چه کسی نخستین بار کشف کرد که اقیانوسها بر آب و هوای کره زمین تأثیر دارند؟
سال اکتشاف: 1770
این اکتشاف چه میگوید؟
اقیانوسها با دمیدن هوای گرم، بر آب و هوا و شرایط جوی زمین تأثیر دارند.
چه کسی آن را کشف کرد؟
بنیامین فرانکلین Benjamin Franklin
جریان گلف استریم در اقیانوس اطلس از جمله مهمترین جریانهای دنیای ماست. این جریان همانند موتوری گرمایی کار میکند و تودههای عظیم آبهای گرم را به شمال میرساند و اروپا را گرم میکند. این جریان الگوی اکتشافات و اقتصاد در اقیانوس را مشخص میکند و شاید شاخصه آغاز عصر یخ باشد و سرانجام کلید فهم الگوی آب و هوا و شرایط جوی آب اقیانوسهای جهان.
سیاستمدار، دانشمند و مخترع آمریکایی، بنیامین فرانکلین نخستین آزمایش را در گلف استریم انجام داد و اهمیت شرایط آب و هوایی زمین را دریافت. تحقیقات او موجب مطالعه بر روی جریانهای اقیانوس و تأثیر آن در آب و هوای زمین شد. کشفیات فرانکلین سرآغاز علم اقیانوسشناسی نوین گردید.
بنیامین فرانکلین تصمیم گرفت تا از گلف استریم – برای سرعت بخشیدن به کشتیرانی در اقیانوس اطلس – نقشهبرداری کند؛ اما متوجه شد جریانهای اقیانوسی عامل اصلی در تعیین شرایط آب و هوایی جهان است.
ملوانان نروژی نخستین کسانی بودند که به جریانهای سطحی در اقیانوسها پی برده بودند. کریستف کلمب و پونس دولئون از وجود این جریان در سواحل فلوریدا و تنگه میان فلوریدا و کوبا خبر دادند. در سالهای بعد دیگران هم به وجود این جریان پی بردند. اما هیچکس در صدد نقشهبرداری و ثبت آن بر روی نقشهها برنیامد.
در ۱۷۶۹، مقالات انگلیسی در بندر بوستون نامهای به لندن نوشتند و گزارش کردند کشتیهای کوچک انگلیسی که مسافران و محمولههای پستی را به آمریکا میرسانند دو هفته بیشتر از کشتیهای بازرگانی در راه هستند. بنیامین فرانکلین نماینده شرکت کشتیرانی که در لندن بود این گزارش را خواند، اما آن را باور نکرد.
کشتیهای مسافربر سریعتر حرکت میکردند و سبکتر از کشتیهای سنگین باری بودند. فرانکلین گزارش را به ناخدای کشتیها نشان داد و آنها این گزارش را تأیید کردند و گفتند اگر کشتی در مسیر گلف استریم قرار بگیرد بسیار سریعتر، از نیویورک به انگلیس میرسند.
هنگامی که فرانکلین تحقیق کرد متوجه شد که گلف استریم بر روی هیچ نقشهای وجود ندارد. فرانکلین با بازرگانان و ناخدای کشتیهای شکار نهنگ ملاقات کرد و تجربههای آنها را در مورد این جریان جویا شد. شکارچیان نهنگ خوب از این جریان آگاهی دااشتند زیر نهنگها معمولاً ترجیح میدهند بیشتر در حاشیه این جریان شنا کنند.
تا سال ۱۷۷۰ فرانکلین نقشه مفصلی از این جریان تهیه کرد. نیروی دریایی انگلستان به یافتههای او اهمیت نداد و از بررسی آنها خودداری کرد. اما فرانکلین به بررسیهای خود ادامه داد. او طی سفرهایش هشت بار درجه حرارت گلف استریم را اندازه گرفت. در سفر آخرینش از آمریکا به فرانسه ناخدای کشتی را واداشت که چند بار مسیر گلف استریم را قطع کند، علاوه بر آن درجه حرارت آب در سطح و زیر سطح آب را هم اندازه گرفت. او توانست عمق این جریان را هم اندازه بگیرد.
فرانکلین کشف کرد که گلف استریم، جریان عظیمی از آب گرم را از مناطق حارهای دریای کارائیب به شمال اروپا میرساند. او به مطالعه واکنش باد و جریان آب و جریان اقیانوس و تأثیر آن بر آب و هوا پرداخت. او همه یافتههایش را در مقاله مختصری به نگارش در آورد. اما همین مقاله مختصر توجه جهان علم را به جریانهای اقیانوس و تأثیر آن بر آب و هوای کره زمین جلب کرد. بعد از تو الکساندر فن هامبولت هم مطالعاتی انجام داد.
مطالعات فرانکلین آغازی بود بر علم اقیانوسشناسی نوین.
گلف استریم به تنهایی بزرگتر است از مجموعه رودهای میسی سیپی، نیل، کنگو، آمازون، ولگا و یانگ تسه.