لیست کامل آزمایش های هورمونی * تفسیر آزمایش
رپورتاژ
یکی از آزمایش‌های تشخیصی مهم که پزشک متخصص زنان و زایمان آن را برای بررسی دقیق قدرت باروری زنان، میزان سلامتی جنسی و تشخیص اختلالات هورمونی آن‌ها تجویز می‌کند، آزمایش هورمون زنانه است. هورمون‌های جنسی بعد از بلوغ از غدد درون‌ریز بدن زنان ترشح می‌شوند. به هم خوردن تعادل هورمون‌های زنانه منجر به بروز علائمی مانند نامنظم شدن یا متوقف شدن عادت ماهیانه، خونریزی شدید، عدم تخمک‌گذاری و ناباروری، تغییر وزن، کاهش میل جنسی، گرگرفتگی، ریزش مو، استرس، افسردگی، رشد مو در چانه، مشکلات خواب، خستگی، سردرد، پف کردن صورت، برآمدگی گردن، تغییر در اشتها، غلظت خون، خشکی پوست و … خواهد شد.
انجام آزمایش‌های هورمونی برای حفظ سلامتی همه زنان ضرورت دارد. در این مقاله ابتدا قصد داریم درباره اهمیت انجام آزمایش هورمون زنانه صحبت کنیم، سپس به معرفی لیست کامل آزمایش‌های هورمونی بپردازیم و تفسیر هر آزمایش را نیز توضیح دهیم.
انجام آزمایش هورمون زنانه چه اهمیتی دارد؟
همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، وجود کوچک‌ترین اختلالات هورمونی عوارض متعددی در بدن زنان به وجود می‌آورد؛ در واقع هر گونه اختلال در عملکرد ارگان‌هایی مانند غده تیروئید، پاراتیروئید، غذه هیپوفیز، تخمدان‌ها، لوزالمعده یا پانکراس، غدد فوق کلیوی یا غدد آدرنال و تیموس، تعادل هرمون‌های زنانه را بر هم می‌زند. تمام زنانی که به نوعی با بیماری‌های مرتبط به زنان، دست و پنجه نرم می‌کنند یا در حال مصرف دارو برای درمان مشکلات هورمونی خود هستند، باید آزمایش هورمون زنانه انجام دهند. این آزمایش‌ها اطلاعات بسیار مهمی درباره میزان سلامت جنسی و هورمون‌های بدن زنان در اختیار پزشک قرار می‌دهد. بعد از نمونه‌گیری خون، تجزیه و تحلیل هورمون‌ها در آزمایشگاه، نتیجه آزمایش هورمون زنانه حتما باید توسط پزشک متخصص زنان و زایمان، پزشک فوق تخصص غدد یا پزشک متخصص داخلی بررسی شود.
چه کسانی به آزمایش هورمون زنانه نیاز دارند؟
- زنانی که دچار ناباروری هستند.
- زنانی که در بارداری آن‌ها مشکلات مختلفی به وجود می‌آید.
- زنانی که علائم یائسگی در آن‌ها بروز می‌کند.
- زنانی که دچار خونریزی‌های غیرطبیعی واژینال هستند.
- زنانی که حاملگی خارج از رحم دارند.
- زنانی که مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند.
- زنانی که صدای آن‌ها تغییر می‌کند و دچار ریزش موی مردانه و رشد موهای زائد می‌شوند.
- زنانی که میل جنسی آن‌ها کاهش یافته است.
- زنانی که تپش قلب بیش از حد و مکرر دارند.
لیست کامل انواع آزمایش هورمونی زنان شامل چه تست‌هایی است؟
در ادامه این بخش با لیست کامل انواع تست هورمون زنانه و تفسیر آن‌ها آشنا خواهید شد.
آزمایش هورمون استروژن
مسئولیت رشد اندام‌های تناسلی و خصوصیات ثانویه جنسی در زنان بر عهده هورمون زنانه استروژن است. این هورمون با همکاری هورمون پروژسترون در تنظیم چرخه پریود، رشد رحم، رشد سینه‌ها و افزایش سلامت بارداری نیز نقش دارد. در آزمایش هورمون زنانه استروژن عملکرد تخمدان‌ها، آمنوره یا پریود نشدن، تاخیر در پریود، بلوغ زودرس، خونریزی‌های غیرعادی مورد بررسی قرار می‌گیرد. محدوده نرمال استروژن در زنان بالغ، قبل از یائسگی 15-350 pg/mL و بعد از یائسگی <10 pg/mL است.
آزمایش هورمون پروژسترون
پروژسترون به عنوان یک هورمون استروئیدی بعد از تخمک‌گذاری ترشح می‌شود و رحم زنان را برای بارداری آماده می‌کند. با آزادسازی تخمک یا پس از باردار شدن سطح این هورمون در خون بالا می‌رود. کاهش سطح پروژسترون منجر به قاعدگی خواهد شد. اهداف آزمایش هورمون زنانه پروژسترون عبارت‌اند از: نظارت بر تخمک‌گذاری، تشخیص حاملگی خارج از رحم، تشخیص سقط جنین، نظارت بر سلامت جنین و جفت، تشخیص خونریزی‌های غیر طبیعی. محدوده نرمال پروژسترون قبل از بلوغ 0.1- 0.3 ng/mL، در مرحله اول قاعدگی 0.1- 0.7 ng/mL، در مرحله تخمک‌گذاری 2-25 ng/mL، در سه ماه نخست بارداری 10-44 ng/mL، در سه ماه دوم بارداری 19.5- 82.5 ng/mL و سه ماهه سوم بارداری 65-290 ng/mL است.
