آلیاژ حافظه دار (نایتینول) چیست و چه کاربردی در پزشکی دارد؟

رپورتاژ
آلیاژهای حافظه دار نایتینول که مبتنی بر نیکل و تیتانیوم هستند، امروز جایگاه بسیار ویژهای در صنایع از جمله صنعت پزشکی پیدا کردهاند. این آلیاژهای هوشمند به دلیل ویژگی منحصر به فردشان، یعنی قابلیت بازگشت به حالت اول، بسیار کاربردی و بیضرر هستند. قیمت سوپر آلیاژ نایتینول با توجه به فاکتورهای متعددی از جمله قیمت عناصر سازنده یعنی نیکل و تیتانیوم متغیر است. البته داشتن اطلاعات درباره این آلیاژ هوشمند به شما کمک خواهد کرد قیمت آن را هم بهتر بررسی کنید.
آلیاژ حافظه دار چیست؟
آلیاژ حافظه دار شکلی یا (SMA) مخفف (Shape Memory Alloy) نوعی مواد هوشمند به شمار میروند که قادر هستند شکل اولیه خود را به یاد بیاورند. آلیاژهای حافظه دار پس از خم شدن و تغییر شکل، بعد از اعمال حرارت، میتوانند شکل اولیه خود را بازیابی کنند. این آلیاژهای هوشمند خاصیت الاستیسیته بسیار بالایی دارند که آنها را برای مصارف پزشکی مناسب میکند. قیمت سوپر آلیاژ نایتینول بنا به کاربردی که دارد و همچنین قیمت نیکل و تیتانیوم، میتواند کاملا در حال نوسان باشد.
ویژگی یادآوری در آلیاژهای حافظه دار به دلیل فازهای بین فلزی خاص یعنی مارتنزیت و آستنیت اتفاق میافتد. بدین معنی که گرما باعث میشود آلیاژ از فاز مارتنزیت (B19) به فاز آستنیت (B2) تغییر یابد و به شکل قبلی خود بازگردد.
آلیاژ حافظه دار نایتینول و قیمت سوپر آلیاژ
نایتینول آلیاژ حافظه داری است که کاربرد وسیعی در پزشکی دارد. این آلیاژ از 50%تیتانیوم و 50% نیکل تشکیل شده است. مقاومت بالا در برابر خراش، اثر حافظه شکلی، الاستیسیته بالا و خواص رطوبتی خوب از جمله ویژگیهای نایتینول هستند. با توجه به اینکه قیمت تیتانیوم و نیکل به صورت مستقیم بر قیمت سوپر آلیاژ نایتینول تاثیر میگذارند، برای بررسی قیمت دقیق باید به منابع معتبر مراجعه شود.
مزیت مهم دیگر آلیاژ حافظه دار نایتینول که آن را برای مصارف پزشکی ایدهآل میکند، خاصیت زیست سازگاری آن است. به توانایی یک ماده برای حفظ خاصیت بیضرر بودن در طول دوره عملکردی درون بدن یک موجود زنده، زیست سازگاری گفته میشود. مادهای که زیست سازگار است، درون بدن آلرژی ایجاد نمیکند و یونها را به جریان خون وارد نمیکند.
تحقیقات ثابت کردهاند که خاصیت زیست سازگاری آلیاژ حافظه دار نایتینول از (Ti-6Al-4V) و فولاد یا استیل ضد زنگ بیشتر است. ضمن اینکه سوپر آلیاژ نایتینول 10 الی 20 بار انعطافپذیرتر از فولاد ضد زنگ برآورد میشود. به همین علت، قیمت سوپر آلیاژ نایتینول ممکن است نسبت به قیمت ورق استیل بیشتر باشد.
کاربردهای نایتینول در پزشکی و تاثیر آنها بر قیمت سوپر آلیاژ
سوپر آلیاژ نایتینول در بیشتر دستگاهها و تجهیزات پزشکی در زمینههایی همچون قلب و عروق، ارتوپدی، مغز و اعصاب و رادیولوژی مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه، مهمترین کاربردهای آلیاژ نایتینول بررسی شدهاند. همین کاربردها بر قیمت سوپر آلیاژ نایتینول تاثیر میگذارند.
ساخت استنت Stent
یکی از کاربردهای آلیاژ حافظه دار نایتینول، ساخت استنت است. استنت یک توری فنری بسیار کوچک است که در رگها کار گذاشته میشود. استنت به عنوان ستون عمل میکند و از برگشت دیواره رگ و انسداد آن جلوگیری میکند. خاصیت سوپر الاستیک نایتینول، آن را بهترین گزینه برای ساخت استنت کرده است. استنت برای تنگی عروق یا درمان آنوریسم آئورت شکمی در شریانها کار گذاشته میشود.
