آبله میمونی: علائم و نشانه‌ها، راه انتقال و واکسن‌های مؤثر
آبله میمونی در اثر عفونت با ویروس آبله میمونی ایجاد می‌شود.
عامل بیماری خانواده ارتوپاکس ویروس‌ها (Orthopoxvirus) است. ویروس‌های آبله و آبله گاوی هم جزء همین خانواده هستند.
ویروس بی‌وی، که ابتدا در سال ۱۹۳۲ یافت و بررسی شد با چند نام از جمله ویروس هرپس بی، ویروس مانکی بی، هرپس ویروس سیمیا و هرپس ویروس بی هم شناخته می‌شود
اولین مورد انسانی آبله میمون در سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو گزارش شد.
مخزن طبیعی آبله میمون ناشناخته باقی مانده است. اگرچه جوندگان به عنوان محتمل‌ترین منشأ این ویروس در نظر گرفته شده‌اند.
با این حال، جوندگان آفریقایی و نخستی‌های( Primates) غیر انسانی (مانند میمون‌ها) ممکن است حامل ویروس باشند و افراد را آلوده کنند.
از زمانی که ویروس B در سال ۱۹۳۲ شناسایی شد، تنها ۵۰ نفر مبتلا به این عفونت شده‌اند و ۲۱ نفر از آنها جان باختند. اکثر این افراد پس از گاز گرفتن یا چنگ انداختن توسط میمون، یا زمانی که بافت یا مایعات بدن میمون روی پوست زخمی یا دارای بریدگی افراد قرار گرفت، آلوده شدند. در سال ۱۹۹۷، یک محقق بر اثر عفونت ویروس پس از پاشیدن مایع بدن یک میمون آلوده، به چشمش درگذشت.
سال ۲۰۰۳، اولین شیوع آبله میمون در خارج از آفریقا در آمریکا رخ داد که با تماس افراد با سگ‌های خانگی آلوده و بیماری۷۰ نفر مرتبط بود.
آبله میمون در مسافرانی که از نیجریه به اسرائیل در سپتامبر ۲۰۱۸، به بریتانیا در سپتامبر ۲۰۱۸، دسامبر ۲۰۱۹، می۲۰۲۱، می۲۰۲۲ و می۲۰۱۹ به سنگاپور رفته بودند نیز گزارش شده است.
علائم و نشانه‌های بیماری
- تب
- سردرد شدید
- درد عضلانی
- کمر درد
- تورم غدد لنفاوی
- لرز
- احساس ضعف و بی‌حالی شدید
- نشانه‌های پوستی
در انسان علائم آبله میمونی مشابه علائم آبله در میمون است ولی با شدت کمتر آبله میمونی با تب، سردرد شدید، درد‌های عضلانی و خستگی شروع می‌شود.
تفاوت اصلی بین علائم آبله و آبله میمون در این است که آبله میمون باعث تورم غدد لنفاوی (لنفادنویاتی) می‌شود در حالی که آبله این طور نیست.
دوره کمون (زمان از عفونت تا علائم) برای آبله میمون معمولاً ۱۴-۷ روز است، اما می‌تواند بین 5 تا 21 روز هم باشد.
سیر بیماری
در عرض ۱ تا ۳ روز (گاهی اوقات طولانی‌تر) پس از ظهور تب، بیمار دچار بثورات پوستی می‌شود که اغلب روی صورت شروع می‌شود، سپس به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد
بثورات آبله میمونی بثورات پوستی معمولاً در عرض ۱ تا ۳ روز پس از بروز تب شروع می‌شود.
صورت ( ۹۵٪) و کف دست و پا‌ها ( ۷۵٪) درگیر می‌شود. همچنین غشا‌های مخاطی دهان (۷۰٪ )، دستگاه تناسلی (۳۰٪) و ملتحمه (۲۰%) و همچنین قرنیه چشم‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
درگیری پوستی با گذشت زمان افزایش پوستی به سمت زردی می‌رود می‌یابد و بثورات در موارد شدید ضایعات می‌توانند قسمت‌های زیادی از پوست را از بین ببرند.
با پیشرفت بیمار،ی ویروس به مغز و نخاع می‌رسد و باعث التهاب مغز و نخاع می‌شود که می‌تواند به آسیب مغزی و مرگ منجر شود.
طول دوره بیماری معمولاً ۲ تا ۴ هفته می‌باشد
در Clade (گروهی از موجودات که از یک جد مشترک تکامل یافته‌اند، با توجه به اصول شاخه‌بندی) افریقای غربی مرگ و میر ۱٪ و در Clade کنگو (خاستگاه اصلی ویروس ) حدود ۱۰ مرگ و میر گزارش شده است. مرگ و میر کودکان تا ۲۵٪ هم گزارش شده است. (سازمان بهداشت جهانی موارد کلی مرگ و میر با آن را 3 تا 6 درصد تخمین می‌زند.)
انتقال بیماری انسان به انسان
تماس با ترشحات پوستی بیمار ورود ویروس به بدن از راه‌های زیر:
دستگاه تنفسی، چشم‌ها، بینی و دهان
واکسن
واکسنImvanex برای پیشگیری از آبله میمون و آبله در ایالات متحده مجوز دریافت کرده‌اند
از آنجایی که ویروس آبله میمون خویشاوندی نزدیکی با ویروس ایجاد‌کننده آبله دارد، واکسن آبله نیز می‌تواند افراد را از ابتلا به آبله میمون محافظت کند.
اطلاعات به دست آمده از کشور آفریقا نشان می‌دهد که واکسن آبله حداقل ۸۵ درصد در پیشگیری از آبله میمون اثربخشی دارد.
واکسن ۲۰۰۰ ACAM که حاوی ویروس زنده واکسینیا است، مجوز ایمن‌سازی در افرادی بالای ۱۸ سال را دریافت کرده و به نظر می‌رسد استفاده از آن هم اثر محافظت‌کننده خوبی داشته باشد
واکسن آبله در حال حاضر در دسترس عموم نیست ولی لازم به ذکر است واکسن‌های آبله‌ای که در گذشته تزریق شده می‌تواند تا ۸۵٪ از ابتلا به آبله میمونی مصونیت ایجاد کند اما این که با مرور زمان و بازپدیدی بیماری چه تغییراتی در این مورد رخ داده در حال آزمایش و بررسی است.
منبع: ژورنال کلاب مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر
