مرور رده

مقالات نشریات قدیمی

آسمان‌نما چیست و تاریخچه ساخت آنها به چه زمانی برمی‌گردد؟

داستان آسمان نمای زایس«هرگز وسیلهٔ تفریحی به آموزندگی این دسـتگاه سـاخته نـشده است، هیچ بازیچه‌ای افسون‌کنندگی این وسیله را نداشته، و استقبال عمومی از هیچ وسیلهٔ تفریحی بدین اندازه نـبوده است. این دستگاه، مدرسه و تئاتر و سینمایی است که باهم در یک جا گرد…

آلرژی چیست و دلایل و تشخیص و درمان آن کدام‌ها هستند؟

همه ساله در اواسط تابستان، در میلیونها انسان از خرد و بزرگ علایم بیماریهای گوناگون و مـهمی ظـاهر مـی‌شود، عطسه می‌کنند، چشمانشان به خارش می‌افتد و اشک می‌ریزند، و گاهی تنفسشان دشوار می‌شود. این افراد یـکی دو ماه کاملا درمانده می‌شوند. بعدا علایم بیماری از میان…

مواد توهم‌زا چه چیزهایی هستند و چطور روی مغز و رفتار انسان تأثیر می‌گذارند؟

اصـطلاح «تـوهم‌زا» Hallucinogen‌ بـه داروهایی اطلاق می‌شود که علاوه بر اثرات دیگر، توهم ایجاد می‌کنند. توهم عبارت است از احـساس چیزی است که وجود خارجی ندارد، ولی چنان حقیقی به نظر می‌آید که گـویی به‌وسیلهٔ یکی از حواس بـینایی، شـنوایی، بویایی، چشایی و یا لامسه…

نـقش موسیقی در یادگیری

در این‌جا این پرسش مطرح است: چگونه کودک در نخستین سال‌های زندگیش بـا سـهولت بـسیار همه چیز را فرا می‌گیرد، در صورتی که بعدها هر چه بزرگتر می‌شود این قدرت فراگیری رو بـه کاهش می‌گذارد.بعضی از پژوهشگران تصور می‌کنند که علت چنین کاهشی بر اثر روشـ‌های اجباری…

داستان کوتاه «شورش در مدرسه لوئی لو گران»، نوشته لئوپولد اینفلد

مرد لاغری، با لبهای کاملا به هم فشرده، آرام و بـیصدا، از مـیان دفـتر. به طرف میز مسیو برتو رفت. موسیو برتو، با یک دست به صندلی چوبی اشـاره کرد، و با دست دیگر، با حالتی عصبی، به ریش قرمزش، که داشت سـفید می‌شد، دست کشید.-خـوب شـد که شما آمدید موسیو لاووایه.…

چهل سال پیش، بدون اینترنت و سیستم‌های رایانش و ذخیره‌سازی اطلاعات کنونی، نگهداری و جستجو و دسترسی به اطلاعات چگونه صورت می‌گرفت؟

داده‌آمایی یعنی گردآوری و عرضهٔ اطلاعات علمی و شاخه‌ای از دانش است که به خودکار کردن جـمع ‌آوری، ذخـیره و فـراخوانی اطلاعات مربوط می‌شود. چگونه می‌توان سوزن گمشده‌ای را در جنگل یافت؟ دیرزمانی نیست که در پی عرضه شدن روش‌های سـیبرنتیکی به حوزهٔ گردآوری و…

تپ اختر یا پالسار چیست؟

اکتشاف تپ اخترها در 1967 یـکی از آن حـوادث سـعادتمندانه‌ای بود که گاه در پژوهشهای علمی اتفاق می‌افتد. دلم می‌خواست می‌توانستم بگویم که ما در آن زمان تـپ اخترها را جستجو می‌کردیم، ولی حقیقت این است که همکارانم و من مشغول تحقیق در اخترنماها 1 سـتاره وش 2…

اصل تقارن چیست و چه اهمیتی دارد؟

در بررسی جنبه‌های فلسفی دانش فیزیک غالبا مفاهیم «تقارن» و «عدم تـقارن» بـه کـار برده می‌شود. از اینرو جا دارد در این دو مفهوم دقیق شویم و اهمیت آنها را از دیدگاه «روش شناسی» مورد توجه قـرار دهیم. بشر طی هزاران سال، در جریان تجربهٔ عملی و شناخت قوانین واقعیت…

زندگی اواریست گالوا، ریاضی‌دان و انقلابی فرانسوی و از پیشگامان مطالعه نظریه گروه‌ها

لئوپولد اینفلد، دانشمند لهـستانی و یـکی از بـزرگترین فیزیکدانان معاصر، همکار اینشتین و مبارز پیگیر راه صلح و بهروزی انسان در سال 1948 کتابی دربارهٔ زندگی اواریست گـالوا، ریاضی‌دان نابغهٔ فرانسوی در سدهٔ نوزدهم نوشت که باید شاهکاری هم در زمینهٔ تحقیق تـاریخی و…

آشنایی با اجزای اصلی غذا: پروتئینها، مواد قندی، چربی‌ها

هر غذایی حاوی بـرخی عـناصر اصـلی است که انسان برای زندگی، رشد و تولید مثل باید آنها را به مصرف برساند. این مـواد اصلی عبارتند از مواد قندی یا هیدراتهای کربن، چربیها، مواد سفیده‌ای یا پروتئینها، مـواد سخت، اسیدهای آلی، آب، مواد مـعدنی و ویـتامینها. خوشبختانه…

چه تفاوتی بین خواندن و دیدن وجود دارد؟ مقاله‌ای با ترجمه پرویز شهریاری

سرگی له‌وو، نثر نویس معاصر شوروی، نوشته‌های زیادی در زمینهٔ تـاریخ فـرهنگ، ادبـیات و هنر دارد: «آتش پرومته»(1960)، «بازتابی در سده‌ها»(1969)، «آلبرت شت دورر»(1977)،...له وو اخیرا «کتابی دربارهٔ کتاب» خود را تمام کـرده است که در آن از تاریخ مختصر چاپ کتاب و…

داستان کوتاه: «نمایندهٔ مجلس»، نوشته وودهاوس

وقتی به سالن نه چندان بزرگ قهوه‌خانه، کـه بـیشتر مـحل رفت‌وآمد ماهی‌گیران بود، وارد شدم، دو میهمان در آنجا حضور داشتند. یکی از آنها با حرارات دیگری را متقاعد مـی‌کرد و تکه‌هایی از جمله‌های رمز آلودش به گوش می‌رسید: «بزرگترین در جهان»، «عظمت، یعنی همین».…

در دوره ساسانی، وضعیت دانش و صنعت در ایران چگونه بود؟

سـرانجام روزی باید یک اقدام اساسی برای تدوین تاریخ علم و صنعت در ایران صورت گیرد. تـاکنون در ایـن زمـینه گازهای پراکنده‌ای شده است، که فهرستی از آنها را در جاهای دیگر آورده‌ام.زمانی دانشگاه آزاد از من خواست تـا در این‌باره کتابی برای دانشجویان فراهم سازد، ولی…