نقد و بررسی و تحلیل فیلم زهر مار

کارگردان: جواد رضویان/ تهیه‌کننده: جواد نوروزبیگی/ نویسنده: پیمان عباسی/ بازیگران: شبنم مقدمی، سیامک انصاری، شقایق فراهانی، سیامک صفری، برزو ارجمند، علی استادی، سیامک ادیب، آزیتا ترکاشوند، نسیم ادبی، حسین محب اهری، رضا رویگری/ مدیر فیلمبرداری: تورج اصلانی/ تدوین: حسن حسن‌دوست/ طراح صحنه: مهدی موسوی/ طراح لباس: ثنا نوروزبیگی/ طراح چهره‌پردازی: عبدالله اسکندری/ موسیقی: رضا خسروی/ محصول 1397/ اکران عمومی از 29 خرداد ماه 1398/ زمان: 90 دقیقه.

خلاصه داستان: آبروی یک مداح در خطر است…

کهنه، اغراق شده و بی‌مزه

پوستر زهرمار چه چیزی به ما می‌گوید؟ سیامک انصاری با شمایلی که شبیه به یک مداح معروف است در جلوی تصویر قرار دارد. پشت سرش شبنم مقدمی ایستاده با چهره‌ای که آرایشی عروسکی دارد. کارگردان فیلم هم جواد رضویان است. اگر کمی پیگیر باشید و تیزر فیلم را هم ببینید به نظرتان می‌آید که با فیلمی کمدی روبه‌رو هستید که موضوعش پیرامون رابطهٔ یک مداح و یک زن خیابانی است. اما از این خبرها نیست.

زهرمار یک فیلم جدی با صحنه‌هایی است که ممکن است به زحمت لبخندی بر روی لبانتان بنشاند. وقتی در جشنواره فجر از جواد رضویان خواستند در این زمینه توضیح بدهد، رضویان خیلی راحت گفت: «هدف از ساخت زهرمار نقد اجتماعی بود و اینکه نشان دهیم فقر می‌تواند منجر به چه چیزهایی شود.

چه فقر مالی، چه فقر فرهنگی. این فیلم تلاش کرد این مورد را به تصویر بکشد». پس حالا که خود کارگردان هم تأکید دارد که فیلمش کمدی نیست و خنده‌دار نبودن فیلم ایراد بیننده به حساب نمی‌آید، بگذارید آب پاکی را روی دست‌تان بریزم که زهرمار فیلم جدی (یا آن‌طور که مصطلح است فیلم اجتماعی) خوبی هم نیست. زهرمار از اغراقی تصنعی رنج می‌برد که ناشی از عدم شناخت جامعه و از آن بدتر باقی ماندن در سطح کلیشه‌هایی است که دو دهه از مطرح کردن آن‌ها در سینما گذشته.

حاج حشمت طهرانی (با بازی سیامک انصاری) یک مداح (عاقد/ دفتردار) معتمد محل است که قصد دارد در انتخابات شورای شهر شرکت کند. از قضای روزگار یکی از دوستان قدیمی‌اش، رهی عباس‌پور (با بازی سیامک صفری) او را می‌بیند و تصمیم می‌گیرد بابت ماجرایی که در جوانی بینشان اتفاق افتاده، انتقام سختی از او بگیرد. یک دفعه سر وکلهٔ لیلی (با بازی شبنم مقدمی) پیدا می‌شود که می‌خواهد هر جور شده حاج حشمت را تلکه کند. تا اینجای فیلم که به معرفی شخصیت‌ها اختصاص دارد و موقعیت اصلی را شکل می‌دهد، زهرمار فیلم قابل تحملی است.

اما هر چه که جلوتر می‌رویم احساس اینکه در حال دیدن یک فیلم فارسی هستیم قوت بیشتری به خود می‌گیرد. زوج مرد خوب غافل از جامعهٔ پیرامون و زن پاک طینت اما گرفتار بدی روزگار زیادی غلو شده از آب در آمده. علاوه بر این، آدم‌های پیرامون حاج حشمت و لیلی آنقدر کاریکاتورند که رفتارشان مانع از قبول کردنشان به عنوان آدم‌های واقعی می‌شود.

مثلاً همسایهٔ طبقهٔ بالای حاج حشمت آنقدر آرایش دارد که معلوم نیست نقشش را نسیم ادبی بازی می‌کند یا مطابق الگوی سریال‌های قدیمی، آدم‌هایی که در کافی‌شاپ کار می‌کنند مشکلاتی خاص دارند که آن‌ها را نسبت به بقیه آدم‌ها متمایز می‌کند. بقیه‌اش را هم که خودتان می‌دانید: تحول حاجی و معلوم شدن نام حقیقی لیلی و باران و رستگاری و …

با تمام این اوصاف نمی‌توان به بازی قابل قبول سیامک انصاری، شبنم مقدمی و سیامک صفری اشاره نکرد. آن‌ها نقش‌های ضعیفشان را خوب بازی می‌کنند و باعث می‌شوند دیدن زهرمار به یک تجربه آزاردهنده تبدیل نشود.