معمای حلقههای اسرارآمیز نامیبیا بالاخره حل شد
علفهای پراکنده که در بخش دورافتادهای از صحرای نامیب گسترده شدهاند، از بارش ناچیز این منطقه آب به دست میآورند.
رشد این همه چمن در چنین محیط خشن، چشمگیر و در عین حال مرموز است. این علفزار توسط میلیونها دایره عجیب پر شده، که هر کدام عاری از علف یا سایر گیاهان است، که با هم یک الگوی خالخالی وهمآور ایجاد کردهاند.
این منطقه در فاصله 80 تا 140 کیلومتری از ساحل نامیبیا در داخل خشکی قرار دارد و از کیلومترها اطراف قابل مشاهده است و درجه فوقالعادهای از نظم فضایی را نشان میدهد. قطر یک دایره معمولی بین 2 تا 10 متر است و 10 متری از بقیه فاصله دارد.
دانشمندان در کشف ابهامزدایی از حلقههای پریانی نامیبیا، دو تئوری داشتهاند.
یک نظریه ادعا میکند که این دایرهها توسط موریانهها به وجود میآیند که از ریشه گیاهان میخورند، در حالی که نظریه دیگر نشان میدهد که علفها برای به حداکثر رساندن دسترسی به آب خود را سازماندهی میکنند.
مطالعات به هر دو نظریه اعتبار بخشیده است، و برخی تحقیقات نشان دادهاند که هم موریانهها و هم خودسازماندهی ممکن است پاسخ ایجاد این حلقهها باشند. اما این توضیح پس از گزارش حلقههای مشابه در استرالیا در سال 2016، بدون ارتباط واضح با موریانهها، پیچیدهتر شد.
تحقیقات اخیر با جدیت بیشتری به سازماندهی اشاره کرده است، که در آن علفها دوایری را تشکیل می دهند تا از بارش کم باران حداکثر استفاده را ببرند، اما لزوماً فرضیه موریانهها را رد نمیکنند.
در سال 2020، تحقیقاتی به رهبری استفان گتزین، از دپارتمان مدلسازی اکوسیستم در دانشگاه گوتینگن در آلمان، حمایت بیشتری را به سناریوی کمبود آب اضافه کرد که گتزین و همکارانش آن را نمونهای از الگوی تورینگ آن را توصیف کردند.
در جدیدترین مطالعه، گتزین و تیمی از محققان به امید یافتن شواهد قانعکنندهتر به نامیبیا بازگشتند و دایرههای پریان را در 10 منطقه در سراسر صحرای نامیب بررسی کردند.
بارندگی در این منطقه نادر و نامنظم است. علفها گاهی بلافاصله پس از بارندگی در دوایری ظاهر میشوند، اما به گفته محققان، معمولاً بلافاصله پس از آن میمیرند، در حالی که علفهای بین دایرهها زنده میمانند.
گتزین و همکارانش بارانهای پراکنده را در 10 منطقه ردیابی کردند و علفها، ریشهها و شاخههای آنها و هرگونه آسیب احتمالی ریشهای که موریانهها ایجاد میکردند را بررسی کردند.
آنها شرایط اطراف علفهای در حال مرگ را پس از بارندگی مورد مطالعه قرار دادند و حسگرهای رطوبت خاک را در دایره های پری و اطراف آن نصب کردند تا داده ها را در فواصل نیم ساعتی ثبت کنند که از فصل خشک سال 2020 شروع می شود و تا پایان فصل بارانی 2022 ادامه یافت.
این مطالعه نشان داد که ده روز پس از بارندگی، فضای داخلی دایرههای پری رشد بسیار کمی داشت و علفهای جدیدی که جوانه زده بودند در حال مرگ بودند. بیست روز پس از بارندگی، همه علف داخل دایره مرده بود، در حالی که علف های اطراف “سبز و خرم” بودند.
ریشههای علفهای مرده داخل دایرهها به اندازه ریشههای بیرون از دایرهها یا حتی طولانیتر بودند، که نشان میدهد گیاهان تلاش زیادی برای رسیدن به آب کردهاند. اما محققان شواهدی از تغذیه موریانه ها از ریشه پیدا نکردند.
محققان می نویسند که این یک نمونه باورنکردنی از «بازخورد اکوهیدرولوژیکی» است، که در آن دایرههای بایر اساسا به مخزنی تبدیل میشوند که به حفظ علفها در لبه ها کمک میکند.
با شکلگیری مناظر با طرحهای قوی از دوایر با فواصل یکنواخت، علفها به عنوان مهندسان اکوسیستم عمل میکنند و مستقیماً از منابع آبی تأمینشده توسط شکافهای گیاهی سود میبرند.
در واقع، ما ساختارهای گیاهی خود سازمانیافته مرتبط را از مناطق خشک مختلف دیگر در جهان می شناسیمو در تمام این موارد، گیاهان هیچ شانسس برای زنده ماندن ندارند مگر اینکه دقیقاً در چنین شکلهای هندسی رشد کنند.