رقابت داغ بی‌وای‌دی و وین‌فست در بازار خودروی الکتریکی ویتنام
در یک بعدازظهر گرم ماه جولای، «نگوین تان‌ه های» در استان باک گیانگ ویتنام منتظر نوبتش بود تا مدل‌های خودروی الکتریکی بی‌وای‌دی (BYD) را آزمایش کند. «های» که علاقه‌مند به خودرو است، قصد داشت برای اولین بار یک خودروی الکتریکی را امتحان کند و مشتاق بود برند بزرگ چینی بی‌وای‌دی را که به چالش با خودروساز داخلی وین‌فست (VinFast) پرداخته، ارزیابی کند.
بی‌وای‌دی در ۱۸ جولای پس از ماه‌ها انتظار و گمانه‌زنی در مورد موفقیت آن در بازاری که وین‌فست با زیرساخت‌های گسترده شارژ در آن تسلط دارد، وارد ویتنام شد. بی‌وای‌دی نزدیک به نیمی از بازار خودروهای الکتریکی جنوب شرق آسیا را در اختیار دارد و با قیمت‌های جذاب و تنوع مدل‌های خود در بازارهای بزرگ مانند تایلند و مالزی مشتریان را جذب کرده است. اما به گفته «آبیک موکِرجی» تحلیلگر صنعت خودرو، بازار ویتنام چالش‌های بیشتری برای این شرکت چینی دارد.
موکِرجی می‌گوید: «بی‌وای‌دی با چالش‌های قابل توجهی در ورود به بازار ویتنام مواجه است، عمدتاً به دلیل تقریباً انحصاری بودن زیرساخت‌های شارژ خودروهای الکتریکی در اختیار وین‌فست و همچنین احساسات ضدچینی که ممکن است بر پذیرش و تصویر برند بی‌وای‌دی تأثیر بگذارد.»
وین‌فست که زیرمجموعه بزرگترین شرکت خصوصی ویتنام، وینگروپ (Vingroup) است، اولین کارخانه تولیدی خود را در سال ۲۰۱۷ در این کشور تأسیس کرد و دو سال بعد، اولین مدل‌های خود را روانه بازار کرد. از آن زمان، وین‌فست بخش عمده‌ای از بازار خودروهای الکتریکی ویتنام را در اختیار گرفته و شبکه گسترده‌ای از بیش از ۱۵۰,۰۰۰ پورت شارژ ساخته است که تنها خودروهای وین‌فست می‌توانند از آنها استفاده کنند. پیش از ورود بی‌وای‌دی، وین‌فست به مشتریان خود اعلام کرد که می‌توانند به مدت یک سال به‌صورت رایگان از ایستگاه‌های شارژ این شرکت استفاده کنند.
سایر برندهای خودروهای الکتریکی از جمله چند برند چینی مانند وولینگ (Wuling) و هایما (Haima) که در ویتنام حضور دارند، مجبورند با شبکه شارژ محدود شخص ثالث کنار بیایند. «وو نگوک»، مدیر توسعه کسب و کار یک نمایندگی بی‌وای‌دی در استان باک گیانگ، به Rest of World گفت که در کل کشور فقط حدود ۱۰۰ نقطه شارژ شخص ثالث وجود دارد.
وو نگوک اشاره کرد: «برخی از مشتریان بسیار به این خودروها علاقه‌مند هستند، اما نگرانی آنها مربوط به شارژ است.» مشتریان می‌توانند از پورت‌های شارژ سریع موجود در نمایندگی‌های بی‌وای‌دی استفاده کنند. همچنین تا پایان سال، بی‌وای‌دی قصد دارد ۵۰ نمایندگی دیگر را در سراسر کشور راه‌اندازی کند که همه آنها به پورت‌های شارژ سریع مجهز خواهند بود.
