همه چیز درباره آی وی اف، هیستروسکوپی، لاپاروسکوپی و اندومتریوز
رپورتاژ
آی وی اف چیست؟
آی وی اف (لقاح آزمایشگاهی یا لقاح خارج رحمی) نوعی تکنولوژی برای تولید مثل می باشد. این تکنولوژی دربرگیرنده بازیابی تخمک ها از تخمدان های زن و رشد آنها با اسپرم می باشدناباروری یک مشکل بسیار شایع به شمار می رود حدود بیست درصد از زوجین از ان رنج می برند. به طور کلی، علل ناباروری ۴۰ درصد مربوط به زن و ۴۰ درصد مربوط به مرد است. و ناگفته نماند که ۲۰ درصد ترکیبی از هر دو عامل مردانه و زنانه است. حدودا ده درصد از زوجین نابارور متقاضی انجام لقاح ازمایشگاهی ازمایشگاهی یا آی وی اف (IVF) هستند. در بعضی از علل ناباروری، آی وی اف اولین خط درمان به شمار می اید. و در بعضی موارد در صورت شکست درمان های اولیه شامل تحریک تخمک گذاری و ای یو ای روش ای وی اف انتخاب می شود.
پروسه‌ی درمان های کمک باروری به دلیل پیچیده بودن روش درمان، استفاده از داروهای تزریقی ، نیاز به جراحی و هزینه زیاد برای زوجین نابارور یک فرآیندی استرس‌زا می باشد. اما با داشتن اطلاعات کافی در خصوص چگونگی مراحل، عوارض و خطرات جانبی درمان می‌توان مسیر را هموار و آسان کرد.
در این مبحث سعی داریم با توضیحات کافی در مورد روش انجام ای وی اف و مراقبت های خاص حین انجام پروسه درمان در جهت کاهش استرس و درمان موفق در زوجین یاریگر ایشان باشیم.ای وی اف یکی از شناخته شده ترین انواع فن آوری کمک باروری است. آی وی اف با استفاده از ترکیبی از داروها و روشهای جراحی برای کمک به اسپرم در باروری تخمک و همچنین به کاشت تخمک بارور در رحم شما کمک می کند.
ابتدا دارویی مصرف می کنید که چندین تخمک شما را بالغ و آماده لقاح می کند. سپس پزشک تخمها را از بدن شما خارج کرده و در آزمایشگاه با اسپرم مخلوط می کند تا به اسپرم کمک کند تخمها بارور شود. سپس آنها ۱ یا چند تخمک بارور شده (جنین) را مستقیماً وارد رحم شما می کنند. اگر هر یک از جنین ها در پوشش رحم شما کاشته شود ، بارداری اتفاق می افتد.ای وی اف مراحل زیادی دارد و تکمیل کل مراحل چندین ماه طول می کشد. گاهی اوقات در اولین تلاش موثر است ، اما بسیاری از افراد برای باردار شدن به بیش از یک دوره آی وی اف نیاز دارند. در صورت بروز مشکلات باروری ، آی وی اف قطعاً شانس بارداری شما را افزایش می دهد ، اما هیچ تضمینی وجود ندارد – بدن همه متفاوت است و IVF برای همه مفید نخواهد بود.
چه مشکلاتی را می توان با روش آی وی اف یا لقاح آزمایشگاهی درمان کرد:
۱-آندومتریوز
۲-ناباروری با علت مردانه
۳-انسداد لوله‌های فالوپ
۴-اختلالات تخمک‌گذاری
۵-عدم توانایی اسپرم در نفوذ یا زنده ماندن در مخاط دهانه رحم
۶-عدم کیفیت تخمک
۷-بیماری ژنتیکی مادر یا پدر
۸-مشکل باروری با علت ناشناخته
۹- ذخیره تخمک
هیستروسکوپی
هیستروسکوپی رحم یک عضو ماهیچه ای به شکل گلابی در ناحیه لگن خاصره قرار دارد. رحم حداقل برای ۴۰ هفته تنها خانه فرزندتان است. قبل از بارداری، رحم نسبتاً کوچک است، یعنی حدوداً ۵/۷ سانتیمتر طول و۵ سانتیمتر پهنا دارد. با این وجود، اندازه رحم در هر خانمی متفاوت است. بانوانی که هرگز زایمان نداشته اند، اغلب نسبت به آنانی که زایمان داشته‌اند، رحم کوچکتری دارند. هیستروسکوپی رحم بعنوان یکی از بخش های دستگاه تناسلی زنان مهمترین نقش را در باروری ایفا می کند. رحم محل اصلی نگهداری و تغذیه جنین در زمان بارداری است. این اندام ممکن است مانند هر عضو یا اندام دیگر بدن، دچار بیماری ها و عارضه گردد. یکی از متدهای نوین پزشکی که به بررسی و درمان مشکلات مربوط به رحم می پردازد هیستروسکوپی است.
