سرخک چه علائمی دارد؟ شیوه تشخیص و درمان آن چیست؟

سرخک Measles یک عفونت دوران کودکی است که توسط یک ویروس ایجاد می‌شود. سرخک که زمانی بسیار رایج بود، اکنون تقریباً همیشه با واکسن قابل پیشگیری است.

سرخک می‌تواند برای کودکان کوچک خطرناک و حتی کشنده باشد. در حالی که نرخ مرگ و میر در سراسر جهان کاهش یافته است زیرا کودکان بیشتری واکسن سرخک را دریافت می‌کنند، این بیماری همچنان سالانه بیش از 100000 نفر را می‌کشد که بیشتر آن‌ها زیر 5 سال هستند.

در نتیجه نرخ بالای واکسیناسیون به طور کلی، سرخک بیش از یک دهه است که در ایالات متحده شایع نشده است. ایالات متحده حدود 30 مورد سرخک در سال 2004 داشت، اما بیش از 600 مورد در سال 2014. بیشتر این موارد در خارج از کشور منشأ گرفته و در افرادی رخ داده است که واکسینه نشده بودند یا نمی‌دانستند که آیا واکسینه شده‌اند یا نه.

علائم

علائم و نشانه‌های سرخک حدود 10 تا 14 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند. علائم و نشانه‌های سرخک معمولاً عبارتند از:

• تب
• سرفه خشک
• آبریزش بینی
• گلو درد
• چشم ملتهب (ملتحمه چشم)
• لکه‌های سفید ریز با مراکز آبی مایل به سفید روی پس‌زمینه قرمز که در داخل دهان و روی پوشش داخلی گونه یافت می‌شود – که به آن لکه‌های کوپلیک نیز می‌گویند.
• بثورات پوستی متشکل از لکه‌های بزرگ و مسطح که اغلب به یکدیگر سرازیر می‌شوند

عفونت در مراحل متوالی در طی یک دوره دو تا سه هفته‌ای رخ می‌دهد.

• عفونت و دوره کمون. در 10 تا 14 روز اول پس از آلوده شدن، ویروس سرخک رشد می‌کند. در این مدت هیچ علامت یا نشانه‌ای از سرخک ندارید.
• علائم و نشانه‌های غیر اختصاصی. سرخک معمولاً با تب خفیف تا متوسط ​​شروع می‌شود که اغلب با سرفه‌های مداوم، آبریزش بینی، چشم‌های ملتهب (کانژنکتیویت) و گلودرد همراه است. این بیماری نسبتاً خفیف ممکن است دو یا سه روز طول بکشد.
• بیماری حاد و راش. بثورات شامل لکه‌های قرمز کوچک است که برخی از آن‌ها کمی برجسته هستند. لکه‌ها و برجستگی‌ها در دسته‌های تنگ به پوست ظاهر قرمز لکه دار می‌دهند. ابتدا صورت می‌شکند.

در طی چند روز آینده، بثورات روی بازو‌ها و تنه و سپس روی ران‌ها، ساق پا و پا پخش می‌شوند. در همان زمان، تب به شدت افزایش می‌یابد، اغلب به 104 تا 105.8 فارن‌هایت (40 تا 41 درجه سانتیگراد) می‌رسد. بثورات سرخک به تدریج فروکش می‌کند، ابتدا از صورت و در آخر از ران‌ها و پا‌ها محو می‌شود.

• دوره ارتباطی یک فرد مبتلا به سرخک می‌تواند ویروس را به مدت هشت روز به دیگران منتقل کند، از چهار روز قبل از ظاهر شدن بثورات و پایان دادن به زمانی که بثورات به مدت چهار روز وجود داشته باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان در معرض سرخک قرار گرفته‌اید یا اگر شما یا فرزندتان راش‌هایی شبیه سرخک دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.

سوابق واکسیناسیون خانواده خود را با پزشک خود مرور کنید، به خصوص قبل از شروع مدرسه ابتدایی یا دانشگاه و قبل از سفر‌های بین المللی.

علل

سرخک یک بیماری بسیار مسری است که توسط ویروسی ایجاد می‌شود که در بینی و گلوی کودک یا بزرگسال آلوده تکثیر می‌شود. سپس، هنگامی که فرد مبتلا به سرخک سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، قطرات آلوده به هوا می‌پاشند، جایی که افراد دیگر می‌توانند آن‌ها را استنشاق کنند.

قطرات آلوده همچنین ممکن است روی سطحی فرود بیایند، جایی که برای چندین ساعت فعال و مسری باقی می‌مانند. شما می‌توانید با قرار دادن انگشتان خود در دهان یا بینی یا مالش چشمان خود پس از لمس سطح آلوده به ویروس مبتلا شوید.

