چرا دچار دردهای پراکنده در بدن می‌شویم؟
شایع‌ترین دلایل دردهای پراکنده در بدن، اختلالات زمینه‌ای مثل کمبود ویتامین‌ها یا استرس‌های پنهان هستند. این نوع دردها با دردهای متمرکز که ناشی از آسیب یا اختلال در یک نقطه خاص هستند، تفاوت دارند. دردهای پراکنده در سرتاسر بدن پخش می‌شوند. همچنین، شدت و مکان آن‌ها گاهی تغییر می‌کند و دلیل مشخصی هم ندارند. با توجه به پراکنده بودن دردها، نمی‌توان برای درمانشان فقط به روش‌های معمولی یا مسکن‌های عمومی بسنده کرد. به همین دلیل، در این مطلب، ابتدا دلایل اصلی بروز این نوع دردها را بررسی می‌کنیم. سپس، اطلاعات مفصلی را درباره بهترین زمان مراجعه به پزشک و راهکارهای درمانی تخصصی ارائه می‌دهیم.
آشنایی با مهم‌ترین دلایل دردهای پراکنده در بدن
دردهای پراکنده معمولاً نشانه یک مشکل درونی محسوب می‌شوند. این دردها گاهی بی‌دلیل شروع می‌شوند و بدون علت مشخص، تمام بدن را درگیر خودشان می‌کنند. مثلاً اگر هر روز از خواب بیدار می‌شوید و احساس سنگینی یا گرفتگی در بدنتان دارید، به دنبال علتش باشید. در ادامه با شایع‌ترین دلایل این نوع دردها آشنا می‌شوید:
1. فیبرومیالژیا
شاید مدت‌هاست که دچار دردهای مبهم در عضلات و مفاصل خود هستید. مثلاً زود خسته می‌شوید و حتی خواب شبانه هم باعث بهبودی بدن شما نمی‌شود. در چنین شرایطی باید احتمال «فیبرومیالژیا» را در نظر بگیرید.
این بیماری، بدن را از نظر فیزیکی درگیر می‌کند، اما منشأ آن بیشتر عصبی و مغزی است. بسیاری از مبتلایان احساس می‌کنند که انگار تمام بدنشان کوفته و بی‌جان شده است؛ آن هم بدون این که کبودی یا التهاب خاصی دیده شود.
2. استرس و اضطراب
گاهی چند موضوع مختلف به‌صورت همزمان رخ می‌دهند و درگیر فشارهای ذهنی یا استرس شغلی و خانوادگی می‌شوید. احتمالاً با دردهای پراکنده در شانه، گردن یا کمر هم دست‌وپنجه نرم می‌کنید. در این شرایط، بدن شما در حال واکنش نشان دادن به اضطراب است. به طور کلی، استرس مزمن باعث ایجاد تنش عضلانی می‌شود و دردهای پراکنده را به همراه دارد. این دردها معمولاً با بی‌خوابی یا بی‌قراری بروز می‌کنند.
3. کمبود ویتامین D و B12
اگر بدون دلیل خاصی احساس کوفتگی، ضعف یا بی‌حالی می‌کنید، احتمالاً سطح ویتامین D یا B12 بدنتان پایین آمده. این کمبودها معمولاً در افرادی شایع است که کمتر در معرض نور خورشید هستند یا رژیم غذایی مناسبی ندارند. دردهای پراکنده در عضلات، خستگی مزمن و اختلال در تمرکز از نشانه‌های مهم این کمبودها هستند.
4. بیماری‌های خودایمنی
گاهی علاوه بر دردهای پراکنده، با علائمی مثل خستگی، خشکی مفاصل، یا تب‌های خفیف و متناوب هم روبه‌رو هستید. در این وضعیت، احتمال ابتلا به یکی از بیماری‌های خودایمنی وجود دارد. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خودی حمله می‌کند و التهاب و درد به وجود می‌آورد. بیماری‌هایی مثل لوپوس یا آرتریت روماتوئید از جمله عوامل شایع این بیماری‌ها هستند.
5. اختلالات مربوط به خواب
بعضی از افراد، شب‌ها به‌سختی می‌خوابند یا خواب سبک و بی‌کیفیتی دارند. بعضی از افراد هم در طول روز با احساس درد و گرفتگی عضلانی روبه‌رو هستند. در این شرایط، احتمالاً بدن فرد به اختلالات خواب واکنش نشان داده است. در مجموع، خواب ناکافی باعث نوسان هورمون‌ها و ترمیم ناقص عضلات می‌شود. در نتیجه، بدون اینکه کار سنگینی انجام داده باشید، دردهایی را در کل بدن احساس می‌کنید.
نقش سبک زندگی در بروز دردهای چرخشی بدن
سبک زندگی شما، یکی از عوامل پنهان دردهای چرخشی و پراکنده به شمار می‌رود. اگر مدام پشت میز می‌نشینید، کم تحرک هستید و تغذیه نامناسب دارید، احتمالاً این دردها را تجربه کرده‌اید. این نوع سبک زندگی باعث خستگی بدن، بی‌رمق شدن عضلات و حساسیت در سیستم عصبی می‌شود. نتیجه آن، دردهایی هستند که مدام از یک نقطه به نقطه دیگر بدن منتقل می‌شوند.
