استئوآرتریت یا تخریب پیشرونده غضروف مفاصل و استخوان زیر آن – اطلاعات و دانستنیهای مفید
استئوآرتریت (OA) شایع‌ترین شکل آرتریت است که با تخریب پیشرونده غضروف مفاصل و استخوان زیرین مشخص می‌شود. این یک بیماری مزمن است که در درجه اول مفاصل دست، زانو، باسن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار میدهد. این بحث یک مرور کلی از آرتروز ارائه می‌کند که علل آن، عوامل خطر، علائم، تشخیص، گزینه‌های درمانی و تأثیری که بر زندگی افراد دارد را پوشش میدهد.
مقدمه‌ای بر آرتروز:
- تعریف:
استئوآرتریت یک بیماری دژنراتیو مفصل است که در درجه اول غضروف، بافت محافظی که انتهای استخوان‌های مفصل را می‌پوشاند، تحت تاثیر قرار میدهد. با از بین رفتن غضروف، استخوان‌ها ممکن است به یکدیگر ساییده شوند و باعث درد، تورم و کاهش حرکت مفصل شوند.
- شیوع:
استئوآرتریت یک بیماری شایع است، به ویژه در افراد مسن. همچنین می‌تواند بر افراد جوان‌تر، به‌ویژه افرادی که آسیب‌های مفاصل یا استعداد ژنتیکی دارند، تأثیر بگذارد.
- عوامل خطر:
سن: خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می‌یابد.
جنسیت: زنان به خصوص پس از یائسگی بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
چاقی: اضافه وزن بدن فشار بیشتری را بر مفاصل تحمل‌کننده وزن وارد می‌کند.
آسیب‌های مفصلی: آسیب‌های مفصلی یا جراحی‌های قبلی می‌تواند خطر را افزایش دهد.
ژنتیک: سابقه خانوادگی ممکن است در افزایش احتمال نقش داشته باشد.
شغل: مشاغلی که شامل حرکات مکرر مفاصل یا بلند کردن اجسام سنگین است ممکن است یک عامل خطر باشد.
علل و پاتوفیزیولوژی:
- تجزیه غضروف:
استئوآرتریت با تجزیه غضروف مشخص می‌شود که انتهای استخوان‌های مفصل را بالشتک می‌کند. با تحلیل رفتن غضروف، استخوان‌ها می‌توانند روی یکدیگر ساییده شوند و منجر به درد و سفتی شوند.
- تغییرات مشترک:
با گذشت زمان، مفصل ممکن است دچار تغییراتی از جمله تشکیل خار‌های استخوانی (استئوفیت) و ضخیم شدن کپسول مفصلی شود.
- التهاب:
اگرچه استئوآرتریت اساساً یک بیماری التهابی مانند آرتریت روماتوئید نیست، اما می‌تواند التهاب خفیف را در پی داشته باشد و به علائم کمک کند.
- تغییرات مایع سینوویال:
تغییراتی در مایع سینوویال، که مفاصل را روان می‌کند، ممکن است رخ دهد و بر عملکرد مفصل تأثیر بگذارد.
- عوامل ژنتیکی:
عوامل ژنتیکی می‌توانند بر ایجاد آرتروز تأثیر بگذارند، به خصوص اگر سابقه خانوادگی این بیماری وجود داشته باشد.
علائم آرتروز:
- درد مفاصل:
درد یک علامت مشخص است که اغلب با استفاده از مفصل بدتر می‌شود و با استراحت بهبود می‌یابد.
- سفتی:
سفتی مفاصل، به ویژه پس از دوره‌های عدم فعالیت یا پس از بیدار شدن، شایع است.
- کاهش دامنه حرکت:
با پیشرفت بیماری، انعطاف‌پذیری مفصل و دامنه حرکت ممکن است کاهش یابد.
- تورم مفاصل:
تورم در اطراف مفصل آسیب دیده می‌تواند رخ دهد که اغلب به دلیل التهاب است.
- احساس ترک یا رنده شدن:
ممکن است در حین حرکت مفصل احساس خرچنگ یا رنده شدن (کرپیتوس) داشته باشید.
- حساسیت در لمس:
مفصل آسیب دیده ممکن است در لمس حساس باشد.
- ناهنجاری‌های مفصلی:
در موارد شدید، بدشکلی‌های مفصلی ممکن است ایجاد شود، به ویژه در انگشتان دست و زانو.
- ضعف:
ضعف عضلانی در اطراف مفصل آسیب دیده ممکن است رخ دهد.