حدود 90 درصد از افراد مستعدی که در معرض فردی مبتلا به ویروس قرار می‌گیرند، آلوده خواهند شد.

عوامل خطر

عوامل خطر برای سرخک عبارتند از:

• بدون واکسن بودن اگر واکسن سرخک را دریافت نکرده‌اید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بسیار بیشتر است.
• مسافرت بین المللی. اگر به کشور‌های در حال توسعه سفر می‌کنید، جایی که سرخک شایع‌تر است، در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.
• داشتن کمبود ویتامین A اگر ویتامین A کافی در رژیم غذایی خود نداشته باشید، به احتمال زیاد علائم و عوارض شدیدتری خواهید داشت.

عوارض

عوارض سرخک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عفونت گوش. یکی از شایع‌ترین عوارض سرخک عفونت باکتریایی گوش است.
• برونشیت، لارنژیت یا کروپ. سرخک ممکن است منجر به التهاب جعبه صدای شما (حنجره) یا التهاب دیواره‌های داخلی شود که مجاری اصلی هوای ریه‌های شما (لوله‌های برونش) را پوشانده است.
• پنومونی. پنومونی یکی از عوارض شایع سرخک است. افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف ممکن است به انواع خطرناکی از ذات الریه مبتلا شوند که گاهی کشنده است.
• آنسفالیت. از هر 1000 نفر مبتلا به سرخک 1 نفر دچار عارضه‌ای به نام آنسفالیت می‌شود. انسفالیت ممکن است بلافاصله پس از سرخک رخ دهد، یا ممکن است تا ماه‌ها بعد رخ ندهد.
• مشکلات بارداری اگر باردار هستید، باید مراقبت‌های ویژه‌ای را برای جلوگیری از سرخک انجام دهید زیرا این بیماری می‌تواند باعث زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و مرگ مادر شود.

جلوگیری

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کند که کودکان و بزرگسالان واکسن سرخک را برای پیشگیری از سرخک دریافت کنند.

واکسن سرخک در کودکان

برای پیشگیری از سرخک در کودکان، پزشکان معمولاً اولین دوز واکسن را بین 12 تا 15 ماهگی به نوزادان می‌دهند و دوز دوم معمولاً بین سنین 4 تا 6 سالگی تجویز می‌شود. یادت باشه:

• اگر زمانی که فرزندتان 6 تا 11 ماهه است به خارج از کشور سفر می‌کنید، با پزشک کودک خود در مورد تزریق زودتر واکسن سرخک صحبت کنید.
• اگر کودک یا نوجوان شما این دو دوز را در زمان‌های توصیه شده دریافت نکرد، ممکن است به فاصله چهار هفته دو دوز واکسن نیاز داشته باشد.

واکسن سرخک در بزرگسالان

اگر بزرگسال هستید که:

• خطر ابتلا به سرخک را افزایش می‌دهد – مانند حضور در دانشگاه، مسافرت بین المللی یا کار در محیط بیمارستان – و شما مدرکی مبنی بر مصونیت ندارید. اثبات مصونیت شامل اسناد کتبی واکسیناسیون شما یا تایید آزمایشگاهی مصونیت یا بیماری قبلی است.
• متولد 1957 یا بعد از آن است و مدرکی مبنی بر مصونیت ندارید. اثبات مصونیت شامل اسناد کتبی واکسیناسیون شما یا تایید آزمایشگاهی مصونیت یا بیماری قبلی است.

اگر مطمئن نیستید که آیا به واکسن سرخک نیاز دارید، با پزشک خود صحبت کنید.

پیشگیری از سرخک در طول شیوع یا عفونت شناخته شده

اگر فردی در خانواده شما مبتلا به سرخک است، این اقدامات احتیاطی را برای محافظت از خانواده و دوستان آسیب‌پذیر انجام دهید:

• انزوا. از آنجایی که سرخک از حدود چهار روز قبل تا چهار روز پس از بروز بثورات بسیار مسری است، افراد مبتلا به سرخک نباید در این دوره به فعالیت‌هایی که در آن با افراد دیگر تعامل دارند بازگردند.

همچنین ممکن است لازم باشد افراد غیر ایمن – برای مثال خواهر و برادر – از فرد آلوده دور نگه داشته شوند.

• واکسن زدن. مطمئن شوید که هر کسی که در معرض خطر ابتلا به سرخک است و به طور کامل واکسینه نشده است، واکسن سرخک را در اسرع وقت دریافت می‌کند. این شامل نوزادان بزرگتر از 6 ماه و هر کسی که در سال 1957 یا بعد از آن متولد شده است و مدارک کتبی مبنی بر واکسینه شدن ندارد، یا مدرکی دال بر مصونیت ندارد یا در گذشته سرخک داشته است، می‌شود.

