رویکردی انقلابی در درمان سرطان: ایجاد ترکیب پروتئینی که سلولهای سرطانی را از درون نابود میکند

در بدن انسان، فرایند آپوپتوز (apoptosis) یا خودکشی سلولی، نقشی حیاتی در حفظ سلامت بافتها و جلوگیری از رشد سلولهای معیوب دارد. در این فرایند، سلولها در صورت تشخیص آسیبهای جدی یا اختلالات عملکردی، خود را نابود میکنند تا از گسترش مشکلات به سلولهای سالم جلوگیری کنند. این مکانیسم در بسیاری از بیماریها نقشی کلیدی دارد و دانشمندان از دیرباز به دنبال راهی برای استفاده از این مکانیسم طبیعی در درمان سرطان هستند؛ بیماریای که ناشی از تکثیر بیرویه و نابودیناپذیر سلولهای سرطانی است.
هدف پژوهشگران برای استفاده از آپوپتوز در درمان سرطان
از آنجا که روشهای درمانی مرسوم مانند شیمیدرمانی و پرتودرمانی میتوانند به سلولهای سالم نیز آسیب بزنند، محققان مدتهاست به دنبال راهکاری هدفمندتر هستند که تنها سلولهای سرطانی را هدف قرار دهد. پژوهشهای جدید دانشمندان به رویکردی دست یافتهاند که شاید بتواند این آرزوی دیرینه را محقق کند: ترکیب پروتئینهایی که مستقیماً ژنهای مرتبط با آپوپتوز را در سلولهای سرطانی فعال میکنند و باعث خودتخریبی آنها میشوند.
ترکیب پروتئینی بیسیال۶ و سیدیکی۹: رویکردی نوین در از بین بردن سرطان
این ترکیب جدید شامل دو پروتئین کلیدی است: بیسیال۶ (BCL6) و سیدیکی۹ (CDK9). پروتئین بیسیال۶ معمولاً در برخی سرطانها مانند لنفوم (Lymphoma) بهعنوان آنکوژن (oncogene) یا عامل سرطانزا عمل میکند. این پروتئین در سلولهای سرطانی، ژنهای مرتبط با آپوپتوز را خاموش کرده و به آنها خاصیت «جاودانگی» میبخشد. پژوهشگران با اتصال پروتئین سیدیکی۹ به بیسیال۶ موفق به فعالسازی مجدد این ژنهای سرکوبشده شدند.
چگونه ترکیب سیدیکی۹ و بیسیال۶ سلولهای سرطانی را از درون تخریب میکند؟
با اتصال بیسیال۶ به سیدیکی۹، این پروتئینها بهعنوان کاتالیزور برای فعالسازی ژن آپوپتوز عمل میکنند. در حالت عادی، بیسیال۶ در نزدیکی ژنهای مرتبط با آپوپتوز قرار میگیرد و از طریق سرکوب آنها، به بقای سلولهای سرطانی کمک میکند. اما با ورود سیدیکی۹ به این ترکیب، این ژنهای خاموش فعال شده و سلولهای سرطانی به خودی خود از درون نابود میشوند. این فرآیند دقیقاً بر اساس همان سازوکاری است که بدن به طور طبیعی برای از بین بردن سلولهای غیرضروری یا معیوب بهکار میبرد.
مراحل اولیه آزمایش و امیدواری برای آینده
این ترکیب نوآورانه در حال حاضر در مراحل اولیه آزمایش بر روی موشهایی با سرطان لنفوم آزمایش میشود. دانشمندان امیدوارند که نتایج مثبتی به دست آید تا این روش درمانی بتواند در آینده نزدیک به انسانها نیز کمک کند. در صورتی که این تحقیقات به موفقیت برسد، میتوانیم شاهد آغاز عصر جدیدی در درمان سرطان باشیم که به جای از بین بردن سلولهای سالم در کنار سلولهای سرطانی، به سلولهای سرطانی امکان خودتخریبی را میدهد.
نگاهی به آینده: امید به درمانهای هدفمندتر و کمخطرتر
پژوهشگران به این نکته اشاره میکنند که اگر بتوان این ترکیب را با موفقیت در بدن انسان به کار گرفت، یک تغییر اساسی در شیوههای درمانی سرطان ایجاد خواهد شد. این شیوه درمانی نهتنها میتواند از آسیبهای جانبی متداول در روشهای شیمیدرمانی و پرتودرمانی جلوگیری کند، بلکه این قابلیت را دارد که درمانی دائمیتر و کارآمدتر باشد. بهکارگیری آپوپتوز و فعالسازی مجدد آن در سلولهای سرطانی میتواند گامی موثر برای شکست این بیماری سخت و در عین حال بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان باشد.
این نوشتهها را هم بخوانید