تنگی کانال نخاع چیست؟ تشخیص و درمان دارویی یا جراحی آن

تنگی کانال نخاعی spinal stenosis یک بیماری پزشکی است که با باریک شدن کانال نخاعی که فضای توخالی حاوی نخاع و ریشه‌های عصبی است مشخص می‌شود. این باریک شدن می‌تواند به نخاع و اعصاب فشار وارد کند و منجر به علائم و ناراحتی‌های مختلفی شود.

دو نوع اصلی تنگی نخاعی وجود دارد:

تنگی ستون فقرات کمری: این تنگی در ناحیه کمر رخ می‌دهد و شایع‌ترین شکل تنگی نخاع است. اغلب به دلیل تغییرات مرتبط با افزایش سن، مانند تخریب دیسک‌های ستون فقرات و رشد خار‌های استخوانی روی مهره‌ها ایجاد می‌شود.

تنگی ستون فقرات گردنی: این مشکل در ناحیه گردن رخ می‌دهد و نسبت به تنگی نخاع کمری کمتر شایع است. این می‌تواند ناشی از شرایطی مانند فتق دیسک، آرتروز یا آسیب باشد.

باریک شدن کانال نخاعی می‌تواند منجر به علائمی مانند:

کمر درد یا گردن درد

تشعشع درد یا بی حسی در بازو‌ها، پا‌ها یا باسن

ضعف یا مشکل در راه رفتن

احساس سوزن سوزن شدن یا سوزن سوزن شدن

مشکلات تعادل

علائم ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد و می‌تواند متناوب یا مزمن باشد. آن‌ها ممکن است با فعالیت‌های خاصی که فشار بر ستون فقرات را افزایش می‌دهند، مانند راه رفتن یا ایستادن برای مدت طولانی بدتر شوند.

تنگی ستون فقرات معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و مطالعات تصویربرداری مانند اشعه ایکس،‌ام آر آی (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) یا سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) تشخیص داده می‌شود.

گزینه‌های درمانی برای تنگی نخاع به شدت بیماری و علائم خاص تجربه شده توسط بیمار بستگی دارد. درمان‌های محافظه کارانه ممکن است شامل فیزیوتراپی، دارو‌های ضد درد، دارو‌های ضد التهابی و اصلاح شیوه زندگی باشد. در موارد شدیدتر، زمانی که اقدامات محافظه کارانه بی اثر هستند، ممکن است جراحی برای رفع فشار اعصاب آسیب دیده و کاهش فشار بر روی نخاع در نظر گرفته شود.

عوامل خطر تنگی کانال نخاعی

عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به تنگی نخاع را افزایش دهند. برخی از عوامل خطر رایج عبارتند از:

سن: تنگی ستون فقرات در افراد مسن به ویژه افراد بالای 50 سال شایع‌تر است. با افزایش سن، ستون فقرات دچار تغییرات دژنراتیو می‌شود، مانند کاهش ارتفاع دیسک و تشکیل خار‌های استخوانی که می‌تواند منجر به باریک شدن آن شود. کانال نخاعی.

تغییرات دژنراتیو: شرایطی که به انحطاط ستون فقرات کمک می‌کنند، مانند استئوآرتریت، اسپوندیلوز و بیماری دیسک دژنراتیو می‌توانند خطر تنگی ستون فقرات را افزایش دهند.

شرایط مادرزادی: برخی از افراد ممکن است با کانال نخاعی باریک‌تری به دنیا بیایند که می‌تواند آن‌ها را مستعد ابتلا به تنگی کانال نخاعی در سنین بالاتر کند.

تروما یا صدمات: آسیب یا ضربه قبلی به ستون فقرات می‌تواند باعث تغییرات ساختاری در ستون فقرات شود که ممکن است به مرور زمان منجر به تنگی ستون فقرات شود.

ژنتیک: سابقه خانوادگی ممکن است در ایجاد تنگی نخاعی نقش داشته باشد. اگر بستگان نزدیکی دارید که به این عارضه مبتلا هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.

جنسیت: مردان و زنان تحت تأثیر تنگی ستون فقرات قرار دارند، اما برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مردان ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری باشند.

چاقی: اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد کند و به تحلیل ساختار‌های ستون فقرات کمک کند و به طور بالقوه خطر تنگی ستون فقرات را افزایش دهد.

سبک زندگی بی تحرک: عدم فعالیت بدنی منظم می‌تواند منجر به ضعیف شدن عضلات شود و ممکن است مشکلات ستون فقرات از جمله تنگی را تشدید کند.

مشاغل و فعالیت‌های خاص: مشاغل یا سرگرمی‌هایی که شامل حرکات مکرر ستون فقرات، بلند کردن اجسام سنگین یا ایستادن طولانی‌مدت است ممکن است خطر تنگی ستون فقرات را افزایش دهد.

آرتریت: شرایط التهابی مانند آرتریت روماتوئید می‌تواند منجر به آسیب و التهاب مفصل شود و به تنگی نخاع کمک کند.

