ثروتمندترین و پررونق‌ترین شهر‌های تاریخ کدام‌ها بودند؟

ثروت نسبی است، اما برخی شهر‌ها در طول تاریخ بشریت ثروت بیشتری نسبت به سایرین به دست آورده‌اند. برخی از شهر‌ها از آن زمان از بین رفته‌اند، در حالی که برخی دیگر هنوز تا حدی رونق اقتصادی دارند.

۱. لندن، انگلستان

جای تعجب نیست که قلب تپنده امپراتوری بریتانیا در اوج قدرت خود به ثروت بی‌اندازه‌ای دست یافت. با سیاست استعمار روزافزون بریتانیا در قرن ۱۹، در پایان جنگ جهانی اول،  بریتانیا بر بیش از یک چهارم جهان تسلط داشت!

لندن به عنوان قطب اقتصادی جهان عمل می‌کرد تا اینکه نیویورک در دهه ۱۹۲۰ از این شهر پیشی گرفت.

لندن هنوز یک شهر بسیار ثروتمند امروزی است، اما با آنچه قبلاً بود فاصله زیادی دارد. بسیاری از شگفتی‌ها و بنا‌های تاریخی این رونق اقتصادی بی‌سابقه، مانند برج ساعت بیگ بن، در شهر وجود دارد و عصر طلایی‌اش را یادآوری می‌کند.

۲. نیویورک، ایالات متحده آمریکا

این ابرشهر با پیشی گرفتن از لندن در اوایل قرن بیستم، همچنان مرکز اقتصادی جهان باقی مانده است. محل استقرار بورس نیویورک و وال استریت است و ثروت همیشه مشخصه این شهر بوده است.

در اوایل دهه ۱۸۰۰ پول به نیویورک سرازیر شد زیرا یکی از اولین شهر‌های بزرگ آمریکا بود که صنعتی شد. به موازات گسترش کارخانه‌ها و سایر مشاغل بزرگ کم کم این شهر تبدیل به ثروتمندترین شهر دنیا شد.

۳. قسطنطنیه، امپراتوری بیزانس

شهر قسطنطنیه که امروزه به نام استانبول شناخته می‌شود، زمانی مایه رشک همه شهرها بود. پایتخت امپراتوری روم شرقی که در نوآوری، علم و ثروت در جهان پیشتاز بود، یک بازیگر کلیدی در راه سودآور ابریشم بود.

موقعیت مناسب قسطنطنیه به عنوان مقصد نهایی  اشیای قیمتی که از هند، چین و خاورمیانه می‌آمدند، آن را به طرز باورنکردنی ثروتمند کرده است. این شهر پس از فتح ترکیه در سال ۱۴۵۳ به شکوفایی خود ادامه داد، اما هرگز به سطوح نفوذ و اعتباری که زمانی توسط رومیان به دست آمده بود، نرسید.

۴. رم، ایتالیا

رم در اوج خود، رقیبی نداشت. در پایان قرن اول پس از میلاد، ام‍‍پراتوری روم به اندازه‌ای رشد کرد که تمام دریای مدیترانه را در بر گرفت و ثروت خود را افزایش داد.

رم که قرن‌ها به عنوان پایتخت امپراتوری خدمت می‌کرد، به سرعت از نظر اندازه و ثروت گسترش یافت. تجار و بازرگانان بلندپرواز نیز به شهر سرازیر شدند و  کالا‌های خود را به نخبگان جامعه روم پیوسته می‌فروختند. در این دوره بود که جاده ابریشم برای اولین بار بین شرق و غرب ایجاد شد.

۵. تیمبوکتو، مالی

شهر تیمبوکتو در قرون ۱۴ و ۱۶ پس از میلاد، دوران طلایی را پشت سر گذاشت و در تقاطع بین شبه قاره آفریقا و خلافت‌های مسلمان ثروتمند در خاورمیانه قرار داشت. تجارت طلا، عاج و بردگان جزء اصلی اقتصاد شهر شد.

این ثروت، منجر به ساخت مساجد معروف Djinguereber، Sankore و Sidi Yahia  همراه با تکمیل دانشگاه Sankore شد. پس از تصرف و غارت شهر در سال ۱۵۹۱ توسط مراکشی‌ها، این شهر هرگز به شکوه قبلی نرسید. متأسفانه، امروزه این شهر با وجود تلاش‌های متعدد در پروژه‌های مرمت، تنها سایه‌ای از گذشته را دارد.

۶. بغداد، عراق

در مرکز عصر طلایی مشهور اسلامی، شهر بغداد شکوفا شد و در ریاضیات، علوم، ادبیات و تجارت پیشتاز جهان بود. بغداد برای قرن‌ها یکی از ثروتمندترین شهر‌های جهان باقی ماند.

بغداد که به عنوان واسطه در تجارت بین آسیا، اروپا و هند عمل می‌کرد، به طور تصاعدی رشد کرد. بیت‌الحکمه یا دارالحکمه کتابخانه و مرکز علمی دوران طلایی اسلام در بغداد بود که از ۷۶۲ تا ۱۲۵۸ میلادی بمدت ۵ قرن مرکز تجمع دانشمندان از سراسر جهان بود که به وارد کردن علوم شرق و غرب توسط ترجمه و تصحیح متون و فعالیت علمی اقدام می‌کردند و از نتایج آن اختراع های دوران طلایی اسلام است. این بنا در طول حمله مغول ویران شد. بعد فتح مغول‌ها شهر دیگر به اوج قبلی برنگشت.

۷. دمشق، سوریه

دمشق که به عنوان مقر قدرت برای خلافت‌های بی‌شماری خدمت می‌کرد، رونق و رکود اقتصادی زیادی را تجربه کرده. دمشق، در قرن نهم به اوج اقتصادی خود رسید.

موقعیت شهر آن را به یک توقف‌ایده‌آل برای بازرگانان و بازرگانانی تبدیل کرده بود که به دنبال سفر به شرق و غرب بودند. مانند بسیاری از شهر‌های دیگر، دمشق از طریق مالیات، تعرفه‌های گوناگون و تجارت در  جاده ابریشم ثروتمند شد. دمشق معاصر دیگر نسبتی با دمشق باستان ندارد، اما علیرغم پیامد‌های بیش از یک دهه جنگ، در حال بازسازی نسبی است.

ثروت ممکن است به یک شهر یا جامعه رو بیاورد یا در ننتیجه جنگ‌ها یا سیاست‌های اشتباه از میان برود، اما بسیاری از آثار و فرهنگ‌های ایجاد شده توسط آن جاودانه هستند. اگر ثروت عظیم این شهر‌ها و امپراتوری‌ها نبود، بسیاری از مکان‌های دیدنی ارزشمند و نمادین امروزی وجود نداشتند. تنها زمان نشان خواهد داد که آیا برخی از ثروتمندترین شهر‌های معاصر می‌توانند میراثی ماندگار در کتاب‌های تاریخ آینده ایجاد کنند یا خیر.