جلوگیری از عفونت‌های جدید

اگر قبلاً به سرخک مبتلا شده‌اید، بدن شما سیستم ایمنی خود را برای مبارزه با عفونت ایجاد کرده است و نمی‌توانید دوباره به سرخک مبتلا شوید. اکثر افرادی که قبل از سال 1957 در ایالات متحده متولد شده یا زندگی می‌کنند، در برابر سرخک مصون هستند، صرفاً به این دلیل که قبلاً آن را داشته‌اند.

برای بقیه، واکسن سرخک وجود دارد که برای موارد زیر مهم است:

• ارتقاء و حفظ ایمنی گسترده. از زمان معرفی واکسن سرخک، سرخک عملاً در ایالات متحده حذف شده است، حتی اگر همه واکسینه نشده باشند. این اثر مصونیت گله‌ای نامیده می‌شود.

اما احتمالاً به دلیل کاهش نرخ واکسیناسیون، ایمنی گله اکنون کمی ضعیف شده است. بروز سرخک در ایالات متحده اخیراً به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

• جلوگیری از ظهور مجدد سرخک. نرخ ثابت واکسیناسیون مهم است زیرا بلافاصله پس از کاهش نرخ واکسیناسیون، سرخک شروع به بازگشت می‌کند. در سال 1998، یک مطالعه بی‌اعتبار منتشر شد که به اشتباه اوتیسم را با واکسن سرخک، اوریون، سرخجه (MMR) مرتبط می‌کرد.

در بریتانیا، جایی که این مطالعه منشا گرفته است، میزان واکسیناسیون به کمترین میزان خود یعنی حدود 80 درصد از کل کودکان در سال‌های 2003-2004 کاهش یافت. در سال 2008، نزدیک به 1400 مورد تایید شده آزمایشگاهی سرخک در انگلستان و ولز وجود داشت.

تشخیص

پزشک شما معمولاً می‌تواند سرخک را بر اساس بثورات مشخصه بیماری و همچنین یک لکه کوچک و سفید متمایل به آبی روی پس‌زمینه قرمز روشن – لکه Koplik – در پوشش داخلی گونه تشخیص دهد. با این حال، بسیاری از پزشکان هرگز سرخک را ندیده‌اند، و راش را می‌توان با تعدادی از بیماری‌های دیگر اشتباه گرفت. در صورت لزوم، آزمایش خون می‌تواند تأیید کند که بثورات واقعاً سرخک هستند یا خیر. ویروس سرخک را می‌توان با آزمایشی که معمولاً از سواب گلو یا نمونه ادرار استفاده می‌کند تأیید کرد.

درمان

هیچ درمان خاصی برای عفونت سرخک ایجاد شده وجود ندارد. با این حال، برخی از اقدامات را می‌توان برای محافظت از افراد آسیب‌پذیری که در معرض ویروس قرار گرفته‌اند انجام داد.

• واکسیناسیون پس از مواجهه به افراد غیر ایمن شده، از جمله نوزادان، ممکن است ظرف 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرخک، واکسن سرخک داده شود تا در برابر بیماری محافظت شود. اگر سرخک همچنان ایجاد شود، این بیماری معمولاً علائم خفیف‌تری دارد و مدت کوتاه‌تری ادامه می‌یابد.
• گلوبولین سرم ایمنی زنان باردار، نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در معرض ویروس قرار دارند ممکن است تزریق پروتئین (آنتی بادی) به نام گلوبولین سرم ایمنی دریافت کنند. زمانی که این آنتی بادی‌ها در عرض شش روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس تجویز شوند، می‌توانند از سرخک جلوگیری کنند یا علائم را کاهش دهند.

دارو‌ها

• کاهش دهنده‌های تب همچنین ممکن است شما یا فرزندتان از دارو‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول، سایرین)، ایبوپروفن (ادویل، کودکان موترین و غیره) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) برای کمک به تسکین تب همراه با سرخک استفاده کنید.

به کودکان یا نوجوانانی که علائم سرخک دارند آسپرین ندهید. اگرچه آسپرین برای استفاده در کودکان بزرگتر از 3 سال تایید شده است، کودکان و نوجوانانی که از آبله مرغان یا علائم شبه آنفولانزا بهبود می‌یابند هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. این به این دلیل است که آسپرین با سندرم ری، یک بیماری نادر اما بالقوه تهدید‌کننده زندگی، در چنین کودکانی مرتبط است.

