بیماری پسوریازیس – تاریخچه – تشخیص – علت‌ها و درمان‌های آن
پسوریازیس یک بیماری پوستی خودایمنی مزمن است که بر چرخه زندگی سلول‌های پوست تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود آن‌ها به سرعت در سطح پوست تجمع پیدا کنند. این تجمع سریع سلول‌ها منجر به تشکیل پوسته‌های ضخیم، نقره‌ای و لکه‌های خارش دار، خشک و قرمز روی پوست می‌شود. نواحی آسیب دیده اغلب به عنوان پلاک شناخته می‌شوند و می‌توانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند، اما معمولاً در آرنج، زانو، پوست سر و قسمت پایین کمر دیده می‌شوند.
علت دقیق پسوریازیس به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی است. برخی از محرک‌هایی که ممکن است علائم پسوریازیس را بدتر کنند عبارتند از استرس، عفونت، آسیب به پوست، برخی دارو‌ها و تغییرات آب و هوا.
انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد، از جمله:
پسوریازیس پلاکی: شایع‌ترین نوع است که با لکه‌های برجسته و قرمز پوشیده شده با فلس‌های سفید نقره‌ای مشخص می‌شود.
-------
علت و عوارض مشکل پزشکی از چیست؟
پسوریازیس روده‌ای: به صورت لکه‌های کوچک و قرمز روی پوست ظاهر می‌شود که اغلب توسط یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می‌شود.
پسوریازیس معکوس: چین‌های پوستی مانند زیر بغل، کشاله ران و زیر سینه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد ضایعات صاف و قرمز می‌شود.
پسوریازیس پوسچولار: با جوش‌های سفید رنگی که با پوست قرمز احاطه شده‌اند مشخص می‌شود، معمولاً روی دست‌ها و پا‌ها.
پسوریازیس اریترودرمیک: شکل شدید و نادری است که بخش بزرگی از بدن را درگیر می‌کند و منجر به قرمزی گسترده و ریزش پوسته‌ها می‌شود.
پسوریازیس یک بیماری مزمن است و علائم آن می‌تواند در چرخه‌های شعله ور شدن و بهبودی ظاهر شود. در حالی که هیچ درمانی وجود ندارد، گزینه‌های درمانی مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا وجود دارد. درمان ممکن است شامل کرم‌های موضعی، فتوتراپی (نور درمانی)، دارو‌های خوراکی و دارو‌های بیولوژیک سیستمیک باشد.
اگر مشکوک به پسوریازیس هستید یا مشکلات پوستی را تجربه می‌کنید، ضروری است که برای تشخیص مناسب و توصیه‌های درمانی شخصی با یک متخصص پوست مشورت کنید.
پسوریازیس در تاریخ
پسوریازیس در ادبیات تاریخی که قدمت آن به دوران باستان بازمی‌گردد، ذکر و توصیف شده است. در طول تاریخ، فرهنگ‌های مختلف تفسیر‌های خاص خود را از این وضعیت داشته‌اند و اغلب آن را با باور‌ها، خرافات و حتی مجازات الهی مرتبط می‌دانند. در اینجا چند مورد قابل توجه از پسوریازیس در ادبیات تاریخی ذکر شده است:
پاپیروس مصر باستان: پاپیروس ادوین اسمیت، یکی از قدیمی‌ترین متون پزشکی شناخته شده از مصر باستان (حدود 1500 سال قبل از میلاد)، حاوی اشاراتی به بیماری‌های پوستی، از جمله پسوریازیس است. مصریان باستان بیماری‌های پوستی را می‌شناختند و سعی می‌کردند برای آن‌ها درمانی بیابند.
کتاب مقدس: در کتاب مقدس به یک بیماری پوستی به نام «تصارعات» یا «جذام» اشاره شده است که به عقیده برخی از محققان، بیماری‌های پوستی مختلفی از جمله پسوریازیس را شامل می‌شود. آیات کتاب مقدس به تشریفات و اعمالی برای انزوا و درمان افراد آسیب دیده اشاره می‌کند.
