نسل‌های جوان‌تر مغز بزرگ‌تری دارند. اما آیا این واقعا یک تغییر مثبت است؟!
بر اساس تحقیقات جدید، اندازه مغز انسان ممکن است به تدریج در طول زمان افزایش یافته باشد و این می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را در نسل‌های جوان کاهش دهد.
در این تحقیق از داده‌های تصویربرداری مغز بیش از ۳۰۰۰ آمریکایی بین سنین ۵۵ تا ۶۵ سال استفاده شده و مشخص شده که متولدین دهه ۱۹۷۰ نسبت به متولدین دهه ۱۹۳۰ حجم کلی مغزشان ۶.۶ درصد بیشتر است.
اعضای نسل X همچنین تقریباً ۸ درصد حجم بیشتری از ماده سفید و تقریباً ۱۵ درصد حجم بیشتری از سطح ماده خاکستری نسبت به اعضای نسل خاموش داشتند.
بخش خاصی از مغز به نام هیپوکامپ، که نقش مهمی در حافظه و یادگیری دارد، در طول نسل‌های متوالی مورد مطالعه ۷.۵ درصد از نظر حجم افزایش یافت. این امر حتی پس از در نظر گرفتن سایر عوامل مؤثر مانند قد، سن و جنس معتبر بود.
چارلز دی کارلی، متخصص مغز و اعصاب از دانشگاه کالیفرنیا دیویس، که رهبری این تحقیق را بر عهده داشت، توضیح می‌دهد: «به نظر می‌رسد دهه‌ای که یک فرد به دنیا می‌آید بر اندازه مغز و سلامت بالقوه درازمدت مغز تأثیر می‌گذارد.»
ژنتیک نقش عمده‌ای در تعیین اندازه مغز دارد، اما یافته‌های ما نشان می‌دهد که تأثیرات خارجی – مانند عوامل بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی- نیز ممکن است نقش داشته باشند.
امروزه، زوال عقل ده‌ها میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است، و با افزایش جمعیت سالخورده جهان، تشخیص‌های این بیماری در حال سه برابر شدن در سه دهه آینده است.
اما نکته امیدوار‌کننده‌ای که وجود دارد این است: در سه دهه گذشته، بروز زوال عقل در ایالات متحده و اروپا هر دهه حدود ۱۳ درصد کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد خطر مطلق زوال عقل برای نسل‌های جوان در حال کاهش است، احتمالاً به دلیل سبک زندگی و تربیت سالم‌تر.
زوال عقل با نازک شدن ماده خاکستری مغز به نام قشر یا کورتکس مغز مشخص می‌شود که در حافظه، یادگیری و استدلال و بسیاری از فرآیند‌های شناختی دیگر نقش دارد.
از آنجایی که مغز بیمار به مرور زمان کوچک می‌شود، منطقی است که داشتن حجم بیشتر در شروع زندگی و جوانی می‌تواند به محافظت در برابر آسیب‌های ناشی از افزایش سن کمک کند.
در واقع، مطالعات نشان داده‌اند که عملکرد شناختی در بیماران مبتلا به آلزایمر با مغزهای بزرگ‌تر بهتر است، که از این امر با اصطلاح “فرضیه ذخیره مغز” یاد می‌شود.
دکارلی و همکارانش برای اینکه ببینند آیا اندازه مغز می‌تواند میزان کمتر زوال عقل را در نسل‌های جوان‌تر توضیح دهد یا خیر، از داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط مطالعه قلب فرامینگهام استفاده کردند که سلامت آمریکایی‌هایی را که بین سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۸۰ متولد شده بودند، ردیابی کرد.
دکارلی و همکارانش نشان می‌دهند که نسل‌های جوان‌تر حجم مغز بزرگ‌تری دارند، هم به‌طور کلی و هم در نواحی خاص.
این تیم علاوه بر بررسی متولدین دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۷۰، تحلیل خود را در بین ۱۱۴۵ بزرگسال با سن مشابه که در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ متولد شده بودند نیز تکرار کردند.
یک بار دیگر، یافته‌های آنها افزایش مداوم حجم مغز را دهه به دهه نشان داد. اثری که در سطح جمعیت قابل توجه است.
با این حال، دانشمندان علوم اعصاب همیشه در مورد اینکه آیا حجم مغز یک نماینده مناسب برای ذخیره مغز است یا خیر، اتفاق نظر ندارند. برخی از مطالعات هیچ ارتباطی بین عملکرد حافظه و حجم مغز در طول زمان نشان نداده‌اند.
به هر حال اندازه در مورد عملکرد مغز همه چیز نیست. این مطلب لزوماً شما را باهوش‌تر نمی‌کند. اما می‌تواند «بافر» خوبی برای زوال ناشی از افزایش سن باشد.
به عنوان مثال، ورزش منظم با حجم بیشتر مغز در حافظه و مناطق یادگیری مرتبط است. در حالی که به نظر می‌رسد رژیم غذایی نامناسب، مصرف الکل و انزوای اجتماعی اثر معکوس دارند.
یک مطالعه اخیر در مورد فقر نشان داد که ماده سفید می‌تواند به دلیل از دست دادن چگالی اتصالات عصبی و از بین رفتن پوشش محافظی که به نورون‌ها در ارسال سریع پیام کمک می‌کند، تخریب شود. به نظر می‌رسد حجم‌های بالاتر از این تأثیر محافظت می‌کند.
این تحقیق در JAMA Neurology منتشر شده.
