ایمنی چیست و چگونه در بدن ایجاد می‌شود؟

در پیرامون ما موجودات ذره‌بینی زندگی می‌کنند که به آن‌ها میکرب می گوئیم. آن‌ها در هوا، خاک، آبی که مینوشیم و غذایی که می‌خوریم، وجود دارند. بسیاری از آن‌ها بی‌ضرر و حتی مفیدند و بعضی دیگر ممکن است تولید بیماری نمایند.

بدن انسان مجهز به بسیاری از سلاحهای طبیعی برای مقابله با انواع میکروبهای مضر می‌باشد. برای مثال: شیره گوارشی و خون، بسیاری از این میکربها را از بین می‌برند، ولی تعداد معینی وارد بدن شده و تولید عفونت می‌کنند. بنابراین ضد میکربها «سربازان» در داخل بدن به حالت فعال در می آیند. این سربازان، همان گلبول‌های سفید خون هستند. آن‌ها می‌توانند از دیواره‌های نازک رگهای خونی عبور کرده و در سراسر بدن پخش شوند. گلبول‌های سفید در مرکز حمله جمع شده و با خوردن میکربها، آن‌ها را از بین می‌برند. و اما در همه موارد، علت بیماری، مستقیما خود میکربها نیستند. میکربها ماده شیمیایی بنام توکسین از خود ترشح می‌کنند که در بدن مانند سم عمل می‌کند. می‌دانیم که بدن دفاع داخلی دارد. توکسین باعث می‌گردد که سلول‌های معینی در بدن شروع بکار کنند و ماده‌ای تولید نمایند که توکسین را از بین ببرد. این ماده را آنتی‌توکسین می‌نامند.

اگر آنتی‌توکسین به فوریت و بمقدار کافی تولید شود، سم میکرب خنثی شده و بدن بهبود می‌یابد. این آنتی‌توکسین ویژه توکسینی است که سبب تولید آن شده و تا مدتها پس از نابودی تو کسین، در خون باقی می‌ماند. حال فرض کنیم که همان ماده به بدن حمله کرده و توکسین جدید ترشح کند. به‌جای ابتلا به بیماری، هیچ‌گونه علائمی در ما ظاهر نمی‌شود. این بدان علت است که بدن ما در برابر بیماری مقاومت پیدا کرده و دارای آنتی‌توکسین آماده می‌باشد. ما به این حالت: ایمنی اکتسابی می گوئیم. این ایمنی به این دلیل اکتسابی است که مقاومت ما پس از حمله میکرب بدست آمده است.

حال فرض کنیم میکربها به بدن حمله کرده و توکسین در سرتاسر سیستم منتشر شده ولی بااین‌وجود به آن بیماری خاص مبتلا نشویم! معنی آن این است که خون ما دارای آنتی‌توکسین کافی است و می‌تواند از صدمه آن توکسین خاص جلوگیری کند. ما این حالت را ایمنی طبیعی می‌نامیم. این کیفیتی در خون ماست که آن را به ارث برده ایم.

چنانچه مقدار کمی توکسین وارد خون خود کنیم، باعث تولید آنتی‌توکسین جهت جلوگیری از بیماری در بدن ما می‌شود که این را ایمنی مصنوعی می‌نامیم. این درست همان عملی است که در مواقع واکسینه شدن بر علیه بیماری‌های تیفوئید و دیفتری انجام می دهیم.