علل ناباروری مردان و درمان آن

رپورتاژ

ناباروری یکی از چالش‌های جدی است که بسیاری از مردان با آن مواجه می‌شوند. دلایل متعددی از جمله عوامل فیزیولوژیکی، هورمونی و سبک زندگی، می‌توانند منجر به ناباروری شوند. شناخت دقیق این عوامل نه‌تنها به تشخیص زودهنگام کمک می‌کند، بلکه راه را برای انتخاب بهترین روش درمانی هموار می‌سازد.  در این مطلب، به بررسی برخی از مهم‌ترین دلایل ناباروری در مردان می‌پردازیم تا آگاهی شما را در این زمینه افزایش دهیم.

ناباروری در مردان چیست؟

ناباروری مردان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن اسپرم مرد توانایی بارورسازی تخمک زن را ندارد. علل این اختلال، متنوع بوده و می‌تواند شامل مشکلات هورمونی، انسداد مجاری اسپرم و عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. تشخیص دقیق علت ناباروری و انتخاب روش درمانی مناسب، مستلزم انجام آزمایش‌های مختلف در آزمایشگاه نیلولب و ارزیابی آن‌ها توسط پزشک متخصص است.

دلایل ناباروری آقایان

ناباروری مردان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که بر تولید، حرکت یا شکل اسپرم تاثیر می‌گذارد. در ادامه برخی از مهم‌ترین دلایل ناباروری در آقایان را بررسی می‌کنیم:

اختلالات اسپرم

اختلالات اسپرم یکی از دلایل اصلی ناباروری در مردان است. این مشکلات ممکن است در مراحل مختلف تولید، بلوغ و حرکت اسپرم رخ دهند و با مشاوره ژنتیک و انجام آزمایش‌های مربوطه در نیلولب قابل تشخیص هستند.

برخی از شایع‌ترین اختلالات اسپرم عبارتند از:

• اختلال در شکل‌گیری اسپرم: اسپرم‌ها ممکن است شکل غیرطبیعی داشته باشند که حرکت و توانایی آن‌ها برای بارورسازی تخمک را کاهش می‌دهد.
• اختلال در حرکت اسپرم: اسپرم‌ها ممکن است حرکت کُند یا غیرعادی داشته باشند که مانع از رسیدن آن‌ها به تخمک می‌شود.
• کاهش تعداد اسپرم (الیگواسپرمی): تولید تعداد کم اسپرم یکی از دلایل شایع ناباروری است.
• عدم تولید اسپرم (آزواسپرمی): در این حالت اسپرمی در مایع منی وجود ندارد.

مشکلات هورمونی

ناباروری مردان می‌تواند ناشی از اختلالات در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد باشد. این اختلالات  منجر به کاهش تولید تستوسترون و در نتیجه، اختلال در اسپرماتوژنز می‌شوند. علاوه‌بر هیپوگنادیسم اولیه (مشکلات خود بیضه‌ها)، هیپوگنادیسم ثانویه (مشکلات در سطح هیپوفیز یا هیپوتالاموس) نیز می‌تواند علت ناباروری باشد.

نقص در لوله‌های انتقال‌دهنده اسپرم

انسداد مجاری انتقال اسپرم یکی از علل شایع ناباروری در مردان است. این اختلال می‌تواند به علل مختلفی از جمله وازکتومی، عفونت‌های دستگاه تناسلی، نقص‌های مادرزادی و التهاب اپیدیدیم ایجاد شود. در این شرایط، اسپرم تولید شده در بیضه‌ها قادر به خروج از بدن نبوده و در نتیجه منجر به ناباروری می‌شود.

