چرا ما روی سر و نقاطی از بدنمان مو داریم؟
ما با خویشاوندان نخستین خود اشتراکات زیادی داریم. اما انسان‌ها به نسبت پوشش کمتری دارند. به جای پشم غلیظی که بدنمان را بپوشاند، بسیاری از ما عمدتاً روی سرمان دارای مو هستیم- و البته چند جای اندک دیگر! اما چرا در جاهای خاصی دارای مو هستیم؟
موی انسان و پشم حیوان از یک جنس هستند: رشته‌هایی از پروتئین کراتین که از اندام‌هایی به نام فولیکول رشد می‌کنند و دوره‌هایی از رشد و ریزش را طی می‌کنند.
بین پستانداران، موها برای اهداف زیادی توسعه یافته‌اند، از کرک نرم بدن خرگوش گرفته تا تیغ‌های سخت حفاظت‌کننده خارپشت‌ها. اما برای بسیاری از پستانداران، مو در دو لایه رشد می‌کند که عبارتند از موهای کوتاهتر زیرین و موهای پوششی بلندتر رویی به همراه هم به عایق‌سازی و حفاظت پوست بدن جانور کمک می‌کنند. از طرف دیگر، موهای انسان‌ها ترکیبی از این دو نوع مو هستند.
متاسفانه، مو به ندرت در فسیل‌ها یافت می‌شود، که کار را برای تعیین زمان و نحوه از دست دادن پوشش توسط اجدادمان را برای محققین سخت می‌کند. اما دانشمندان چند فرضیه مفید را توسعه داده‌اند.
به نظر می‌رسد، میلیون‌ها سال پیش در آفریقا، انسان‌تباران اولیه درختان را رها کردند و زندگی فعالتری را برگزیدند. خود را سرد نگه داشتن بسیار مهم شد. سرانجام، غدد عرقی بیشتری توسعه دادند، که به آن‌ها کمک می‌کرد گرما را از طریق تبخیر رطوبت پوست از دست دهند. در واقع، برای مثال انسان‌ها ۱۰ برابر شامپانزه‌ها غده عرقی دارند. اما از دست دادن حرارت با عرق کردن در صورت پوشیده بودن با پشم سخت‌تر است. دانشمندان معتقدند انسان‌های اولیه بسیاری از پوشش خود را در این دوره از دست دادند تا کمک کند عرق را سریعتر تبخیر کنند.
به هر حال، اگر از دست دادن مو اینقدر مفید بوده است، چرا کل موها را از دست نداده‌ایم؟ به نظر می‌رسد استفاده‌های منحصر به فردی برای مو در بخش‌های مختلف بدنمان وجود دارد.
در مورد موهای سرمان، احتمالا تنظیم دما دوباره نقش بازی می‌کند. از آنجا که انسان‌های اولیه به فضای باز روی آوردند، سرهایشان در معرض آفتاب سوزان قرار می‌گرفته است. موی بلندتر و ضخیم‌تر پوست سر حساسمان را محافظت می‌کند و مغزمان را از زیاد گرم شدن حفظ می‌کند. موی تیره، ضخیم و فر در دفع تابش خورشیدی از پوست بیشترین اثر را دارد. انواع دیگری از موی سر با نقل مکان انسان‌ها به مکان‌های مختلف توسعه یافت.
در عین حال، محققان معتقدند ابروها برای ایجاد ارتباط کاربرد دارند زیرا بالای ماهیچه‌های فعال صورت قرار دارند که حامل بیان احساسات هستند. نشان داده شده مژه‌ها برای کاهش جریان باد روی مردمک چشم هستند، برای جلوگیری از خشک شدن و جذب گرد و خاک. و موهای صورت ثابت شده برای تشخیص هویت از راه دور مفید هستند.
اینکه چرا در محل‌های دیگر مو داریم جای بحث بیشتر دارد. زیربغل، نوک پستان، و نواحی تناسلی دارای غده‌های آپوکرین پراکنده هستند. این غدد ترشحات روغنی و بودار تولید می‌کنند که موهای ضخیم و فر که اغلب در این نقاط رشد می‌کنند به توزیع ترشحات کمک می‌کنند. ترشحاتی که از این نقاط مودار، بو ساطع می‌کند احتمالا برای تشخیص هویت مفید هستند. برای مثال، چند تحقیق افرادی را نشان داده‌اند که می‌توانند بوی زیربغل خودشان و افراد نزدیکشان را تشخیص دهند.
نوع آخر موی انسان، مویی است که بدن ما را پوشانده است. نمی‌دانیم آیا این موها عملکرد خاصی دارند یا خیر، اما فولیکول‌هایی که موی بدن از آن‌ها رشد می‌کند، بانک‌های حیاتی سلول‌های بنیادی هستند که پوست آسیب دیده را ترمیم می‌کنند. همچنین مکان‌های مهمی برای پایانه‌های عصبی هستند که سیگنال‌های لمس ملایم را به مغز مخابره می‌کنند. در واقع، اگر چه موی بدن انسان بسیار لطیف‌تر است، تقریبا در قیاس با میمون‌های نسبتا هم‌اندازه تراکم موی بدنشان یکسان است.
این نوشته‌ها را هم بخوانید