ادبیات یونانی و رومی: دانشمندان یونان و روم باستان، مانند بقراط و سلسوس، به بیماری‌های پوستی، از جمله پسوریازیس اشاره کردند. آن‌ها از عباراتی مانند “پسورا” برای توصیف برخی بیماری‌های پوستی که با خارش و پوسته پوسته شدن مشخص می‌شوند، استفاده کردند.
متون آیورودای هندی: متون باستانی هند، مانند چاراکا سامهیتا و سوشروتا سامهیتا (که در حدود 600 سال قبل از میلاد نوشته شده‌اند)، حاوی توصیفاتی از بیماری‌های پوستی و درمان‌های گیاهی است که ممکن است شامل درمان‌هایی برای پسوریازیس باشد.
ادبیات قرون وسطی و رنسانس: در طول دوره‌های قرون وسطی و رنسانس، پسوریازیس اغلب با جذام به دلیل شباهت در علائم پوستی اشتباه گرفته می‌شد. در آثار هنری به تصویر کشیده شد و در ادبیات با تعابیر مختلفی که گاه با معانی مذهبی یا اخلاقی همراه بود ذکر شد.
ادبیات پزشکی قرن 19 و 20: با پیشرفت در دانش پزشکی و درک بیماری‌های پوستی، پسوریازیس به عنوان یک بیماری متمایز جدا از جذام و سایر بیماری‌های پوستی شناخته شد. ادبیات پزشکی از قرن 19 و 20 شروع به توصیف دقیق‌تر پسوریازیس و کشف گزینه‌های مختلف درمانی کرد.
امروزه، به لطف تحقیقات پزشکی مدرن و پیشرفت‌های علمی، درک بسیار عمیق‌تری از پسوریازیس داریم. در حالی که ادبیات تاریخی ممکن است توضیحات دقیق یا درمان‌های مؤثری برای پسوریازیس ارائه نکرده باشد، دیدن این که چگونه این بیماری مزمن پوستی در فرهنگ‌ها و دوره‌های زمانی مختلف به رسمیت شناخته شده و تفسیر شده است، شگفت‌انگیز است.
علل پسوریازیس
علت دقیق پسوریازیس به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که این بیماری فعل و انفعال پیچیده‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی است. در اینجا برخی از عوامل کلیدی که تصور می‌شود در ایجاد پسوریازیس نقش دارند آورده شده است:
ژنتیک: پسوریازیس معمولاً در خانواده‌ها ایجاد می‌شود که نشان‌دهنده یک استعداد ژنتیکی است. اگر یکی از والدین یا هر دو مبتلا به پسوریازیس باشند، احتمال ابتلای فرزندانشان به این بیماری بیشتر است.
اختلال عملکرد سیستم ایمنی: پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی در نظر گرفته می‌شود که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. در پسوریازیس، سیستم ایمنی سلول‌های پوست را هدف قرار می‌دهد و پاسخ ایمنی غیرطبیعی را ایجاد می‌کند و باعث رشد سریع سلول‌های پوست می‌شود.
محرک‌های محیطی: برخی عوامل محیطی می‌توانند پسوریازیس را تشدید کنند یا شروع به شروع آن کنند. این محرک‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است شامل استرس، عفونت‌ها (مانند گلودرد استرپتوکوکی)، آسیب‌های پوستی یا تروما (معروف به پدیده Koebner) و قرار گرفتن در معرض هوای سرد و خشک باشد.
التهاب: التهاب مزمن مشخصه پسوریازیس است. فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی منجر به التهاب در پوست و در نتیجه قرمزی، تورم و پوسته پوسته شدن مشخص می‌شود.
عوامل سبک زندگی: انتخاب‌های سبک زندگی مانند سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد یا علائم آن را در افرادی که قبلاً به این بیماری مبتلا هستند، بدتر کند.
چاقی: چاقی با افزایش خطر ابتلا به پسوریازیس مرتبط است و ممکن است در شدت آن نقش داشته باشد. بافت چربی (چربی) موادی تولید می‌کند که می‌تواند التهاب را تحریک کند.
