بیماری ریه ناشی از افزایش حساسیت
پنومونیت افزایش حساسیتی
پنومونیت افزایش حساسیتی (که آن را آلوئولیت حساسیتی برون‌زاد نیز نامیده‌اند) یک بیماری بینابینی نسبتاً شایع ریه است که از واکنش ایمنی افراطی به آنتی‌ژن‌های آلی مختلف در افراد حساس شده ناشی می‌گردد. آنتی‌ژن‌های حساس کننده بالقوه، متنوع هستند و از پروتئین‌های باکتریایی، قارچی و حیوانی تا مواد شیمیایی با وزن مولکولی پایین متغیر می‌باشند (جدول 7-18). گرچه توصیف‌های خاطره‌انگیز از اشکال شغلی این بیماری‌ها به عمل آمده (مثل ریه فلفل خردکن‌ها paprika splitter’slung ناشی از حساسیت به موکور استولونیفر Mucor stolonifer) ممکن است مواجهه‌های معمولی‌تر نیز در زندگی روزمره رخ دهد مثل مواجهه با بخار آب در سونا یا پرندگان خانگی، ممکن است بیماری به صورت حاد چند ساعت پس از مواجههٔ شدید با یک آنتی‌ژن تحریک کننده و با تب، لرز، سرفه، تنگی نفس و کسالت تظاهر یابد که به مدت ۲۴ ساعت به طول می‌انجامد. ممکن است بیماری تحت حاد یا مزمن با قرار گرفتن مکرر یا طولانی‌مدت در معرض آنتی‌ژن رخ دهد و منجر به تنگی نفس مزمن و سرفه با پیشرفت نهایی به سمت فیبروز ریوی شود.
رال‌های منتشر و خس‌خس سینه یافته‌های فیزیکی شایعی هستند. ممکن است هیپوکسی وجود داشته باشد. در کل، مشخصهٔ پنومونیت افزایش حساسیتی ارتشاح‌های غیر اختصاصی حوزه‌های میانی و فوقانی ریه در عکس سینه است. اسکن توموگرافی کامپیوتری نسبت به عکس سینه حساسیت بیشتری دارد و کدورت‌های شیشه مات، گرهک‌های مرکز لوبولی و جذب اشعه با طرح موزائیک را نشان می‌دهد که ناشی از انسداد راه هوایی است. ممکن است در پنومونیت افزایش حساسیتی مزمن، آمفیزم و نمای لانه زنبوری در لوب تحتانی وجود داشته باشد. ممکن است در آزمون عملکرد ریوی الگوی محدود کننده یا الگوی مختلط انسدادی – محدود کننده همراه با ناهنجاری‌های مبادله گاز دیده شود. لاواژ برونشی – حبابچه‌ای ممکن است نشان دهنده یک آلوئولیت لنفوسیتی با غلبه لنفوسیت‌های باشد. بیماران مبتلا به پنومونیت افزایش حساسیتی ممکن است آنتی‌بادی‌های رسوب دهنده آنتی‌ژن آسیب‌رسان را داشته باشند اما آنتی‌ژن‌های رسوب دهنده سرم (serum precipitins) به اندازه کافی برای تشخیص حساس یا اختصاصی نیستند و ممکن است آنتی‌ژن اختصاصی، شناخته شده نبوده یا در تابلوی آزمون استاندارد گنجانده نشده باشد.
مواجههٔ مناسب، شرح حال بالینی و یافته‌های تصویربرداری می‌تواند مطرح کنندهٔ تشخیص باشند اما نمونه‌برداری از ریه ممکن است برای اثبات تشخیص ضرورت یابد. نمونه‌برداری از خلال برونش اغلب کافی می‌باشد. یافته‌های بارز در نمونه‌برداری، گرانولوم‌های اندک شکل گرفته حاوی سلول‌های غول آسای جسم خارجی و التهاب مزمن بینابینی همراه با یک عنصر مرکز برونشیولی می‌باشد. بهبود بالینی اغلب در محیط بیمارستان هنگامی که بیماران از آنتی‌ژن آسیب‌رسان جدا می‌افتند رخ می‌دهد و عود پس از ترخیص بیمار عارض می‌گردد. کورتیکواستروئیدها می‌تواند علائم مرحله حاد را رفع کنند اما اثربخشی آنها در اشکال مزمن بیماری وضوح کمتری دارد. شناسایی علت پنومونیت افزایش حساسیتی مهم است چون درمان بیماری در طولانی‌مدت نیازمند اجتناب از مواجهه با آنتی‌ژن می‌باشد که می‌تواند از نظر مالی یا روانی در بستر مواجههٔ شغلی، حیوانات خانگی، یا محل سکونت چالش برانگیز باشد.
پنومونیت افزایش حساسیتی | ||
| آنتی‌ژن | منشأ | نمونه بیماری |
| باکتری‌های گرما دوست (ترموفیل) | یونجه کپک زده، نیشکر، کود | ریه کشاورزان، باگاسوزیس (bagassosis)، بیماری کارگران پرورش قارچ |
| سایر باکتری‌ها | آب آلوده، گرده چوبی، کود، گرد پاپریکا | پتوموتیت حساسیتی در کارگراتی که با دستگاه‌های مرطوب کننده یا مواد پاک کننده سروکار دارند و پنومونیت افزایش حساسیتی فامیلی |
| قارچ‌ها | چوب پنبه کیک زده، گرده چوب آلوده، جو، کنده‌های درخت افرا | سوبروژیس Sequoiosis, (suberosis) ریه کسانی که پوست درخت افرا را می‌کنند، ریه کارگران مالت، ریه فلفل خردکن‌ها |
| پروتئین حیوانی | فضولات پرندگان، ادرار حیوانات، پودر هیپوقیز گاو و خوک | ریه پرورش دهندگان کبوتر، تب اردک، بیماری پرورش دهندگان بوقلمون، بیماری تهیه کنندگان انفیه هیپوفیز، پتومونیت افزایش حساسیتی کارکنان آزمایشگاه |
| پروتئین‌های انسانی که از لحاظ شیمیایی تغییر کرده‌اند (آلبومین و سایر پروتئین‌ها) | دی ایزوسیانات تولوئن، انهیدریدتری ملیتیک، دی ایزوسیانات دیفنیل متان | پنومونیت حساسیتی
|
| انهیدرید فتالیک | اپوکسی رزین گرما دیده | ریه اپوکسی رزین |