با این حال، این راه‌حل به تنهایی مشکل را در شهرهای پرتراکم ویتنام حل نمی‌کند. «نگو کی لام» مدیر یکی از قدیمی‌ترین انجمن‌های خودروی ویتنام، otosaigon.com، به Rest of World گفت: «در بسیاری از خانه‌ها فضای کافی برای پارک خودرو وجود ندارد.»
علاوه بر چالش زیرساخت شارژ، بی‌وای‌دی باید با وین‌فست در زمینه قیمت نیز رقابت کند. ارزان‌ترین مدل بی‌وای‌دی در ویتنام «دولفین» (Dolphin) است که با قیمت ۶۵۹ میلیون دونگ (۲۶,۱۳۰ دلار) به فروش می‌رسد، در حالی که ارزان‌ترین مدل وین‌فست، یعنی VF3، یک شاسی‌بلند کوچک، تقریباً نصف این قیمت است.
در انجمن‌های محبوب خودرو و بی‌وای‌دی در فیسبوک، استراتژی قیمت‌گذاری بی‌وای‌دی در ویتنام با استقبال خوبی مواجه نشده است. بسیاری از کاربران اشاره کرده‌اند که سه مدل موجود بی‌وای‌دی در ویتنام، یعنی دولفین، سدان سیل (Seal) و شاسی‌بلند آتو ۳ (Atto 3)، نسبت به تایلند گران‌تر هستند.
یکی از دلایل این قیمت بالا در ویتنام، واردات این مدل‌ها از چین است که تعرفه‌های گمرکی بر آنها اعمال می‌شود. به گفته یک کارشناس صنعت خودرو، زمانی که بی‌وای‌دی مدل‌های خود را از تایلند وارد کند، قیمت‌ها ممکن است ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش یابد، زیرا خودروهای تولید شده در داخل جنوب شرق آسیا از معافیت تعرفه‌ای برخوردار هستند.
ویتنام در مقایسه با بازارهای بزرگتر منطقه، بازار کوچکی است. اما فروش خودروهای الکتریکی در ویتنام در سه ماهه اول امسال بیش از ۴۰۰ درصد افزایش یافته است. برندهای چینی مشتاق به دست آوردن سهم بیشتری از این بازار هستند؛ وولینگ در حال حاضر در ویتنام مونتاژ می‌شود و چری (Chery) و بی‌وای‌دی نیز برنامه‌هایی برای تولید در این کشور دارند.
خارج از ویتنام، بی‌وای‌دی رهبر واضح بازار خودروهای الکتریکی در جنوب شرق آسیا است. در حالی که وین‌فست سهم کمتری از فروش را دارد. اما در خاک ویتنام، وین‌فست با تکیه بر روحیه ملی‌گرایی و ترویج خود به عنوان یک برند ساخته شده در ویتنام، موفق عمل کرده است.
برخورد با احساسات ضدچینی که در ویتنام عمیق است، می‌تواند برای بی‌وای‌دی چالش‌برانگیز باشد. برخی از کاربران رسانه‌های اجتماعی اعلام کرده‌اند که تنها در صورتی از بی‌وای‌دی خودرو خریداری می‌کنند که نقشه مسیریابی آن جزایر اسپراتلی (Spratly) و پاراسل (Paracel) را به عنوان متعلق به ویتنام نشان دهد (اشاره‌ای به مناقشه سرزمینی قدیمی در دریای چین جنوبی)
در نمایندگی نگوک در باک گیانگ، آزمون رانندگی دو روزه ۱۱۸ مشتری را جذب کرد و منجر به رزرو هشت خودرو شد. اکثر رزروها از سوی کارگران چینی، همسران ویتنامی آنها یا افرادی که در چین تحصیل یا کار کرده‌اند، انجام شد.
نگوک می‌گوید: «بی‌وای‌دی ابتدا با چالش‌هایی در زمینه ادراک مشتریان مواجه خواهد شد. اما با چنین محصول خوبی، قطعاً اعتماد مصرف‌کنندگان ویتنامی را به دست خواهد آورد.»