داشتن یک یا چند عامل خطر تضمین نمی‌کند که فرد دچار تنگی نخاعی شود. برعکس، افرادی که هیچ فاکتور خطر آشکاری ندارند ممکن است همچنان به این بیماری مبتلا شوند. اگر در مورد خطر ابتلا به تنگی کانال نخاعی نگرانی دارید یا علائمی را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود برای ارزیابی و راهنمایی مناسب با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید. تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب می‌تواند منجر به نتایج بهتر و کیفیت زندگی شود.

علائم و نشانه‌های تنگی کانال نخاعی

علائم و نشانه‌های تنگی کانال نخاعی بسته به محل و شدت تنگی کانال نخاعی می‌تواند متفاوت باشد. این وضعیت معمولاً به تدریج در طول زمان ایجاد می‌شود و علائم ممکن است بیایند و بروند یا به آرامی بدتر شوند. علائم و نشانه‌های رایج تنگی کانال نخاعی عبارتند از:

درد: شایع‌ترین علامت درد است که می‌تواند شدت آن متفاوت باشد و ممکن است در قسمت پایین کمر (تنگی کمر) یا گردن (تنگی دهانه رحم) رخ دهد. بسته به سطح تنگی نخاعی، درد ممکن است به بازو‌ها، دست‌ها، پا‌ها یا پا‌ها منتشر شود.

بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن: افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی ممکن است احساس بی‌حسی، گزگز یا سوزن سوزن شدن در اندام‌ها، مانند دست‌ها، بازو‌ها، پا‌ها یا پا‌ها را تجربه کنند. این احساسات اغلب با فشار عصبی همراه است.

ضعف: تنگی ستون فقرات می‌تواند منجر به ضعف عضلانی، به‌ویژه در پا‌ها یا بازو‌ها شود و انجام برخی فعالیت‌ها یا حفظ تعادل را چالش‌برانگیز کند.

مشکل در راه رفتن یا مشکلات تعادلی: تنگی ستون فقرات می‌تواند باعث مشکل در راه رفتن شود، به خصوص در طول دوره‌های طولانی ایستادن یا راه رفتن. برخی از افراد ممکن است گام برداشتن یا احساس بی ثباتی را تجربه کنند.

اختلال عملکرد روده یا مثانه (در موارد شدید): در موارد نادر و شدید تنگی نخاعی، فشردگی اعصاب می‌تواند بر عملکرد روده و مثانه تأثیر بگذارد و منجر به اختلال در کنترل ادرار یا مدفوع شود.

تشدید علائم با فعالیت‌های خاص: علائم تنگی نخاع ممکن است در طول فعالیت‌هایی که شامل ایستادن، راه رفتن یا حفظ موقعیت‌های خاص برای مدت طولانی است بدتر شود.

تسکین با استراحت یا نشستن: استراحت یا نشستن، به ویژه در وضعیت متمایل به جلو (مانند نشستن روی دوچرخه یا تکیه دادن به سبد خرید)، ممکن است به طور موقت علائم را با کاهش فشار روی اعصاب کاهش دهد.

توجه به این نکته مهم است که شدت علائم در افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی می‌تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است علائم خفیفی داشته باشند که تأثیر قابل توجهی بر فعالیت‌های روزانه آن‌ها نداشته باشد، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتر و ناتوان‌کننده‌تری را تجربه کنند.

تشخیص تنگی کانال نخاعی

تشخیص تنگی کانال نخاعی شامل یک ارزیابی جامع توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی است. این فرآیند معمولاً شامل مراحل زیر است:

سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک با بحث در مورد سابقه پزشکی شما و پرسش در مورد علائم، مدت زمان آن‌ها و هر عاملی که آن‌ها را بدتر یا کاهش می‌دهد، شروع می‌کند. سپس یک معاینه فیزیکی برای ارزیابی قدرت، رفلکس‌ها و احساس شما در نواحی مختلف بدن انجام می‌دهند.

تست‌های تصویربرداری:

اشعه ایکس: اشعه ایکس یک نمای اولیه از ساختار‌های استخوانی ستون فقرات ارائه می‌دهد و می‌تواند به شناسایی مسائلی مانند خار استخوان، آرتریت یا تغییرات در راستای مهره‌ها کمک کند.

MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی): اسکن‌های MRI نمای دقیق و دقیق‌تری از نخاع، ریشه‌های عصبی و بافت‌های نرم ارائه می‌دهند. می‌تواند فتق دیسک، ضخیم شدن رباط و فشردگی طناب نخاعی را که یافته‌های معمولی در تنگی نخاع هستند، تشخیص دهد.

سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری): سی تی اسکن می‌تواند تصاویر مقطعی دقیقی از ستون فقرات ارائه دهد و برای تجسم ساختار‌های استخوانی مانند خار‌های استخوانی و شکل کانال نخاعی مفید است.

الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی (NCS): تست‌های EMG و NCS عملکرد عصب را ارزیابی می‌کنند و می‌توانند به تعیین آسیب یا فشار عصبی مرتبط با تنگی نخاع کمک کنند.

تزریق‌های تشخیصی: در برخی موارد، پزشک ممکن است تزریق‌های تشخیصی مانند تزریق استروئید اپیدورال را برای کمک به تأیید تشخیص و شناسایی ریشه‌های عصبی خاص تحت تأثیر تنگی پیشنهاد کند.

آزمایش‌های دیگر: آزمایش‌های خون یا سایر آزمایش‌های آزمایشگاهی ممکن است برای رد سایر علل بالقوه علائم شما انجام شود.

تشخیص تنگی کانال نخاعی صرفاً بر اساس یافته‌های تصویربرداری نیست، بلکه نیاز به در نظر گرفتن مجموع علائم، معاینه فیزیکی و نتایج تصویربرداری بیمار دارد. متخصص  همه این عوامل را برای تشخیص دقیق و ایجاد یک برنامه درمانی مناسب متناسب با نیاز‌های فردی شما در نظر می‌گیرد. اگر مشکوک به تنگی کانال نخاعی هستید یا علائم مرتبط با آن را تجربه می‌کنید، ضروری است که برای ارزیابی و مدیریت مناسب با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.

درمان تنگی کانال نخاعی

درمان تنگی کانال نخاعی بستگی به شدت بیماری، علائم خاص تجربه شده توسط بیمار و وضعیت کلی سلامت آن‌ها دارد. در موارد خفیف، درمان‌های محافظه کارانه ممکن است برای مدیریت علائم کافی باشد، در حالی که موارد شدیدتر ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشد. در اینجا چند روش درمانی رایج برای تنگی کانال نخاعی آورده شده است:

درمان‌های محافظه کارانه:

فیزیوتراپی: تمرینات و کشش‌های خاص می‌تواند به بهبود قدرت، انعطاف‌پذیری و ثبات در ستون فقرات کمک کند، که ممکن است علائم را کاهش داده و تحرک را بهبود بخشد.

دارو‌های ضد درد: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

تزریق استروئید اپیدورال: تزریق کورتیکواستروئید‌ها به فضای اپیدورال می‌تواند به طور موقت التهاب را کاهش دهد و درد و بی حسی مرتبط با تنگی نخاع را تسکین دهد.

وسایل کمکی: استفاده از بریس پشت یا عصا می‌تواند حمایت بیشتری از ستون فقرات ایجاد کند و به راه رفتن و تعادل کمک کند.

اصلاح سبک زندگی: اجتناب از فعالیت‌هایی که علائم را بدتر می‌کند و حفظ وزن سالم می‌تواند به مدیریت تنگی نخاع کمک کند.

روش‌های کم تهاجمی:

در برخی موارد، روش‌های کم تهاجمی ممکن است برای کاهش فشار روی اعصاب در نظر گرفته شود. به عنوان مثال می‌توان به لامینکتومی، جایی که بخشی از مهره آسیب دیده برای ایجاد فضای بیشتری برای اعصاب برداشته می‌شود، یا فورامینوتومی، که دهانه‌های خروج ریشه‌های عصبی از کانال نخاعی را باز می‌کند.

عمل جراحی:

اگر درمان‌های محافظه‌کارانه بی‌اثر باشند، یا اگر شرایط شدید باشد و باعث اختلال عملکردی قابل‌توجه شود، ممکن است جراحی توصیه شود. رایج‌ترین روش‌های جراحی برای تنگی نخاع شامل لامینکتومی، لامینوتومی و فیوژن ستون فقرات است.

لامینکتومی شامل برداشتن بخشی از لامینا (قسمت پشتی مهره) برای ایجاد فضای بیشتری در کانال نخاعی و کاهش فشار روی اعصاب است.

لامینوتومی یک روش مشابه است اما شامل برداشتن کوچکتر لامینا است.

فیوژن ستون فقرات زمانی انجام می‌شود که ناپایداری در ستون فقرات وجود داشته باشد. این شامل ترکیب دو یا چند مهره با هم برای ایجاد ثبات و جلوگیری از انحطاط بیشتر است.

انتخاب درمان توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی شما بر اساس عوامل مختلفی از جمله شدت علائم، میزان تنگی ستون فقرات، سلامت کلی شما و ترجیحات شما تعیین می‌شود. بسیار مهم است که با پزشک خود گفتگو کنید تا مزایا و خطرات هر گزینه درمانی را درک کنید و تصمیمی آگاهانه بگیرید.

همه موارد تنگی نخاعی نیاز به جراحی ندارند و بسیاری از افراد با درمان‌های محافظه کارانه تسکین پیدا می‌کنند. علاوه بر این، پیروی از یک سبک زندگی سالم، فعال ماندن از نظر بدنی و حفظ وضعیت مناسب می‌تواند به مدیریت این وضعیت و بهبود سلامت کلی ستون فقرات کمک کند.