تشخیص و تست‌های تشخیصی:
- تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی:
شرح حال کامل و معاینه فیزیکی به ارزیابی علائم، عملکرد مفصل و محدودیت‌ها کمک می‌کند.
- مطالعات تصویربرداری:
اشعه ایکس: می‌تواند آسیب مفاصل، از جمله از بین رفتن غضروف، خار استخوان و بدشکلی مفصل را آشکار کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم ارائه میدهد که در ارزیابی غضروف مفید است.
- آسپیراسیون :
برداشتن نمونه کوچکی از مایع سینوویال از مفصل آسیب دیده می‌تواند به رد سایر شرایط و ارزیابی سطح التهاب کمک کند.
- آزمایش خون:
آزمایش خون در درجه اول برای رد سایر انواع آرتریت استفاده می‌شود، زیرا آزمایش خون خاصی برای استئوآرتریت وجود ندارد.
گزینه‌های درمان:
- اصلاح سبک زندگی:
مدیریت وزن: حفظ وزن سالم فشار وارده بر مفاصل تحمل‌کننده وزن را کاهش میدهد.
ورزش: تمرینات کم تاثیر مانند شنا و پیاده روی به بهبود انعطاف‌پذیری مفاصل و تقویت عضلات حمایت‌کننده کمک می‌کند.
محافظت از مفاصل: استفاده از وسایل کمکی و پرهیز از حرکات تکراری بیش از حد می‌تواند از مفاصل محافظت کند.
- دارو‌ها:
مسکن‌های درد: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن می‌توانند به مدیریت درد خفیف تا متوسط کمک کنند.
دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): NSAIDها، چه بدون نسخه و چه با نسخه، می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
مسکن‌های موضعی: کرم‌ها یا تکه‌های حاوی ترکیبات ضددرد را می‌توان برای تسکین موضعی مستقیماً روی پوست استفاده کرد.
تزریق کورتیکواستروئید‌ها: تزریق کورتیکواستروئید‌ها به مفصل آسیب دیده می‌تواند باعث تسکین موقت درد و التهاب شود.
- فیزیوتراپی:
فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند برنامه‌های ورزشی را برای بهبود عملکرد، قدرت و انعطاف‌پذیری مفاصل طراحی کنند.
- دستگاه‌های پشتیبانی:
بریس‌ها، آتل‌ها یا دستگاه‌های ارتوپدی می‌توانند از مفاصل آسیب دیده حمایت کنند.
- مداخلات جراحی:
آرتروسکوپی: شامل قرار دادن یک لوله نازک با دوربین برای تجسم و درمان آسیب مفصل است.
تعویض مفصل: در موارد شدید، ممکن است جراحی تعویض مفصل، به ویژه برای مفصل ران یا زانو در نظر گرفته شود.
- درمان‌های جایگزین:
طب سوزنی: برخی افراد از طریق طب سوزنی از علائم آرتروز خلاص می‌شوند.
مکمل‌های گلوکزامین و کندرویتین: اعتقاد بر این است که این مکمل‌ها از سلامت مفاصل حمایت می‌کنند، اگرچه شواهد علمی متفاوت است.
چالش‌ها و عوارض:
- درد مزمن:
درد مفاصل مداوم می‌تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره و کیفیت زندگی تأثیر بگذارد.
- محدودیت‌های عملکردی:
استئوآرتریت می‌تواند منجر به محدودیت در عملکرد مفاصل شود و بر تحرک و فعالیت‌های روزمره زندگی تأثیر بگذارد.
- تأثیر بر سلامت روان:
درد مزمن و محدودیت‌های عملکردی می‌تواند به شرایطی مانند افسردگی و اضطراب کمک کند.
- ناهنجاری‌های مفصلی:
استئوآرتریت شدید ممکن است منجر به بدشکلی مفصل شود که بر ظاهر و عملکرد تأثیر می‌گذارد.
- تداخل با فعالیت‌های روزانه:
این وضعیت ممکن است با کار، سرگرمی‌ها و فعالیت‌های اجتماعی تداخل داشته باشد.
نتیجه:
استئوآرتریت یک بیماری شایع و اغلب ناتوان‌کننده است که در درجه اول مفاصل را تحت تاثیر قرار میدهد. در حالی که هیچ درمانی وجود ندارد، گزینه‌های مختلف درمانی می‌توانند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتروز کمک کنند. تشخیص زودهنگام، اصلاح شیوه زندگی، و رویکرد جامع به درمان در پرداختن به چالش‌های ناشی از این بیماری مزمن مفصلی بسیار مهم است.