هیستروسکوپی چیست؟
در عمل هیستروسکوپی، وسیله ای تلسکوپ مانند از طریق دهانۀ رحم وارد حفرۀ رحم می شود. سپس پزشک رحم و دیواره های رحمی را از نظر وجود انواع چسبندگی های داخلی رحم، پولیپ یا فیبروم، با مشاهده مستقیم بررسی می کند. در ضمن انجام این نوع جراحی هر گونه ناهنجاری و پاتولوژی داخل حفره رحم و کانال سرویکس همزمان با انجام هیستروسکوپی و در همان جلسه قابل درمان می باشد. بنابراین این روش تشخیصی و درمانی محسوب می شود.
هیستروسکوپی
عمل هیستروسکوپی
انواع هیستروسکوپی
امروزه هیستروسکوپی در زُمره روشهای تشخیص و اصلاح اختلالات زنان، نیاز به جراحی‌های بزرگ و برش بافت های بدن و بستری شدن را از میان برده است.
هیستروسکوپی در دو متد تشخیصی و درمانی انجام می گیرد که در ادامه بشرح هرکدام می پردازیم.
هیستروسکوپی تشخیصی
هیستروسکوپی تشخیصی در بررسی ناباروری، سقط مکرر و خونریزی غیر طبیعی رحمی، تشخیص سرطان آندومتر (سرطان رحم) کاربرد دارد. هیستروسکوپی تشخیصی برای بررسی داخل رحم استفاده می شود. در تشخیص وضعیت غیر طبیعی رحم مانند میوم داخلی، اسکار (بافت ناشی از التیام زخم) و چسبندگی، پولیپ و بررسی دیواره داخل رحمی (سپتوم) و اختلالات مادرزادی رحم کمک کننده است.
هیستروسکوپی تشخیصی تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی خفیف انجام می گیرد. برای کاهش خطر در صورت بارداری احتمالی، هیستروسکوپی تشخیصی معمولاً پس از قاعدگی انجام می شود.برای انجام هیستروسکوپی ابتدا فرد در وضعیت مناسب قرار می گیرد. سپس دهانه رحم (سرویکس) پس از بیهوشی با استفاده از ابزار مخصوص، برای عبور هیستروسکوپ و دیگر ابزار لازم باز می شود.
هیستروسکوپی درمانی
با هیستروسکوپی درمانی می توان بسیاری از عارضه ها و ضایعات شناسایی شده در جریان هیستروسکوپی تشخیصی را درمان نمود. هیستروسکوپی درمانی همزمان با لاپاروسکوپی تشخیصی نیز قابل انجام است. هیستروسکوپی درمانی شبیه هیستروسکوپی تشخیصی است، ولی هیستروسکوپ مورد استفاده پهن تر است. به این علت که وسایل جراحی مانند لیزر، قیچی، فورسپس نمونه برداری، الکترود و غیره از طریق هیستروسکوپ وارد رحم شوند.
با این عمل درمانی، میوم ها، بافت اسکار و پولیپ از داخل رحم برداشته می شود. بعضی از اختلال‌های مادرزادی نیز، مثل سپتوم رحمی ( تیغه داخل رحمی) از طریق هیستروسکوپ قابل اصلاح است. پس از ترمیم، معمولاً سوند ادراری فولی یا آیودی داخل رحم گذاشته می شود تا از ایجاد بافت اسکار و چسبندگی دیواره‌های رحم جلوگیری شود. پس از جراحی برای مهار عفونت و تحریک ترمیم آندومتر، ممکن است آنتی بیوتیک و یا داروهای هورمونی تجویز شود.زمانیکه علت خونریزی شدید رشد بیش از حد آندومتر است و بیمار تمایل به هیسترکتومی ندارد. برای جلوگیری از خونریزی شدید رحمی می توان از روش هیستروسکوپی درمانی برای برداشت آندومتر استفاده شود. لاپاروسکوپی تشخیصی نیز می تواند همزمان انجام شود تا پزشک بتواند داخل و خارج رحم را همزمان ببیند.
