سرخجه چه علائمی دارد؟ تشخیص و درمان آن
سرخجه Rubella یک عفونت ویروسی مسری است که بیشتر با بثورات قرمز متمایز آن شناخته می‌شود. به آن سرخک آلمانی یا سرخک سه روزه نیز می‌گویند. در حالی که این عفونت ممکن است در اکثر افراد علائم خفیف ایجاد کند یا حتی هیچ علامتی نداشته باشد، اما می‌تواند برای نوزادان متولد نشده‌ای که مادرانشان در دوران بارداری مبتلا می‌شوند، مشکلات جدی ایجاد کند.
سرخجه همانند سرخک نیست، اما این دو بیماری دارای علائم مشترک هستند، از جمله بثورات قرمز. سرخجه توسط ویروسی متفاوت از سرخک ایجاد می‌شود و سرخجه به اندازه سرخک عفونی یا شدید نیست.
واکسن سرخک – اوریون – سرخجه (MMR) در پیشگیری از سرخجه بسیار موثر است.
در بسیاری از کشور‌ها، عفونت سرخجه نادر است یا حتی وجود ندارد. با این حال، از آنجایی که این واکسن در همه جا استفاده نمی‌شود، این ویروس هنوز هم برای نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری آلوده هستند، مشکلات جدی ایجاد می‌کند.
علائم
علائم و نشانه‌های سرخجه اغلب به سختی قابل توجه است، به خصوص در کودکان. علائم و نشانه‌ها معمولا بین دو تا سه هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند. آنها معمولاً حدود یک تا پنج روز طول می‌کشند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تب خفیف 102 فارن‌هایت (38.9 درجه سانتیگراد) یا کمتر
- سردرد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- چشم‌های ملتهب و قرمز
- بزرگ شدن غدد لنفاوی حساس در پایه جمجمه، پشت گردن و پشت گوش
- بثورات ظریف صورتی که از صورت شروع می‌شود و به سرعت به تنه و سپس بازو‌ها و پا‌ها گسترش می‌یابد، قبل از اینکه در همان ترتیب ناپدید شوند.
- درد مفاصل، به ویژه در زنان جوان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان در معرض سرخجه قرار گرفته باشید یا علائم و نشانه‌های ذکر شده در بالا را دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر قصد بارداری دارید، سوابق واکسیناسیون خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که واکسن MMR خود را دریافت کرده‌اید. اگر باردار هستید و به سرخجه مبتلا می‌شوید، به خصوص در سه ماهه اول بارداری، این ویروس می‌تواند باعث مرگ یا نقایص مادرزادی جدی در جنین در حال رشد شود. سرخجه در دوران بارداری شایع‌ترین علت ناشنوایی مادرزادی است. بهتر است قبل از بارداری از سرخجه محافظت کنید.
اگر باردار هستید، احتمالاً تحت یک غربالگری روتین از نظر ایمنی در برابر سرخجه قرار خواهید گرفت. اما اگر هرگز واکسن را دریافت نکرده‌اید و فکر می‌کنید ممکن است در معرض سرخجه قرار گرفته باشید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. آزمایش خون ممکن است تأیید کند که شما از قبل مصون هستید.
علل
سرخجه توسط ویروسی ایجاد می‌شود که از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. زمانی که فرد مبتلا سرفه یا عطسه می‌کند، می‌تواند سرایت کند. همچنین می‌تواند از طریق تماس مستقیم با‌ترشحات تنفسی فرد آلوده مانند مخاط گسترش یابد. همچنین می‌تواند از طریق جریان خون از زنان باردار به فرزندان متولد نشده آنها منتقل شود.
فردی که به ویروس عامل سرخجه آلوده شده است، یک تا دو هفته قبل از شروع بثورات تا حدود یک یا دو هفته پس از ناپدید شدن بثورات، مسری است. یک فرد مبتلا می‌تواند قبل از اینکه فرد متوجه شود که به آن مبتلا شده است، بیماری را گسترش می‌دهد.
سرخجه در بسیاری از کشور‌ها نادر است زیرا اکثر کودکان در سنین پایین واکسیناسیون علیه عفونت دریافت می‌کنند. در برخی از نقاط جهان، ویروس هنوز فعال است. این چیزی است که قبل از رفتن به خارج از کشور باید در نظر بگیرید، به خصوص اگر باردار هستید.
