معرفی 5 شاعر الهام بخش ایرانی به همراه برترین آثار آن ها

رپورتاژ

صحبت از شعر و شاعران الهام بخش ایران به همان اندازه که کار ساده‌ای است، می‌تواند سخت و دشوار نیز باشد، چرا که افراد مختلف، از سبک‌های شعری متفاوتی لذت می‌برند و مفاهیم ویژه‌ای در شعر برای هر فردی جذابیت متفاوتی دارد. اما جدا از این تفاوت‌های سلیقه و دیدگاه، شاعرانی در ایران زمین متولد شده‌اند که آوازه آنها حتی گوش دنیا را پرکرده است و بسیاری با خواندن اشعار آنها، مسیرهایی از فهم و اندیشه را پیموده‌اند که پیش از آن برایشان معنی نداشت و یا دشوار می‌نمود. با این مقدمه کوتاه، به طور حتم متوجه شده‌اید که مایلیم در این مقاله کوتاه با معرفی برخی از آنها، دِین خود را به برخی از این شاعران پرآوازه به اندازه هرچند ناچیز ادا کنیم.

مولانا و مثنوی مشهورش

احتمالا کمتر فردی در دیار ایران زمین وجود دارد که جلال‌الدین محمد بلخی ملقب به مولانا، رومی و مولوی را نشناسد. انسانی عارف که ابتدا پله‌های مذهب و عرفان را یکی پس از دیگری پیموده بود و میان عامه و خاصه مردم، شهرت و محبوبیت فراوان داشت و پس از دیدارش با شمس تبریزی، دنیای او به طور کامل متحول شد و با اشعاری تبلور پیدا کرد. بسیاری از مولوی شناسان، خواندن اشعار او را به همگان توصیه می‌کنند و یا حداقل شما را به نی‌نامه در دفتر اول مثنوی ارجاع می‌دهند، آنجا که دفتر اول مثنوی با این اشعار آغاز می‌شود:

بشنو از نی چون حکایت می‌کند، از جدایی‌ها شکایت می‌کند

کز نیستان تا مرا ببریده‌اند، در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق، تا بگویم شرح درد اشتیاق

هر کسی کو دور ماند از اصل خویش، بازجوید روزگار وصل خویش

مولانا یکی از شاعرانی است که شهرت جهانی دارد و در سال 2010، مجموعه اشعار او در آمریکا، پرفروش‌ترین کتاب سال شد. آرامگاه او در ترکیه امروزی است و هرساله در سالروز وفاتش، مراسم رقص و سماع برگزار می‌شود.

حافظ و شب‌های یلدا

شاید اولین مواجهه بسیاری با شعرهای شاعر بلند آوازه شیرازی، به شب‌های یلدا و نوروز بازمی‌گردد که همگی نیت کرده و تفالی به دیوان غزل حافظ می‌زنیم و شعرش را با گوش جان زمزمه می‌کنیم. این غزل‌سرای قرن هفتم که به لسان‌الغیب نیز مشهور است، دیدگاه بسیار زیبایی به زندگی داشته که آن را به وضوح در اشعارش خواهید یافت. او گناهی را سنگین‌تر از مردم فریبی و ریاکاری نمی‌دانست و همواره به اهل تظاهر در اشعارش می‌تاخت. حافظ شناسان فضای شعری او را به سه دسته عاشقانه، عارفانه و مدحی تقسیم می‌کنند و معتقدند او شکوه غزل‌سرایی را به حدی رساند که پیش از آن هیچ شاعری قادر به این کار نبوده است.

شهرت او نیز همانند مولانا جهانی است و افرادی مانند گوته و نیچه از آلمان، با شیفتگی بسیاری نسبت به آثار او حرف می‌زنند و تاثیر زیادی از اشعار حافظ در زندگی خود گرفته‌اند.

هوشنگ ابتهاج و سیاه مشق

هوشنگ ابتهاج را با تخلص ه. ا. سایه نیز می‌شناسند که به هر دو نوع سبک شعری کلاسیک (غزل) و نو شعر می‌سراید. اشعار کلاسیک او بیشتر مضامین عاشقانه دارند و شعرهای نو او درباره دغدغه‌های اجتماعی و شرایط جامعه است. از آثار و کتاب های ابتهاج می‌توان به نخستین نغمه‌ها، سراب، شبگیر، چند برگ از یلدا، زمین، یادگار خون سرو و سیاه مشق اشاره کرد که ابتهاج در مجموعه آخر توانسته به خوبی قدرت و مهارت خود را در غزل سرایی به اثبات برساند.

عمر خیام و رباعیات وجودگرایی

عمر خیام نیشابوری را بیشتر از آنکه به رباعیاتش بشناسند به توانایی‌های بی‌نظیرش در ستاره شناسی، تهیه تقویم جلالی که تا به امروز از معتبرترین تقویم‌های دنیا محسوب می‌شود و نبوغش در ریاضیات می‌شناسند. اما از آنجایی که بحث ما در این مقاله، شعر و شاعری است، باید بگوییم که شاید خیام در غرب، شهرت بیشتری نسبت به ایران داشته باشد و او این شهرت را مدیون ادوارد فیتزجرالد انگلیسی است که اشعار او را با ترجمه انگلیسی به جهانیان شناساند و زندگی‌اش‌ نیز پس از آشنایی با اشعار خیام به طور کامل متحول شد.

اشعار خیام بیشتر با مفهوم قدر دانستن زندگی در لحظه و دردهای زندگی و ناپایداری جهان به شکل رباعیات سروده شده و بسیاری او را شاعری می‌دانند که به وجود گرایی (اگزیستانسیالیسم) معتقد بوده است. اگرچه همواره اختلافاتی در تعداد و حتی خود اشعار خیام وجود دارد، اما افرادی مانند صادق هدایت، محمد علی فروغی و احمد شاملو اشعار او را گردآوری کرده‌اند.

احمد شاملو و لحظه‌ها و همیشه

انتخاب برترین آثار از میان اشعار احمد شاملو، کار دشواری است، چرا که او شاعر پرکاری بود که علاوه بر اشعار زیبایی که خود در کتاب های شعر «باغ آینه»، «آیدا در آینه»، «در آستانه» و بسیاری دیگر از مجموعه شعرهایش سرود، اشعار دیگر شاعران جهان را نیز به خوبی و با سبک شعری خود ترجمه کرده است. برای مثال، آشنایی ما با شاعری به نام مارگوت بیکل، به ترجمه زیبای شاملو از آثارش برمی‌گردد. به اعتقاد معتقدین و خوانندگان عمومی، مجموعه شعر «لحظه‌ها و همیشه» او، یکی از برترین آثار اوست.