لاپاراسکوپی چیست مزایا و معایب
لاپاراسکوپی یک متد تشخیصی / درمانی است که از سال ۱۹۰۰ م. متداول شد. از آن زمان تا اکنون پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه پزشکی داشته است. در این روش وسیله باریکی بنام لاپاروسکوپ از طریق ایجاد برش کوچکی وارد بدن شده و امکان مشاهده و در صورت لزوم عمل جراحی را بدون نیاز به ایجاد برش های بزرگ فراهم می آورد.(درون بینی)
لاپاراسکوپی می‌تواند برای تشخیص، درمان و یا هر دو مورد استفاده قرار گیرد.
لاپاروسکوپی تشخیصی برای بررسی طیف گسترده ای از اختلالات مفید است. می توان از آن برای ارزیابی اختلالات کبدی ، تومورها و سایر توده های شکمی ، دردهای حاد و مزمن شکم ، تروما ، بدخیمی اندامهای داخلی حفره شکمی (مانند لوزالمعده، آپاندیس، معده ، روده کوچک و روده بزرگ، کیسه صفرا) ، کیست و غیره استفاده نمود.
لاپاراسکوپی بویژه در درمان بیماریها و اختلالات مرتبط با رحم و تخمدان(همچون کیست، میوم رحم ، رفع چسبندگی لوله ها و …)، تشخیص و درمان ناباروری، همچنین ترمیم افتادگی لگن، درمان بی اختیاری ادراری و رفع فقدان کنترل مثانه کاربرد دارد.
لاپاراسکوپی چیست؟
امروزه برای بیشتر عمل های جراحی که در ناحیه شکم و قفسه سینه لازم است، لاپاروسکوپی می تواند اولین انتخاب باشد مگر آن که انجام این عمل برای بیماری غیرقابل انجام باشد، مانند بیمارانی که شیمی درمانی یا رادیوتراپی می شوند.
این روش کم خطر و کم تهاجمی با ایجاد برش‌های کوچکی روی پوست انجام می گیرد. در این روش از ابزاری به نام لاپاراسکوپ به منظور تصویربرداری تشخیصی از داخل بدن بیمار استفاده می شود.
لاپاراسکوپ در واقع تیوب بلند و طویلی است که در ابتدای آن دوربین کوچک و با رزولوشن بالا قرار گرفته است. با ایجاد برش‌های کوچک بر روی شکم بیمار، لاپاراسکوپ وارد بدن وی می‌شود و دوربین تصاویر را به یک مانیتور ویدیویی ارسال می کند.
اندومتریوز چیست؟
اندومتریوز یک بیماری است که نه به درمان موثر و قطعی یافت شده است و بیش از یک صد میلیون زن در سراسر جهان با این بیماری زندگی می کنند است.
اندومتریوز ، یعنی ، بافت رحم جایی خارج از رحم وجود دارد. ممکن است در هر مکان از حفره لگن وجود داشته باشد و کار کند و غیره. در تخمدان ها و غیره، لوله های فالوپ و غیره به دیوار لگن و غیره از مهبل (واژن), و غیره. یا روده بزرگ مثانه ، در موارد نادر ، کلیه ، آپاندیس و ریه ممکن است وجود داشته باشد.
اندومتریوز دکتر سروی
رحم بعنوان مهترین اندام در دستگاه تولید مثلی زن به شکل یک گلابی وارونه است که در خط میانی بدن، در لگن، پشت مثانه و در مقابل رکتوم قرار دارد. یک انتهای رحم، به مهبل باز می شود و انتهای دیگر آن بسته به نوع رحم، به یک یا هر دو لوله فالوپ متصل است. این اندام از لایه ها و قسمتهای مختلفی از جمله: آستر رحم (آندومتر)، فوندوس، دهانه رحم، حفره رحم، لوله های رحمی (لوله های فالوپ) تشکیل شده است.
رحم دارای دیواره ی ضخیم و عضلانی می باشد که در طول سالهای باروری زن، در پاسخ به تحریکات هورمونی و کل چرخه عادت ماهانه یک زن تغییر می کند. هرگونه اختلال در ساختار و عملکرد، می تواند باعث بیماریهای رحم شود. برخی از این عارضه ها و بیماریها عبارتند ار: چسبندگی رحمی (سندرم اشرمن)، اِندومِتریوز ، سرطان رحم، پولیپ رحم، میوم رحم، بیماریهای التهابی رحم.
منبع: دکتر فاطمه سروی