آزمایش هورمون تستوسترون
یکی از هورمون‌های تولیدشده در تخمدان‌ها، هورمون تستوسترون است. کاهش میزان تستوسترون با علائمی مانند کاهش میل جنسی، خستگی، افسردگی، چاقی و … همراه است. افزایش آن نیز منجر به چاقی، ناباروری، آکنه، ریزش موی مردانه، افزایش موهای زائد، تغییر صدا، نامنظم شدن پریود و … خواهد شد. ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، مهم‌ترین دلیل افزایش هورمون مردانه تستوسترون در زنان است. محدوده نرمال تستوسترون در زنان بالغ، قبل از یائسگی 8-48 ng/dL و بعد از یائسگی 2-41 ng/dL است.
آزمایش هورمون LH و هورمون FSH
آزمایش هورمون زنانه LH (هورمون لوتئینیزه‌کننده) و FSH (هورمون محرک فولیکول) به عنوان دو هورمون ترشح شده از غده هیپوفیز مغز، برای ارزیابی باروری، تعیین زمان تخمک‌گذاری، بررسی عملکرد هیپوفیز، بررسی به تاخیر افتادن بلوغ یا بلوغ زودرس، پی بردن به دلیل نامنظم بودن پریود یا خونریزی‌های غیرطبیعی انجام می‌شود. دلایل افزایش سطح LH و FSH عبارت‌اند از: نقص در رشد، آسیب به تخمدان‌ها، اختلالات کروموزومی، رشد نکردن غدد جنسی، ابتلا به سندروم تخمدان پی‌کیستیک، ابتلا به اوریون و …. . وجود تومور در سیستم عصبی مرکزی، وارد شدن ضربه به مغز و ابتلا به مننژیت و انسفالیت نیز، باعث کاهش سطح LH و FSH می‌شوند. محدوده نرمال LH و FSH زنان در دوران تخمک‌گذاری 6.17-17.2 IU/L، در فاز لوتئال 1.09-9.2 IU/L، در فاز فولیکولار 1.37-9.9 IU/L است.
آزمایش هورمون پرولاکتین
آزمایش هورمون زنانه پرولاکتین هنگامی تجویز می‌شود که یک خانم با علائمی شامل نامنظم بودن قاعدگی، قاعده نشدن یا آمنوره، ترشحات غیر طبیعی از نوک سینه، ناباروری، حساسیت سینه‌ها همراه باشد. دلایل افزایش سطح هورمون پرولاکتین عبارت‌اند از: وجود تومور در هیپوفیز، ابتلا به بیماری‌های کبدی و کلیوی، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، بی‌اشتهایی عصبی و … . محدوده نرمال پرولاکتین در زنان بالغ 2-25.25 ng/mL است.
آزمایش هورمون تیروئید
آزمایش هورمون تیروئید برای بررسی بیماری‌های کم‌کاری یا پرکاری تیروئید انجام می‌شود. پرکاری تیروئید باعث نامنظم شدن قاعدگی و کم‌کاری آن باعث زایمان زودرس، سقط جنین، تولد نوزادان کم وزن و جدا شدن جفت می‌شود. در آزمایش هورمون زنانه آزمایش تیروئید قبل از بارداری و بعد از بارداری تجویز می‌شود. محدوده نرمال هورمون T3 در زنان 2.3-4.2 mg/L، هورمون T4 بین 0.8-2.8 mg/L و هورمون TSH نیز، 0.8-2.8 mg/L است.
آزمایش هورمون آنتی مولرین
در آزمایش هورمون زنانه آنتی مولرین (AMH)، ذخیره تخمک‌ها و تعداد فولیکول‌های باقیمانده در تخمدان مورد بررسی قرار می‌گیرد. هر چه ذخیره تخمک در تخمدان پایین باشد، احتمال باردار شدن کم‌تر و احتمال سقط جنین بیشتر است. محدوده نرمال آنتی مولرین در سن 25 سالگی 0.3 ng/mL، در سن 30 سالگی 2.5 ng/mL و در سن 35 سالگی 1.5 ng/mL است.
جمع‌بندی
در این مقاله توضیح دادیم که تست هورمون زنانه، اطلاعات بسیار مهمی درباره سطح هورمون‌های بدن زنان در اختیار پزشک قرار می‌دهد. پزشک با بررسی مقدار هورمون‌ها می‌تواند به دلیل اصلی بروز مشکلاتی مانند ناباروری، نامنظم بودن قاعدگی، عدم قاعدگی، خونریزی‌های غیر طبیعی واژینال و بسیاری از مشکلات دیگر پی ببرد. زنان برای انجام آزمایش هورمون زنانه بهتر است به یکی از آزمایشگاه‌های معتبر و پیشرفته مراجعه کنند.