عوارض
سرخجه یک عفونت خفیف است. هنگامی که به این بیماری مبتلا شدید، معمولاً به طور دائم ایمن هستید. برخی از زنانی که سرخجه داشته‌اند، آرتریت را در انگشتان، مچ دست و زانو تجربه می‌کنند که معمولاً حدود یک ماه طول می‌کشد. در موارد نادر سرخجه می‌تواند باعث عفونت گوش یا التهاب مغز شود.
با این حال، اگر هنگام ابتلا به سرخجه باردار باشید، عواقب آن برای فرزند متولد نشده شما ممکن است شدید و در برخی موارد کشنده باشد. بیش از 80 درصد نوزادانی که از مادرانی که در 12 هفته اول بارداری مبتلا به سرخجه بودند، به سندرم سرخجه مادرزادی مبتلا می‌شوند. این سندرم می‌تواند یک یا چند مشکل ایجاد کند، از جمله:
- تاخیر در رشد
- آب مروارید
- ناشنوایی
- نقایص مادرزادی قلب
- نقص در سایر اندام‌ها
- ناتوانی‌های ذهنی
بیشترین خطر برای جنین در سه ماهه اول است، اما قرار گرفتن در معرض آن در اواخر بارداری نیز خطرناک است.
جلوگیری
واکسن سرخجه معمولاً به صورت واکسن ترکیبی سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) تزریق می‌شود. پزشکان توصیه می‌کنند که کودکان واکسن MMR را بین 12 تا 15 ماهگی و دوباره بین 4 تا 6 سالگی – قبل از ورود به مدرسه – دریافت کنند. دریافت واکسن برای دختران برای جلوگیری از سرخجه در بارداری‌های بعدی بسیار مهم است.
نوزادان متولد شده از زنانی که واکسن دریافت کرده‌اند یا از قبل مصون هستند، معمولاً شش تا هشت ماه پس از تولد در برابر سرخجه محافظت می‌شوند. اگر کودکی قبل از 12 ماهگی نیاز به محافظت در برابر سرخجه داشته باشد – به عنوان مثال، برای سفر‌های خارجی خاص – واکسن را می‌توان در سن 6 ماهگی تزریق کرد. اما کودکانی که زودتر واکسینه می‌شوند، هنوز باید در سنین توصیه شده دیرتر واکسینه شوند.
نگرانی‌های گسترده‌ای در مورد ارتباط احتمالی بین واکسن MMR و اوتیسم مطرح شده است. با این حال، گزارش‌های گسترده از آکادمی اطفال آمریکا، آکادمی ملی پزشکی و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ ارتباط علمی اثبات شده‌ای بین واکسن MMR و اوتیسم وجود ندارد. همچنین هیچ فایده علمی برای جداسازی واکسن‌ها وجود ندارد.
این سازمان‌ها خاطرنشان می‌کنند که اوتیسم اغلب در کودکان نوپا بین سنین 18 تا 30 ماهگی شناسایی می‌شود، یعنی زمانی که کودکان اولین واکسن MMR خود را تزریق می‌کنند. اما این تصادف در زمان‌بندی معمولاً نباید با یک رابطه علت و معلولی اشتباه گرفته شود.
آیا به واکسن MMR نیاز دارید؟
نیاز ندارید اگر:
- پس از 12 ماهگی دو دوز واکسن MMR دریافت کرد.
- آزمایشات خونی انجام دهید که نشان دهد شما در برابر سرخک، اوریون و سرخجه مصون هستید.
- متولدین قبل از سال 1957 هستند. زنانی که قبل از سال 1957 متولد شده‌اند، اگر قبلا واکسن سرخجه را‌زده‌اند یا اگر تست ایمنی سرخجه مثبت داشته باشند، نیازی به واکسن ندارند.
باید واکسن بزنید اگر معیارهای بالا را ندارید و :
- یک زن غیرباردار در سنین باروری هستند
- در کالج، مدرسه بازرگانی یا دبیرستان شرکت کنید
- در بیمارستان، مرکز پزشکی، مرکز مراقبت از کودک یا مدرسه کار کنید
- برای سفر به خارج از کشور یا سفر دریایی برنامه‌ریزی کنید
واکسن برای موارد زیر توصیه نمی‌شود:
- زنان باردار یا زنانی که قصد دارند در چهار هفته آینده باردار شوند
- افرادی که واکنش آلرژیک تهدید‌کننده زندگی به ژلاتین، آنتی بیوتیک نئومایسین یا دوز قبلی واکسن MMR داشته‌اند.