مشکلات انزال مردان

• انزال زودرس: اگرچه انزال زودرس به‌طور مستقیم بر تعداد و کیفیت اسپرم تاثیر نمی‌گذارد، اما می‌تواند باعث کاهش لذت جنسی و مشکلات زناشویی شود و در نتیجه بر باروری اثر غیرمستقیم داشته باشد.
• انزال دیررس یا عدم انزال: این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مشکلات عصبی، هورمونی یا دارویی ایجاد شود. عدم انزال باعث می‌شود اسپرم‌ها نتوانند به تخمک برسند.
• انزال رتروگراد: در این حالت، مایع منی به جای خروج از آلت تناسلی، وارد مثانه می‌شود. این مشکل می‌تواند به‌دلیل ضعف عضلات مثانه یا آسیب‌های عصبی ایجاد شود.

واریکوسل

واریکوسل یا بزرگ شدن وریدهای بیضه، با افزایش دمای بیضه و اختلال در تولید اسپرم ارتباط مستقیم دارد. این اختلال می‌تواند منجر به کاهش تعداد و کیفیت اسپرم‌ها شده و به ناباروری در مردان بینجامد. اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به واریکوسل علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند، اما برخی ممکن است احساس درد یا ناراحتی در ناحیه کیسه بیضه داشته باشند. تشخیص واریکوسل با معاینه فیزیکی و سونوگرافی انجام می‌شود و روش درمان آن به شدت علائم، بستگی دارد.

درمان ناباروری مردان

درمان ناباروری مردان به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد و بسته به تشخیص پزشک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تغییر سبک زندگی

• تغذیه سالم: مصرف منظم میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب می‌تواند به‌طور مستقیم بر کیفیت اسپرم و افزایش احتمال باروری تاثیر بگذارد.
• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به بهبود گردش خون و سلامت کلی بدن کمک می‌کند.
• کنترل وزن: کاهش وزن اضافی می‌تواند به بهبود عملکرد هورمونی و تولید اسپرم کمک کند.
• ترک سیگار و کاهش مصرف الکل: این مواد می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی بر کیفیت اسپرم تاثیر بگذارند.

درمان دارویی

• هورمون درمانی: در مواردی که کمبود تستوسترون یا اختلالات هورمونی دیگر وجود داشته باشد، پزشک ممکن است هورمون درمانی را تجویز کند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت وجود عفونت در دستگاه تناسلی، آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند.
• داروهای خاص: در برخی موارد، باید داروهای خاصی برای بهبود کیفیت اسپرم مورد استفاده قرار گیرند.

جراحی

• واریکوسلکتومی: این جراحی برای برداشتن رگ‌های واریسی بیضه انجام می‌شود و می‌تواند به بهبود کیفیت اسپرم کمک کند.
• بیوپسی بیضه: در مواردی که تولید اسپرم در بیضه‌ها به‌طور کامل متوقف شده باشد، ممکن است با جراحی بیوپسی، اسپرم استخراج شود و در روش‌های کمک باروری استفاده شود.
• باز کردن انسداد مجاری: اگر انسداد در مجاری انتقال اسپرم وجود داشته باشد، ممکن است با جراحی برطرف شود.

عوامل موثر در انتخاب روش درمان

• علت ناباروری: علت زمینه‌ای ناباروری تعیین کننده روش درمان است.
• سن زوجین: سن زوجین بر موفقیت روش‌های درمانی تاثیرگذار است.
• وضعیت سلامت عمومی: وضعیت سلامت عمومی زوجین نیز در انتخاب روش درمان نقش دارد.

مهم است بدانید که:

• تشخیص و درمان ناباروری باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
• موفقیت درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد و تضمینی برای بارداری وجود ندارد.
• زوجین باید با پزشک خود در مورد تمام گزینه‌های درمانی مشورت نموده و بهترین تصمیم را اتخاذ کنند.

سخن پایانی

با توجه به تنوع علل ناباروری مردان، ارزیابی دقیق و انتخاب روش مناسب، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت درمان دارد. شما برای تشخیص این علل، می‌توانید از خدمات متنوع آزمایشگاهی نیلولب مثل مشاوره ژنتیک، تست ایدز (hiv) و … بهره‌مند شوید.