علم در گام دو ماژور – ترومپتها، ریل راهآهن و تجربهٔ موسیقیایی
آن روز در 1842 به عنوان یک بینندهٔ از همه جا بیخبر، در کنار ریل راهآهن راین در هلند، گروهی از ترومپتنوازانی که با تمام وجود مینوازند را سوار بر واگنهای دُور باز قطاری میدیدید که در حال عبور بود. گروه دیگری از موسیقیدانان در ایستگاه قطار بودند که گوشهایشان را تیز کرده بودند و با نزدیک شدن قطار به سرعت مشغول نوشتن شدند. واقعاً آن جا چه خبر بود؟!
این پژوهشی مبتکرانه بود که توسط دانشمند هلندی «دیدریک بییس بَلوت» به منظور آزمایش تئوری جدید دانشمند اتریشی «کریستین داپلر» انجام میشد.
داپلر اولین کسی بود که فرضیهٔ «تغییر فرکانس امواج نور و صوت با تغییر محل منبع آنها نسبت به محل قرارگیری ناظر» را مطرح کرد. او فرمولی را نیز برای محاسبهٔ میزان تغییرات پیشنهاد داد. بییس بلوت آزمایشی برای اثبات این فرضیه به راه انداخت.
به نوازندگان ترومپت گفته شده بود تا نت خاصی را بنوازند. با ورود قطار به ایستگاه موسیقیدانها به سرعت تغییرات فرکانس را با مقایسهٔ آن نت با فاصله یک یا دو اکتا و بالاتر از خودش میسنجیدند. این آزمایش فرضیهٔ داپلر را تایید کرد.
اثر داپلر امروزه اساس زمینههای مختلف علمی از جمله نجوم رادیویی، رادار و تصویربرداری پزشکی است. ترومپتنوازان روی قطار فراموش شدهاند اما صدایشان همچنان طنینانداز است.
ما اثر داپلر را به ویژه وقتی که ماشینهای مسابقهای از کنارمان عبور میکنند میشنویم، وقتی که تُن صدا به وضوح تغییر میکند.