• آنتی بیوتیک‌ها. اگر عفونت باکتریایی مانند ذات الریه یا عفونت گوش در زمانی که شما یا فرزندتان مبتلا به سرخک هستید ایجاد شود، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
• ویتامین A. کودکانی که سطح ویتامین A پایینی دارند بیشتر در معرض ابتلا به سرخک هستند. دادن ویتامین A ممکن است شدت سرخک را کاهش دهد. این دارو معمولاً به صورت دوز بزرگ 200000 واحد بین المللی (IU) برای کودکان بزرگتر از یک سال تجویز می‌شود.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

اگر شما یا فرزندتان به سرخک مبتلا هستید، با پزشک خود در تماس باشید تا پیشرفت بیماری را زیر نظر داشته باشید و مراقب عوارض آن باشید. این اقدامات راحتی را نیز امتحان کنید:

• سخت نگیر. استراحت کنید و از فعالیت‌های شلوغ خودداری کنید.
• چیزی بنوشید برای جایگزینی مایعات از دست رفته در اثر تب و تعریق، مقدار زیادی آب، آب میوه و چای گیاهی بنوشید.
• به دنبال تسکین تنفسی باشید. برای تسکین سرفه و گلودرد از یک مرطوب‌کننده استفاده کنید.
• به چشمات استراحت بده اگر برای شما یا فرزندتان نور شدید آزاردهنده است، مانند بسیاری از افراد مبتلا به سرخک، نور را کم نگه دارید یا از عینک آفتابی استفاده کنید. همچنین اگر نور چراغ مطالعه یا تلویزیون آزاردهنده است از خواندن یا تماشای تلویزیون خودداری کنید.

آماده شدن برای ویزیت پزشکی

اگر مشکوک هستید که شما یا فرزندتان مبتلا به سرخک هستید، باید به پزشک کودک خود مراجعه کنید.

آنچه شما می‌توانید انجام دهید

• علائمی را که خود یا فرزندتان تجربه می‌کنید، از جمله علائمی که ممکن است به دلیل تعیین وقت ملاقات نامرتبط به نظر برسد، یادداشت کنید.
• اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله سفر‌های اخیر را یادداشت کنید.
• فهرستی از تمام دارو‌ها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که شما یا فرزندتان مصرف می‌کنید تهیه کنید.
• سوالاتی را بنویسید تا از پزشک خود بپرسید.

در مورد سرخک، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• محتمل‌ترین علت علائم من یا فرزندم چیست؟
• آیا دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
• چه درمان‌هایی در دسترس است و کدام را توصیه می‌کنید؟
• آیا کاری وجود دارد که بتوانم برای راحتی فرزندم انجام دهم؟
• آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم با خود به خانه ببرم؟ بازدید از چه وب سایت‌هایی را توصیه می‌کنید؟

از پزشک خود چه انتظاری دارید

ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل یا بعد از ساعت اداری مراجعه کنید تا خطر ابتلا به سرخک را کاهش دهید. علاوه بر این، اگر پزشک معتقد است که شما یا فرزندتان به سرخک مبتلا شده‌اید، باید این یافته‌ها را به بخش بهداشت محلی گزارش کند.

پزشک شما احتمالاً تعدادی سوال از شما می‌پرسد، مانند:

• آیا شما یا فرزندتان برای سرخک واکسینه شده‌اید؟ اگر چنین است، می‌دانید چه زمانی؟
• آیا اخیراً به خارج از کشور سفر کرده‌اید؟
• آیا شخص دیگری در خانه شما زندگی می‌کند؟ اگر بله، آیا برای سرخک واکسینه شده‌اند؟

کاری که در این بین می‌توانید انجام دهید

در حالی که منتظر دیدن دکتر هستید:

• مطمئن شوید که شما یا فرزندتان به خوبی هیدراته می‌شوید. محلول‌های الکترولیت کودکان مانند Pedialyte یا نوشیدنی‌های ورزشی مانند Gatorade یا Powerade می‌توانند به شما کمک کنند هیدراته بمانید و تعادل الکترولیت خود را حفظ کنید.
• با خیال راحت تب را پایین بیاورید اگر تب باعث ناراحتی شما یا فرزندتان شده است، دارو‌هایی مانند استامینوفن (تیلنول، سایرین) یا ایبوپروفن (ادویل، کودکان موترین، دیگران) می‌توانند به کاهش تب کمک کنند.

به کودکان یا نوجوانانی که علائم سرخک دارند آسپرین ندهید. اگرچه آسپرین برای استفاده در کودکان بزرگتر از 3 سال تایید شده است، کودکان و نوجوانانی که از آبله مرغان یا علائم شبه آنفولانزا بهبود می‌یابند هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. این به این دلیل است که آسپرین با سندرم ری، یک بیماری نادر اما بالقوه تهدید‌کننده زندگی، در چنین کودکانی مرتبط است.