاه درمانی غربی در مواردی که مشکلات جنسی در اثر مشکلات گردش خون، عدم تعادل خفیف هورمونی، افسردگی یا اضطراب ایجاد شده‌اند استفاده کرد.
گینکوبیلوبا به افزایش گردش خون اعضای تناسی کمک می‌کند. سایر گیاهانی که موجب افزایش مزبور می‌شوند. عبارتند از Crataegus monogyna، ریشه جینجر، رزماری و Zanthoxylum clavaherculis
- از Chaste berry (فلفل راهبه) می‌توان برای درمان عدم تعادل هورمونی خفیف استفاده کرد که البته اثر آن پس از حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه مصرف ظاهر می‌شود. به نظر می‌رسد Turnera diffusa مقدار تستوسترون را که ممکن است در زنان مبتلا به کاهش یا فقدان میل جنسی خیلی پایین باشد افزایش می‌دهد. چندین داروی گیاهی دیگر نیز در درمان کاهش میل جنسی استفاده می‌شود که ذکر تمامی آن‌ها خارج از حوصله این کتاب است.
توجه:
گیاه درمانی باید به وسیله متخصص این رشته انجام شود
گیاه درمانی چینی:
مشکلات جنسی در گیاه درمانی سنتی کشور چین با گیاهان تقویت‌کننده غدد فوق کلیه و عضلات درمان می‌شود. این گیاهان ممکن است توام با گیاهان خون ساز و مرطوب‌کننده که موجب کاهش استرس و افزایش مایعات جنسی می‌شوند به کارروند. استفاده از گیاهانی که بر غدد فوق کلیه اثر می‌کنند به ویژه در زنانی که مشکل جنسی آن‌ها در اثر خستگی و یا عدم تعادل هورمونی ایجاد می‌شود اهمیت دارد. گیاه گزنه در درمان فرسودگی طولانی که ممکن است همراه با مشکلات خودایمنی و آلرژی دیده شود مفید است.
گیاه جین سنگ (ginseng؛ ریشه آدم نما)، از قرن‌ها پیش برای درمان مشکلات جنسی مورد استفاده متخصصان گیاه درمانی چین قرار داشته است. به نظر می‌رسد این گیاه، عملکرد هورمونی را بهبود می‌بخشد
- گیاه درمانی چینی باید به وسیله متخصص این رشته انجام شود.
طب سوزنی:
طب سوزنی به ویژه اگر با درمان‌های دیگر، مانند گیاه درمانی، روان درمانی، ماساژ درمانی یا دست ورزی (manipulation) به کاررود می‌تواند در درمان مشکلات جنسی مؤثر واقع شود.
درمان با استفاده از کار بروی بدن:
اختلال عملکرد جنسی ناشی از مقاربت دردناک یا درد لگنی مزمن گاهی در اثر استفاده از کایروپراکتیک یا دستکاری استئوپاتیک کاهش یا بهبود می‌یابد. غیر فعال نمودن نقاط برانگیزاننده واقع در عضلات کمر که موجب بروز درد در اعضای لگنی می‌شوند، از طریق طب سوزنی و نیز وارد کردن فشار یا کشش با دست (به وسیله متخصص استئوپاتی و کایروپراکتیک) می‌تواند موجب بهبود مشکلات جنسی شود. متخصصان مزبور با دستکاری مهره‌های کمری، محدودیت‌ها را برطرف و نقاط برانگیزاننده درد لگن (واقع در عضلات کمر) را غیر فعال می‌کنند.
روان درمانی:
از زوج درمانی برای برطرف کردن اختلال عملکرد جنسی استفاده می‌شود. برای زوج درمانی از ترکیبی از رویکرد‌های مختلف، شامل رفتاردرمانی شناختی و ایده‌های روانی پویشی (سایکودینامیک) استفاده می‌شود. خانم‌های مبتلا به مشکلات جنسی باید همراه با همسر خود برای زوج درمانی به متخصص مراجعه نمایند.
درمان جنسی (سک …س درمانی) که در سال ۱۹۷۰ به وسیله دکتر ماسترز ودکتر جانسون پایه‌گذاری شد به طور معمول از مراحلی تشکیل می‌شود. پس از ارزیابی اولیه، برنامه درمانی مشخص می‌شود و به دنبال آن مشاوره درمانی که از اجزای روان پویشی و رفتار درمانی شناختی تشکیل شده است صورت می‌گیرد. معمولاً این مرحله با کار‌هایی که لازم است به عنوان «تکلیف منزل انجام شود و نیز آموزش ساده مسائل جنسی همراه می‌شود. از زوجین خواسته می‌شود نگرش خود درباره مسائل جنسی و نحوه شکل‌گیری این نگرش‌ها در زمان کودکی را مورد بررسی قرار دهند و سپس خواسته می‌شود راه‌های جدیدی از لمس کردن همدیگر، بدون تمرکز بر اندام‌های تناسلی را آزمایش کنند و سپس به تماس آشکارتر تناسلی بپردازند. از روش‌های دیگر، مانند دخول تدریجی آلت تناسلی مرد به مهبل در موارد وجود مشکلاتی مانند واژینیسم نیز می‌توان استفاده کرد.
منظور از سکوووو درمانی تحلیل گرا چیست؟
سک…. درمانی تحلیل گرا، یکی از مؤثرترین روش‌های درمان اختلالات جنسی است و از ترکیب سک…. درمانی و روان درمانی تحلیل گرا تشکیل می‌شود. افزودن مفاهیم روانی پویایی به روش‌های رفتاری با هدف درمان اختلالات کنشی جنسی امکان مداوای بیمارانی که علاوه بر مسائل جنسی، دچار بیماری‌های روانی دیگر هستند فراهم می‌آورد.