توجه به این نکته مهم است که همه افراد دارای استعداد ژنتیکی یا قرار گرفتن در معرض محرک‌ها به پسوریازیس مبتلا نمی‌شوند. این بیماری پیچیده است و محققان به طور مداوم مکانیسم‌های اساسی آن را برای درک بهتر و بهبود گزینه‌های درمانی مطالعه می‌کنند. اگر مشکوک به پسوریازیس هستید یا مشکلات پوستی دارید، برای تشخیص دقیق و مدیریت مناسب با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص پوست مشورت کنید.
تشخیص پسوریازیس
تشخیص پسوریازیس شامل ترکیبی از معاینه فیزیکی، بررسی تاریخچه پزشکی و گاهی اوقات آزمایش‌های اضافی است. یک متخصص پوست، یک پزشک متخصص در اختلالات پوستی، متخصص‌ترین متخصص مراقبت‌های بهداشتی برای تشخیص پسوریازیس است. در اینجا یک مرور کلی از روند تشخیصی وجود دارد:
سابقه پزشکی: متخصص پوست با پرسش در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله علائمی که تجربه کرده‌اید، زمانی که شروع شده‌اند، و هر گونه سابقه خانوادگی پسوریازیس یا سایر شرایط خودایمنی شروع می‌کند.
معاینه فیزیکی: متخصص پوست معاینه کاملی از پوست، ناخن‌ها و پوست سر شما انجام می‌دهد تا علائم مشخصه پسوریازیس مانند لکه‌های قرمز با فلس‌های نقره‌ای را بررسی کند. آن‌ها همچنین انواع دیگر پسوریازیس را بررسی می‌کنند، زیرا انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد که ممکن است به طور متفاوت روی پوست ظاهر شوند.
بیوپسی (در صورت نیاز): در برخی موارد، متخصص پوست ممکن است یک نمونه کوچک از پوست (بیوپسی) برای تایید تشخیص بگیرد. بیوپسی برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا سایر بیماری‌های پوستی که ممکن است شبیه پسوریازیس باشند را رد کند.
ارزیابی ناخن‌ها: پسوریازیس می‌تواند ناخن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد تغییراتی مانند سوراخ شدن، تغییر رنگ و جدا شدن از بستر ناخن شود. متخصص پوست ممکن است ناخن‌های شما را بررسی کند تا مشخص کند که آیا آن‌ها آسیب دیده‌اند یا خیر.
ارزیابی مفاصل (در صورت وجود): در برخی موارد، پسوریازیس می‌تواند با آرتریت پسوریاتیک که مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد نیز همراه باشد. اگر درد یا تورم مفاصل دارید، متخصص پوست ممکن است مفاصل شما را از نظر علائم آرتریت پسوریاتیک ارزیابی کند.
سابقه پزشکی و خانوادگی: متخصص پوست ممکن است در مورد سایر بیماری‌های شما و دارو‌هایی که مصرف می‌کنید بپرسد، زیرا برخی از دارو‌ها می‌توانند پسوریازیس را تشدید کنند یا باعث شروع آن شوند.
از بین بردن سایر شرایط: گاهی اوقات پسوریازیس ممکن است با سایر بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا عفونت‌های قارچی اشتباه گرفته شود. متخصص پوست این احتمالات را در طی مراحل تشخیصی رد می‌کند.
هنگامی که متخصص پوست تمام اطلاعات لازم را جمع‌آوری کرد، تشخیص قطعی پسوریازیس را انجام می‌دهد یا در صورت نیاز آزمایش‌های بیشتری را توصیه می‌کند. اگر پسوریازیس تشخیص داده شود، متخصص پوست با شما همکاری می‌کند تا یک برنامه درمانی متناسب با نیاز‌های خاص و شدت بیماری شما ایجاد کند. ممکن است برای نظارت بر پیشرفت شما و تنظیم درمان در صورت نیاز، بازدید‌های بعدی منظم لازم باشد. به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به مدیریت موثر پسوریازیس و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند.