ورزش نکردن، نشستن طولانی‌مدت، نداشتن برنامه خواب منظم و نداشتن استراحت ذهنی، بدن را وارد وضعیت فرسایش تدریجی می‌کند. برای درمان این نوع دردها باید به سراغ اصلاح سبک زندگی و مشاوره با متخصصان حوزه طب فیزیکی بروید. این روش‌های درمانی، بدون دارو و با تمرکز بر حرکات اصلاحی، ماساژ و تمرینات اصولی انجام می‌شوند. بنابراین، بدن را به تعادل می‌رسانند و دردهای پراکنده و متمرکز را از بین می‌برند.
چه زمانی باید برای دردهای پراکنده بدن به متخصص مراجعه کنیم؟
گاهی بدن با ما صحبت می‌کند و ما آن را نادیده می‌گیریم. اگر دردهای پراکنده شما بیش از چند روز ادامه دارند یا علائم مختلفی هم دارند، به پزشک مراجعه کنید. در چنین شرایطی، بررسی تخصصی از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. در ادامه، چند شرایط و زمان مهم را برای مراجعه به پزشک مطالعه می‌کنید:
وقتی درد بیش از دو هفته طول بکشد
گاهی بدون دلیل مشخص، دردهایی در نقاط مختلف بدن دارید. اگر این وضعیت بیشتر از دو هفته ادامه دارد، باید آن را جدی بگیرید. طولانی شدن درد نشانه یک اختلال زمینه‌ای در بدن است.
همراه بودن درد با تب یا کاهش وزن
اگر علاوه بر دردهای پراکنده، دچار تب خفیف، کاهش وزن بدون رژیم و بی‌اشتهایی می‌شوید، سریع‌تر به متخصص مراجعه کنید. این ترکیب از علائم خطرناک، نشانه یک بیماری سیستمیک است.
ضعف عضلانی یا بی‌حسی در اندام‌ها
اگر علاوه بر درد، احساس بی‌حسی، گزگز یا ضعف عضلانی دارید، احتمالاً سیستم عصبی شما درگیر شده است. در چنین مواقعی، درمان باید به‌موقع و توسط پزشک انجام شود.
اختلال در خواب یا عملکرد روزانه
گاهی دردها آنقدر شدید هستند که باعث بی‌خوابی شبانه یا کاهش تمرکز و توان کاری شما می‌شوند. حتماً این نشانه‌ها را جدی بگیرید و به پزشک متخصص مراجعه کنید. ادامه این وضعیت، روی کیفیت زندگی شما به‌شدت تأثیر منفی می‌گذارد.
سابقه بیماری‌های خودایمنی یا مزمن در خانواده
گاهی یکی از اعضای خانواده به بیماری‌هایی مثل آرتریت روماتوئید، لوپوس یا ام‌اس مبتلا است. شما هم دچار دردهای پراکنده می‌شوید و علائم مشابه این بیماری‌ها را دارید. در این شرایط، همیشه احتمال وجود زمینه ژنتیکی وجود دارد. با مراجعه زودهنگام به پزشک، فرآیند درمان را سریع‌تر شروع کنید.
درد همراه با اختلال در گوارش یا سردردهای مکرر
بعضی اوقات، دردهای پراکنده با مشکلاتی مثل نفخ، یبوست، اسهال یا سردردهای بی‌دلیل و تکرارشونده همراه هستند. این نشانه‌ها معمولاً با همدیگر ارتباط دارند و باید جدی گرفته شوند. مثلاً گاهی مشکلات گوارشی یا عصبی، خود را به شکل دردهای عمومی در بدن نشان می‌دهند.
سابقه استرس مزمن یا ضربه‌های روحی
بعضی از بیماران، تحت فشار روانی مداوم هستند و اتفاقات تلخ و جبران‌ناپذیری را پشت سر گذاشته‌اند. بدن بسیاری از این افراد، بدون دلیل مشخص و به‌صورت پراکنده درد می‌گیرد. در این شرایط، لازم است که احتمال بیماری‌های روان‌تنی یا سایکوسوماتیک توسط پزشک بررسی شوند. استرس‌های مزمن یکی از دلایل شایع دردهای پراکنده و اختلالات روانی هستند.
درد بعد از ابتلا به ویروس یا عفونت
گاهی به یک بیماری ویروسی مثل آنفلوانزا مبتلا می‌شوید و پس از آن با دردهای پراکنده‌ای بدن سروکله می‌زنید. در چنین شرایطی، عوارض پس از بیماری به سراغتان می‌آیند و باید آن‌ها را کنترل کنید. این وضعیت نیازمند پیگیری و درمان تخصصی است.
تجربه زندگی بهتر با آگاهی از زبان بدن
بدن، همیشه با ما حرف می‌زند؛ فقط کافی است که با دقت به حرف‌هایش گوش کنیم. شناخت علائم و نشانه‌های دردهای پراکنده، اولین قدم برای داشتن یک زندگی سالم است. با آگاهی و پیگیری به‌موقع، کیفیت زندگی‌تان را تا حد زیادی افزایش دهید.