اگر سرطان، اختلال خونی یا بیماری دیگری دارید، یا دارو‌هایی مصرف می‌کنید که بر سیستم ایمنی شما تأثیر می‌گذارد، قبل از دریافت واکسن MMR با پزشک خود صحبت کنید.
اگر در معرض ویروسی قرار گرفته‌اید که باعث سرخجه می‌شود، می‌توانید با اطلاع‌رسانی در مورد تشخیص خود، به حفظ امنیت دوستان، خانواده و همکاران کمک کنید. اگر فرزند شما سرخجه دارد، به مدرسه یا مراقب کودک اطلاع دهید.
عوارض جانبی واکسن
اکثر مردم هیچ عارضه جانبی از واکسن را تجربه نمی‌کنند. حدود 15 درصد از افراد بین 7 تا 12 روز پس از واکسیناسیون دچار تب می‌شوند و حدود 5 درصد از افراد دچار بثورات خفیف می‌شوند. برخی از نوجوانان و زنان بزرگسال پس از دریافت واکسن دچار درد یا سفتی موقت مفاصل می‌شوند. کمتر از 1 از 1 میلیون دوز باعث واکنش آلرژیک جدی می‌شود.
تشخیص
بثورات سرخجه می‌تواند شبیه بسیاری از بثورات ویروسی دیگر باشد. بنابراین پزشکان معمولا سرخجه را با کمک آزمایش‌های آزمایشگاهی تایید می‌کنند. ممکن است کشت ویروس یا آزمایش خون انجام دهید که می‌تواند وجود انواع مختلف آنتی بادی سرخجه را در خون شما تشخیص دهد. این آنتی بادی‌ها نشان می‌دهد که آیا عفونت اخیر یا گذشته یا واکسن سرخجه داشته‌اید.
درمان
هیچ درمانی دوره عفونت سرخجه را کوتاه نمی‌کند و علائم معمولاً نیازی به درمان ندارند زیرا اغلب خفیف هستند. با این حال، پزشکان اغلب جدا شدن از دیگران – به ویژه زنان باردار – را در طول دوره عفونی توصیه می‌کنند.
اگر در دوران بارداری به سرخجه مبتلا شدید، خطرات آن را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر می‌خواهید بارداری خود را ادامه دهید، ممکن است آنتی بادی‌هایی به نام هایپرایمون گلوبولین به شما داده شود که می‌تواند با عفونت مقابله کند. این می‌تواند علائم شما را کاهش دهد، اما احتمال ابتلای کودک شما به سندرم سرخجه مادرزادی را از بین نمی‌برد.
حمایت از نوزاد متولد شده با سندرم سرخجه مادرزادی بسته به میزان مشکلات نوزاد متفاوت است. کودکانی که دارای عوارض متعدد هستند ممکن است نیاز به درمان زودهنگام توسط تیمی از متخصصان داشته باشند.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
هنگامی که کودک یا بزرگسالی به ویروسی که باعث سرخجه می‌شود آلوده می‌شود، اقدامات خودمراقبتی ساده مورد نیاز است، مانند:
- استراحت در رختخواب
- استامینوفن (تیلنول، دیگران) برای تسکین تب و درد
آماده شدن برای ویزیت پزشکی
همانطور که برای قرار ملاقات خود آماده می‌شوید، بهتر است هر سوالی دارید یادداشت کنید. احتمالاً پزشک شما نیز تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخ دادن به آنها ممکن است زمانی را برای مرور نکاتی که می‌خواهید زمان بیشتری را صرف آن کنید، اختصاص دهد. پزشک شما ممکن است بپرسد:
- آیا شما برای سرخجه واکسینه شده‌اید؟
- چه مدت است که علائم یا علائمی مانند راش یا درد مفاصل داشته‌اید؟
- آیا در معرض ابتلا به سرخجه قرار گرفته‌اید؟
- آیا در هفته‌های اخیر به کشور‌های دیگر سفر کرده‌اید؟ کدام کشور‌ها؟
- آیا به نظر می‌رسد چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
- آیا به نظر می‌رسد چیزی علائم شما را بدتر کند؟
هنگامی که برای قرار ملاقات حضوری مراجعه می‌کنید، حتماً به میز چک این اطلاع دهید که مشکوک به بیماری عفونی هستید. ممکن است فرد تصمیم بگیرد که ماسک صورت به شما بدهد یا فوراً شما را به اتاقتان نشان دهد.
