لیپوم (Lipoma) یعنی چه و چطور درمان میشود؟

ریشه لغوی
واژه لیپوم از ترکیب دو بخش یونانی “لیپو” (Lipo) به معنای چربی و “اوما” (Oma) به معنای توده یا تومور تشکیل شده است. این واژه به تودههای چربی اشاره دارد که به صورت خوشخیم در زیر پوست یا درون بافتهای نرم بدن تشکیل میشوند. لیپومها معمولاً بیخطر هستند و به عنوان تودههایی غیرسرطانی در نظر گرفته میشوند.
توضیح لیپوم
لیپوم نوعی توده خوشخیم است که از تجمع سلولهای چربی به وجود میآید و معمولاً در زیر پوست به صورت یک برجستگی نرم و متحرک ظاهر میشود. این تودهها معمولاً بهآرامی رشد میکنند و در اکثر موارد بدون درد هستند، اما در برخی موارد ممکن است به دلیل فشار بر اعصاب یا بافتهای مجاور ایجاد ناراحتی کنند. لیپومها اغلب در بخشهایی از بدن که دارای بافت چربی بیشتری هستند، مانند گردن، شانهها، پشت و رانها، ایجاد میشوند. با وجود بیخطر بودن، برخی افراد به دلایل زیبایی یا در صورت ایجاد ناراحتی، اقدام به جراحی برای برداشتن آنها میکنند.
انواع لیپوم
لیپومها به انواع مختلفی تقسیم میشوند که هرکدام بسته به نوع و محل بافت، ویژگیهای خاصی دارند. از جمله رایجترین انواع میتوان به لیپوم معمولی (Conventional Lipoma) که از سلولهای چربی تشکیل شده، و لیپوم فیبرولیپوم (Fibrolipoma) که حاوی بافت فیبری است، اشاره کرد. انواع دیگری شامل آنژولیپوم (Angiolipoma) که دارای عروق خونی زیاد است و میتواند باعث درد شود، و لیپوم اسپینال (Spindle Cell Lipoma) که معمولاً در گردن و پشت رخ میدهد، هستند. هر نوع لیپوم ممکن است نیاز به تشخیص دقیق و در صورت نیاز، درمان خاص داشته باشد.
علل ایجاد لیپوم
علت دقیق بروز لیپومها مشخص نیست، اما تصور میشود که عوامل ژنتیکی و وراثتی نقش مهمی در ایجاد آنها داشته باشند. همچنین، برخی محققان بر این باورند که آسیبهای فیزیکی و تحریکات مداوم نیز میتوانند در ایجاد لیپومها نقش داشته باشند. با این حال، لیپومها به طور کلی ارتباط مستقیمی با عادات غذایی یا سبک زندگی ندارند و نمیتوانند ناشی از اضافه وزن یا مصرف چربیهای زیاد باشند.
علائم و نشانههای لیپوم
لیپومها معمولاً به شکل تودههای نرم، گرد و متحرک در زیر پوست ظاهر میشوند و اغلب بدون درد هستند. این تودهها به آرامی رشد میکنند و ممکن است در لمس حساس باشند. در برخی موارد، لیپومهای بزرگتر ممکن است فشار بر اعصاب یا عضلات وارد کنند و باعث ایجاد ناراحتی و درد شوند. این تودهها معمولاً بیرنگ هستند و به دلیل بافت نرم و قابلیت حرکت، از تودههای سرطانی متمایز میشوند.
روشهای تشخیص لیپوم
تشخیص لیپوم معمولاً با معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام میشود. در صورت نیاز به تأیید تشخیص، روشهای تصویربرداری مانند سونوگرافی (Ultrasound)، سیتیاسکن (CT Scan) و امآرآی (MRI) برای مشاهده ویژگیهای توده و بررسی وجود هرگونه ناهنجاری استفاده میشوند. در موارد نادر، نمونهبرداری (Biopsy) نیز ممکن است برای اطمینان از خوشخیم بودن توده انجام شود. این روشها به پزشکان کمک میکنند تا لیپوم را از سایر تودهها و ناهنجاریهای پوستی متمایز کنند.
درمان لیپوم
لیپومها معمولاً به دلیل بیخطر بودن نیازی به درمان ندارند، اما در صورت ایجاد ناراحتی یا به دلایل زیبایی، ممکن است جراحی برای برداشتن آنها انجام شود. جراحی لیپوم بهصورت سرپایی و با بیحسی موضعی انجام میشود و معمولاً توده بهطور کامل از زیر پوست خارج میشود. روشهای دیگری مانند لیپوساکشن نیز ممکن است برای کاهش اندازه لیپومها استفاده شود، هرچند که خطر بازگشت مجدد آنها با این روش بیشتر است.
پیشگیری از لیپوم
پیشگیری خاصی برای لیپوم وجود ندارد، زیرا عوامل بروز آن بیشتر به ژنتیک و وراثت مربوط است. با این حال، در صورت ایجاد لیپوم و افزایش تعداد آنها، مراجعه به پزشک و انجام معاینات منظم برای پیگیری وضعیت و جلوگیری از عوارض احتمالی اهمیت دارد. همچنین، دوری از ضربهها و آسیبهای مکرر به ناحیههای مستعد لیپوم میتواند به کاهش خطر ایجاد این تودهها کمک کند.
تفاوت لیپوم و لیپوسارکوم
لیپوم و لیپوسارکوم هر دو تودههای چربی هستند، اما تفاوتهای اساسی دارند. لیپوم تودهای خوشخیم و بیخطر است که بهآرامی رشد میکند و به بافتهای اطراف حمله نمیکند. در مقابل، لیپوسارکوم (Liposarcoma) نوعی تومور بدخیم و سرطانی است که ممکن است به بافتهای اطراف حمله کند و نیاز به درمان تهاجمی دارد. تشخیص دقیق و تمایز این دو توده توسط پزشکان بسیار مهم است، چرا که درمان لیپوسارکوم نیازمند جراحی و روشهای خاص درمانی است.
تاثیرات روانی و اجتماعی لیپوم بر بیماران
در حالی که لیپومها معمولاً بیخطر و بدون درد هستند، ممکن است از نظر روانی و اجتماعی بر بیماران تأثیر بگذارند، بهویژه اگر در مناطق قابل مشاهدهای مانند صورت یا گردن ایجاد شوند. نگرانیهای زیبایی و تأثیر آن بر اعتماد به نفس، برخی بیماران را به دنبال درمانهای جراحی میکشاند. پشتیبانی روانی و ارائه اطلاعات دقیق به بیماران میتواند به کاهش نگرانیها و بهبود اعتماد به نفس آنها کمک کند.
این نوشتهها را هم بخوانید