ساخت میوکارد مصنوعی و فیلتر سیمون
از دیگر کاربردهای آلیاژ حافظه دار که بر قیمت سوپر آلیاژ نایتینول تاثیر میگذارد، میتوان به ساخت میوکارد مصنوعی اشاره کرد. میوکارد مصنوعی متشکل از فیبرهای بسیار نازک SMA است که به صورت موازی به دستگاه کمک کننده میوکارد متصل شدهاند. این ابزار مهم پزشکی به منظور بهبود فیبریلاسیون بطنی برای بیمارانی که به ماساژ قلبی مداوم نیاز دارند یا افرادی که سکته مغزی شدید کردهاند، به کار گرفته میشود.
فیلتر سیمون دستگاه پشتیبانی گردش خون مصنوعی است که با استفاده از فیبرهای نایتینول ساخته میشود. این فیلتر مانع از انسداد جریان خود سیاهرگی میشود و برای بیماران قلبی مادرزادی کاربرد دارد. این فیلتر همچنین برای بیمارانی که نمیتوانند از داروهای ضدانعقاد خون مصرف کنند، به کار گرفته میشود. هدف اصلی فیلتر سیمون تصفیه خون درون رگ های خونی است. این فیلتر با حل کردن لختههای موجود در خون، به عمل تصفیه کمک میکند.
نایتینول برای کاربردهای ارتوپدی
آلیاژهای حافظه دار نایتینول برای کاربردهای ارتوپدی مورد استفاده قرار میگیرند. قیمت سوپر آلیاژ نایتینول و قیمت نیکل و تیتانیوم برای افرادی که در زمینه تولید لوازم ارتوپدی فعالیت میکنند، حائز اهمیت است. از این آلیاژ هوشمند برای ساخت فاصله دهنده مهرههای نخاعی ستون فقرات (Spinal Vertebra Spacer) استفاده میشود. این فاصله دهندهها بین دو مهره قرار داده میشوند و به نیرورسانی موضعی ستون فقرات کمک میکنند.
فاصله دهنده مهرههای نخاعی به بیماران کمک میکند تا در طول درمان، دچار ترومای حرکتی ناگهانی نشوند. بیمارانی که به اسکولیوزیس یا انحراف ستون فقرات مبتلا شدهاند، استفاده کنندههای اصلی فاصله دهنده مهرههای نخاعی هستند.
استفاده برای ساخت مته دندانپزشکی
واضح است که کاربردهای متنوع آلیاژهای حافظه دار به صورت مستقیم بر قیمت سوپر آلیاژ نایتینول و قیمت تیتانیوم و نیکل تاثیر میگذارند. یکی دیگر از این کاربردهای در حال رشد، ساخت مته دندانپزشکی است. از این مته یا دریل برای فرآیندهای کانال ریشهای استفاده میکنند. متههای معمولی از بین اعصاب دندان میگذرند و اغلب باعث شکسته شدن دندان میشوند. اما با نایتینول این مشکل حل شد. متههای ساخته شده از نایتینول در کرنشهای بزرگ خم میشوند و با چرخشهای سریع کاملا سازگار هستند.
ساخت پیچ ایمپلنت و سیم ارتودنسی
کاربرد مهم دیگر آلیاژ حافظه دار نایتینول، ساخت پیچ ایمپلنت است. پیچهای تولید شده از نایتینول پس از جایگذاری در فک، تغییر شکل میدهند و به فرم خواسته شده در جای خود سفت میشوند. پیچهای ایمپلنت نایتینول به راحتی در جای خود فیکس میشوند و تأثیر منفی بر استخوانهای اطراف خود نمیگذارند.
میتوان گفت افرادی که ابزار دندانپزشکی تولید میکنند، باید از قیمت سوپر آلیاژ نایتینول اطلاعات کافی داشته باشند. چراکه این امر بر سایر هزینهها تاثیر میگذارد. کاربرد دیگر نایتینول برای ساخت سیمهای ارتودنسی است. خاصیت الاستیسیته نایتینول باعث میشود افراد استفاده کننده از سیم ارتودنسی، به راحتی فک خود را حرکت دهند.
جمعبندی
سوپر آلیاژ نایتینول امروزه به دلیل خواص ویژه و منحصربهفرد، برای مصارف پزشکی و دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد. بررسی قیمت سوپر آلیاژ نایتینول برای برآورد نهایی هزینههای مربوط به ساخت ابزار پزشکی حائز اهمیت است. البته بهتر است برای بررسی قیمتها و همچنین قیمت نیکل، قیمت تیتانیوم و قیمت فولاد استیل به منابع معتبر مراجعه شود. این منابع، قیمتها را به صورت لحظهای و باتوجه به فاکتورها و نوسانات مختلف در اختیار کاربران قرار میدهند.