یک ابزار ضروری با انواع ویژگی‌های اختصاصی آچارها
رپورتاژ
به هر خانه و اتومبیلی که سربزنید، می‌توانید مطمئن باشید حداقل چند ابزار را برای برخی از تعمیرات سطحی خواهید یافت و حتی ممکن است نام برخی از آنها را هم به درستی ندانید و یا به خاطر نداشته باشید. یکی از این ابزارها که حضورش حداقل در هر اتومبیلی الزامی است، آچار آلن است، آچاری با قدمت بیش از 100 سال که برای باز و بسته کردن انواع پیچ‌های شش گوش مورد نیاز در صنایع مختلف مانند اتومبیل سازی، لوازم الکتریکی و صنایع دفاعی، استفاده می‌شود.
در این مقاله تلاش می‌کنیم اطلاعات مفیدی را از پیشینه ابداع آچار آلن تا انواع اندازه‌های آن در اختیار قرار دهیم و در عین حال کاربردهای این آچار را بررسی کنیم.
آچار آلن را جنگ جهانی دوم معروف کرد!
اگر مدارک و سوابق گذشته را مرور کنیم به سال 1909 می‌رسیم؛ زمانی که ویلیام جی آلن، اولین پیچ‌های با سرهای شش وجهی را تولید و حق اختراع آن را ثبت کرد و تولید پیچ و آچارهای L شکل مربوط به آن را در سال 1910 و در شرکت خود به نام شرکت آلن آغاز کرد. با این حال، شرکت فولاد استاندارد پرس آمریکا (SPS) نیز به صورت جداگانه، از سال 1911 این نوع از پیچ‌ها را تولید کرد.
جنگ جهانی دوم تولید این نوع پیچ‌ها و آچارها را بیشتر کرد، چرا که به میزان زیادی در صنایع دفاعی مورد نیاز بود. در همین راستا در سال 1943، شرکت تجاری آلن در هارتفورد کانکتیکات به شرکت موفقی در تولید این نوع آچارها تبدیل شد، چرا که انواع بسیار مرغوبی از این آچارها را تولید و عرضه می‌کرد. از همین‌رو، نام این نوع آچارها به نام برند آن، یعنی آچار آلن در میان عموم، تغییر یافت.
البته نام این آچارها را در بروشورها و کتاب‌ها، همچنان به hex key می‌شناسند.
ویژگی‌ها و کاربردهای آچار آلن
برای اطلاعات عمومی بهتر است به نام انگلیسی آچار آلن هم توجه کنید: hex key، Allen wrench و یا Allen key نام آچار آلن است و به پیچ‌هایی که با این آچار باز و بسته می شوند، hexagonal socket گفته می‌شود. البته پیچ‌هایی که فقط در ناحیه سری، دارای حفره شش گوشه هستند، به صورت socket head cap screw خوانده می‌شوند.
آچارهای آلن مانند سایر آچارها، وظیفه باز و بسته کردن پیچ و مهره‌ها را دارند، اما نه پیچ و مهره‌های ساده! بلکه موارد استفاده پیچ‌های آلن برای پیچ و مهره‌هایی با سطح مقطع شش وجهی و گاهی حتی سه، 4و پنج وجهی است که با اهداف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، برای مثال در دوچرخه ها، یخچال، وسیله‌های نظامی و … .
این آچارها، به شکل L و در اندازه‌های مختلف میلیمتری کمتر از یک تا بیشتر از 30 میلیمتر ساخته می‌شوند.
بر حسب اندازه آنها، میزان نیروی پیچشی و یا گشتاوری آنها تغییر می‌کند و می‌توان با نیروی نه چندان زیادی، پیچ‌ها را باز و بسته کرد.
جنس این آچارها معمولا از فولاد و یا کروم وانادیوم است و گاهی دارای سرپوش‌های پلاستیکی نیز می‌شوند.
این آچارها، سبک وزن، کوچک و ارزان هستند و معمولا در کنار وسایلی که نیاز به گردهم آوری و سرهم کردن توسط مشتری دارند، ارسال می‌شوند.
معمولا این آچارها را به صورت ست‌های چندتایی که در اندازه‌های مختلف (اندازه سطح مقطع تغییر می‌کند) ساخته و عرضه می‌کنند.
در حال حاضر آچارهای آلن توسط انواع برندهای آمریکایی، چینی و ژاپنی ساخته می‌شود و در بازار موجود است و مهم‌ترین تفاوت آنها را می‌تواند در جنس سازنده و در نتیجه میزان مرغوبیت و دوام آنها دانست. جالب است بدانید، شرکت سازنده اصلی آلن، در حال حاضر به شرکت “گروه ابزارآلات اپکس” تغییر نام یافته است.