درمان پسوریازیس
هدف درمان پسوریازیس کاهش التهاب، کاهش علائم، کند کردن رشد سریع سلول‌های پوست و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری است. رویکرد درمان می‌تواند بر اساس شدت پسوریازیس، محل آن بر روی بدن و پاسخ فرد به درمان‌های مختلف متفاوت باشد. در اینجا چند گزینه درمانی رایج برای پسوریازیس آورده شده است:
درمان‌های موضعی: این‌ها کرم‌ها، پماد‌ها و لوسیون‌ها هستند که مستقیماً روی پوست آسیب دیده اعمال می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و کنترل پوسته پوسته شدن کمک کنند. درمان‌های موضعی رایج عبارتند از:
کورتیکواستروئید‌ها: این دارو‌های ضد التهابی در قدرت‌های مختلف موجود هستند و اغلب برای تسکین کوتاه مدت علائم استفاده می‌شوند.
آنالوگ‌های ویتامین D: اشکال مصنوعی ویتامین D که به تنظیم رشد سلول‌های پوست کمک می‌کند.
رتینوئید‌ها: این دارو‌ها که از ویتامین A مشتق شده‌اند، می‌توانند به کند کردن رشد سلول‌های پوست کمک کنند.
مهارکننده‌های موضعی کلسینئورین: این دارو‌ها پاسخ ایمنی را تعدیل می‌کنند و می‌توانند برای نواحی حساس مانند صورت و نواحی تناسلی مفید باشند.
فتوتراپی (نور درمانی): این شامل قرار دادن پوست در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) است که می‌تواند رشد بیش از حد سلول‌های پوست را کند کرده و التهاب را کاهش دهد. فتوتراپی را می‌توان با استفاده از نور UVB یا پسورالن به همراه اشعه ماوراء بنفش A (PUVA) انجام داد که نور درمانی را با دارویی به نام پسورالن ترکیب می‌کند.
دارو‌های سیستمیک: برای پسوریازیس متوسط تا شدید که به خوبی به درمان‌های موضعی پاسخ نمی‌دهد، پزشکان ممکن است دارو‌های خوراکی یا تزریقی را تجویز کنند که در سرتاسر بدن برای سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب عمل می‌کنند. این‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
متوترکسات
سیکلوسپورین
رتینوئید‌ها (به شکل خوراکی)
عوامل بیولوژیک (درمان‌های هدفمند)
درمان‌های بیولوژیک: بیولوژیک‌ها نوعی داروی سیستمیک هستند که به طور خاص بخش‌هایی از سیستم ایمنی درگیر در پسوریازیس را هدف قرار می‌دهند. آن‌ها معمولاً به صورت تزریقی تجویز می‌شوند و موفقیت قابل توجهی در درمان پسوریازیس متوسط تا شدید نشان داده‌اند.
رتینوئید‌های سیستمیک: رتینوئید‌های خوراکی ممکن است برای پسوریازیس شدید که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد تجویز شود. آن‌ها از ویتامین A مشتق شده‌اند و برای کاهش التهاب و رشد سلولی کار می‌کنند.
آپرمیلاست: یک داروی خوراکی جدیدتر که آنزیم دخیل در فرآیند التهابی را مهار می‌کند.
اسید سالیسیلیک و قطران زغال سنگ: این‌ها را می‌توان در ترکیب با سایر درمان‌ها برای کمک به برداشتن پوسته‌ها و کاهش علائم استفاده کرد.
مرطوب‌کننده‌ها: استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند به تسکین پوست خشک و کاهش خارش کمک کند.
برخی از درمان‌ها ممکن است عوارض جانبی بالقوه داشته باشند یا نیاز به نظارت دقیق داشته باشند، به ویژه دارو‌های سیستمیک. هدف درمان یافتن موثرترین رویکردی است که علائم را به حداقل برساند و بهزیستی کلی را بهبود بخشد. علاوه بر این، اصلاح شیوه زندگی، مانند کاهش استرس، حفظ وزن سالم، و اجتناب از محرک‌ها نیز می‌تواند به مدیریت علائم پسوریازیس کمک کند.
