جراحی و درمان مشکلات پا و زانو در کودکان: پاچنبری، زانوی ضربدری و زانوی پرانتزی
رپورتاژ
مشکلات مرتبط با پا و زانو در کودکان میتوانند به نحوه راه رفتن و عملکرد حرکتی آنها آسیب وارد کنند. از جمله این مشکلات میتوان به پاچنبری در کودکان، زانوی ضربدری در کودکان و زانوی پرانتزی اشاره کرد. هر کدام از این ناهنجاریها در صورت عدم درمان مناسب، میتوانند در دوران بزرگسالی مشکلات بیشتری ایجاد کنند. در این مقاله به بررسی علل، تشخیص و درمان این ناهنجاریها، و همچنین انتخاب بهترین جراح زانوی پرانتزی میپردازیم.
1. پاچنبری در کودکان
پاچنبری در کودکان یکی از شایعترین ناهنجاریهای مادرزادی است که پاها به سمت داخل و پایین منحرف میشوند. این وضعیت میتواند در یکی از پاها یا هر دو ایجاد شود. پاچنبری در صورت درمان بهموقع قابل اصلاح است، اما اگر بدون درمان رها شود، میتواند موجب مشکلات حرکتی بلندمدت شود.
تعریف و علل:
پاچنبری وضعیتی است که در آن پای کودک به طور غیرطبیعی به سمت داخل چرخیده و به سمت پایین متمایل میشود. برخی از عوامل مرتبط با پاچنبری شامل:
- عوامل ژنتیکی: احتمال پاچنبری در کودکانی که والدین یا بستگان نزدیکشان به این مشکل مبتلا بودهاند، بیشتر است.
- عوامل محیطی: فشارهای غیرطبیعی داخل رحم یا موقعیت نادرست جنین در دوران بارداری میتواند موجب پاچنبری شود.
روشهای تشخیص:
پاچنبری معمولاً بلافاصله پس از تولد تشخیص داده میشود. پزشکان با بررسی شکل و عملکرد پا، وضعیت کودک را ارزیابی میکنند. در برخی موارد نادر، ممکن است برای تشخیص دقیقتر از تصاویر رادیولوژی استفاده شود.
درمانهای رایج:
- روش پونستی: رایجترین درمان پاچنبری است که شامل استفاده از گچگیریهای پیاپی برای اصلاح تدریجی پای کودک است. پس از اصلاح، کودک معمولاً باید از کفشهای مخصوص یا بریس برای حفظ وضعیت پای جدید استفاده کند.
- فیزیوتراپی: پس از گچگیری، فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات پا و جلوگیری از بازگشت ناهنجاری کمک کند.
- جراحی: در موارد شدید یا زمانی که روشهای غیرجراحی کافی نباشند، جراحی برای اصلاح ساختار پا و تاندونها انجام میشود.
2. زانوی ضربدری در کودکان
زانوی ضربدری در کودکان وضعیتی است که در آن زانوها به سمت داخل تمایل دارند و هنگام راه رفتن یا ایستادن، زانوها به هم نزدیک شده و فاصلهای بین مچ پاها ایجاد میشود. این ناهنجاری معمولاً در سنین بین 3 تا 6 سال دیده میشود و اغلب بهطور طبیعی با رشد کودک اصلاح میشود، اما در مواردی ممکن است به درمان نیاز داشته باشد.
ویژگیها و علل:
زانوی ضربدری معمولاً ناشی از موارد زیر است:
- ژنتیک: برخی کودکان به دلیل وراثت این مشکل را تجربه میکنند.
- نرمی استخوانها: در برخی موارد، کمبود ویتامین D یا مشکلات تغذیهای میتواند موجب نرم شدن استخوانها و بروز زانوی ضربدری شود.
- چاقی: وزن اضافی میتواند فشار زیادی به زانوها وارد کند و منجر به بروز زانوی ضربدری شود.
تشخیص و درمان:
پزشک با معاینه فیزیکی کودک و بررسی نحوه راه رفتن، زانوی ضربدری را تشخیص میدهد. در برخی موارد، برای بررسی دقیقتر ممکن است از تصاویر رادیوگرافی استفاده شود.
- فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی و کششی به کودک کمک میکند تا عضلات پاها تقویت شوند و زانوها به حالت طبیعی برگردند.
- استفاده از بریس: در مواردی که ناهنجاری شدیدتر باشد، استفاده از بریس یا آتل به تصحیح وضعیت کمک میکند.
- جراحی: در صورت عدم بهبود ناهنجاری پس از سنین رشد، جراحی برای اصلاح وضعیت استخوانها و زانوها انجام میشود.
3. زانوی پرانتزی و انتخاب بهترین جراح
زانوی پرانتزی (Genu Varum) حالتی است که پاها به هنگام ایستادن از هم فاصله میگیرند و زانوها به بیرون متمایل میشوند. این ناهنجاری در کودکان نوپا شایع است و معمولاً با رشد طبیعی برطرف میشود، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان پزشکی یا جراحی داشته باشد.
تعریف و عوامل مؤثر:
زانوی پرانتزی میتواند به دلایل مختلفی از جمله نرمی استخوانها (بهویژه در اثر کمبود ویتامین D)، ژنتیک یا آسیبهای ناشی از ضربه ایجاد شود. این ناهنجاری ممکن است موجب درد زانو و مشکلات راه رفتن در طولانیمدت شود.
اهمیت انتخاب بهترین جراح زانوی پرانتزی:
در مواردی که ناهنجاری زانوی پرانتزی به اصلاح غیرجراحی پاسخ نمیدهد، جراحی بهعنوان گزینهای موثر مطرح میشود. بهترین جراح زانوی پرانتزی باید تجربه کافی در زمینه درمان ناهنجاریهای زانو داشته باشد و با روشهای نوین جراحی آشنا باشد. مواردی که باید در انتخاب جراح در نظر گرفت عبارتند از:
- تجربه و تخصص: جراحانی که سابقه طولانی در جراحیهای ارتوپدی دارند و مخصوصاً با مشکلات زانو در کودکان کار کردهاند، انتخاب بهتری خواهند بود.
- بررسی نمونههای قبلی: دیدن نمونههای موفقیتآمیز از جراحیهای قبلی جراح میتواند به والدین کمک کند تا اطمینان بیشتری از توانایی جراح پیدا کنند.
- نظرات بیماران: بررسی نظرات و تجربیات بیماران قبلی درباره جراح میتواند نقش مهمی در انتخاب بهترین جراح داشته باشد.
4. نتیجهگیری
مشکلاتی مانند پاچنبری، زانوی ضربدری و زانوی پرانتزی در کودکان معمولاً با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب قابل اصلاح هستند. انتخاب جراح باتجربه، بهویژه در مواردی که نیاز به جراحی وجود دارد، نقش کلیدی در موفقیت درمان دارد. همکاری نزدیک با پزشکان متخصص ارتوپدی و پیگیری منظم میتواند به بهبود وضعیت حرکتی کودک کمک کند و از بروز مشکلات آینده جلوگیری نماید.