اندازه آچارهای آلن
آچارهای آلن برای پیچ‌هایی با اندازه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و از همین‌رو، همانند بسیاری از انواع آچارها، آنها را در سایزهای مختلفی پیدا خواهید کرد:
اندازه‌های متریک آچارهای آلن بر اساس استاندارد ISO 2936:2014 تعریف شده است و بر حسب میلیمتر به ترتیب زیر ساخته می‌شوند:
0.7، 09، 1.0، 1.25، 1.3، 1.5 میلیمتر
2 تا 6 میلیمتر که با هر نیم میلیمتر افزایش اندازه، یک آچار آلن ساخته می‌شود
7 تا 22 میلیمتر که با هر یک میلیمتر افزایش، یک اچار آلن ساخته می‌شود.
24، 25، 27، 30، 32، 36، 42 و 46 میلیمتر هم انواع دیگر آچارهای آلن هستند.
اندازه آچارها در انواع آمریکایی آن بر حسب استاندارد ANSI/ASME تهیه می‌شود که اندازه‌ها را بر حسب اینچ نمایش می‌دهد جدول زیر تعدادی از این سایزها را نشان می‌دهد :
| اندازه بر حسب اینچ | اندازه بر حسب میلیمتر | اینچ بر اساس رقم اعشاری |
| 0.028″ | 0.71 mm | 0.028″ |
| 0.035″ | 0.89 mm | 0.035″ |
| 0.050″ | 1.27 mm | 0.050″ |
| 1/16″ | 1.59 mm | 0.0625″ |
| 5/64″ | 1.98 mm | 0.078125″ |
| 3/32″ | 2.38 mm | 0.09375″ |
| 7/64″ | 2.78 mm | 0.109375″ |
| 1/8″ | 3.18 mm | 0.125″ |
| 9/64″ | 3.57 mm | 0.140625″ |
| 5/32″ | 3.97 mm | 0.15625″ |
| 3/16″ | 4.76 mm | 0.1875″ |
| 7/32″ | 5.56 mm | 0.21875″ |
| 1/4″ | 6.35 mm | 0.25″ |
| 5/16″ | 7.94 mm | 0.3125″ |
| 3/8″ | 9.53 mm | 0.375″ |
آچار آلن و انواع متنوع آن
انواع مختلف آچار آلن را می‌توان به شکل‌های مختلفی دسته بندی کرد. اما تعدادی از مهم‌ترین آنها در اینجا اشاره شده است:
آچار آلن بلند: این آچارها، در سایزهای بزرگ تهیه شده و به صورت ست‌های چندتایی به فروش می‌رسند. اندازه‌های متنوع 1.5 میلیمتری تا 12 میلیمتری دارند و با پوشش کرومی ساخته می‌شوند و از همین‌رو دوام بسیار بالایی دارند.
آچار آلن خورشیدی: به این آچارها، آچارهای ستاره‌ای هم گفته می‌شود و در اندازه‌های مختلف 1.5 تا 12 میلیمتری ساخته می‌شوند. سطح مقطع این آچارها به شکل ستاره بوده و برای باز و بسته کردن پیچ و مهره‌های ستاره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع آچارها را بیشتر برای باز و بسته کردن پیچ و مهره دوچرخه، موتورسیکلت، ماشین لباسشویی، ظرفشویی یخچال و مانند آن استفاده می‌کنند.
آچار آلن مثلثی: به این آچارها، آچار سه راهی هم گفته می‌شود و به دلیل محدودیت طولی که دارند، در جاهای مختلفی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. اما دوچرخه سواران، آن را در جعبه ابزار مخصوص خود حمل می‌کنند تا مواقع مورد نیاز بتوانند از این آچارهای مثلثی استفاده کنند.
آچار آلن اینچی: این آچارها همانطور که اشاره شد، به جای میلیمتر بر حسب اینج ساخته شده اند و از همین‌رو آنها را بر حسب شماره‌های مختلفی در بازار تهیه می کنند. در حقیقت می‌توان آنواع آچارهای آلن که بر حسب میلیمتر تهیه شده‌اند را برای انواع اینچی معادل‌سازی کرد.
آچار آلن 12: یکی از انواع بزرگ آچار آلن است که به سطح مقطع 12 میلیمتری آن اشاره می‌کند.
آچار آلن ایت: آچار آلن ایت، در واقع نام برندی ژاپنی به این نام (eight) است که آچارها را از جنس فولاد آلیاژی کروم وانادیوم تولید می‌کند و از همین‌رو، این نوع آچارها دوام بالایی نسبت به مقاومت و خوردگی دارند.
اشکال بسیار متنوع دیگری از آچارهای آلن را در بازار خواهید یافت، اما بسیاری از این موارد برای موارد تخصصی و تعمیرکاران حرفه‌ای اتومبیل‌ها، صنایع بزرگ الکتریکی و دوچرخه سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در هر حال می‌توانید انواع آنها را از فروشگاه‌های اینترنتی مطمئنی که در حال حاضر وجود دارند (الن ابزار فجر)، تهیه کنید.