محبوب‌ترین‌های ادبی

اول : دیروز در وبلاگ
خوابگرد ، لینکی دیدم که من
رساند به به نتایج جالب
تحقیقی که «محمد حسن شهسواری» در مورد «نوع علاقه‌مندی
دانشجویان به ادبیات داستانی» انجام داده است.

او تحقیقی در مورد علاقمندی‌های 584 دانشجو در مورد ادبیات
داستانی انجام داده است که بر اساس آن پائولو کوئیلو ، فئودور داستایفسکی، گابریل
گارسیا مارکز و ویکتور هوگو محبوب‌ترین نویسندگان خارجی ؛ صادق هدایت ، جلال
آل احمد ، محمدعلی جمالزاده و سیمین دانشور محبوب‌ترین نویسندگان ایرانی
هستند.

بر اساس این تحقیق ، رمان‌های کیمیاگر ، صد سال تنهایی ، بر باد
رفته و کوری در میان رمان‌های خارجی مشتاقان بیشتری داشته‌اند و رمان‌های ایرانی
بوف کور ، بامداد خمار ، گندم  و سووشون در صدر رمان‌های محبوب ایرانی
ایستاده‌اند.

البته پیداست که برای داشتن آماری خوب جمعیت بیشتری با پراکندگی
جغرافیایی بیشتر و با پرهیز از مخدوش‌کننده‌های آماری کمتر مورد مطالعه قرار
بگیرند. اما همین تلاش هم در شرایط حاضر جای تقدیر فراوان دارد.

دیشب با خواندن این پست به این فکر افتادم که ببینم می‌توانم
نتایج مشابهی را در محیط اینترنت پیدا کنم یا نه.

سایت goodreads ، یک شبکه اجتماعی موفق
کتاب و کتاب‌خوانی است که کاربران ایرانی بسیار زیادی دارد. من این سایت را

مدتها
پیش معرفی کرده بودم که خوشبختانه مورد استقبال زیادی قرار گرفت.

در
وبلاگ این سایت آمار جالبی منتشر شده
است :  این سایت در حال حاضر 300 هزار عضو دارد که برای یک شبکه اجتماعی تخصصی
آن هم در مورد کتاب عدد بسیار خوب و قابل توجهی است. این کاربران تا به حال 5
میلیون کتاب را در لیست کتاب‌هایی که خوانده‌اند و یا در حال مطالعه آن هستند ،
قرار داده‌اند. آنها در حال حاضر مشغول خواندن 398,233 کتاب هستند.

در سایت goodreads کتاب‌ها بر حسب
نمره‌ای که هر کاربر به آن می‌دهد (بین 1 تا 5) نمره ای می‌گیرد. بر این اساس ، سایت
، کتاب‌های محبوب همه کاربران و همچنین کاربران هر منطقه جغرافیایی (شامل ایران) را
مرتب کرده است:

کتاب‌های محبوب همه اعضا :‌  هری پاتر و سنگ جادو ،
کشتن مرغ مقلد ، ناتور دشت ، هری پاتر و شاهزاده دو رگه ، هری پاتر و جام آتش ،
گتسبی بزرگ ، هری پاتر و فرمان ققنوس ، هری پاتر و زندانی ازبکان ، کد داوینچی ،
هری پاتر و تالار اسرار ، 1984 ، بادبادک‌باز ، غرو و تعصب ، مزرعه حیوانات ،
خاطرات یک گیشا ، سلاخ‌خانه شماره پنج ، آقای فایل‌ها ، موش‌ها و آدم‌ها

کتاب‌های محبوب کاربران ایرانی : مزرعه حیوانات ، کد
داوینچی ، هری پاتر و جام آتش ، هری پاتر و سنگ جادو ، هری پاترو شاهزاده دو رگه ،
کوری ، ناتور دشت ، هری پاتر و فرمان ققنوس ، شازده کوچولو ، هری پاتر و زندانی
ازبکان ، چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم ، بوف کور ، کیمیاگر ، هشت کتاب سهراب سپهری ،
1984 و صد سال تنهایی

سایت goodreads ،
نویسندگان برتر از نگاه کاربران خود را هم اینگونه معرفی می‌کند: جی کی
رولینگ ، استفان کنیگ ، ویلیام شکسپیر ، کورت ونه‌گات ، دن براون ، جورج ارول ،
تالکین ، دیوید سداریس ، جان اشتاین بک ، جین آستین ، هارپر لی ، رولد دال Roald
Dahl ، اف اسکات فیتزجرالد ، نیل گیمن ، شل سیلوراستون ، کلایو لوئیس ، گابریل
گارسیا مارکز ، خالد حسینی و ارنست همینگوی.

این رتبه‌بندی‌ها از لحاظ آماری قابل بسط به کل جامعه نیستند ،
چون فقط قسمت کمی از جمعیت آنلاین را در برمی‌گیرند ، وانگهی هر کاربر سایت ، مجبور
و متعهد نیست همه علایق خود را مشخص کند. با این همه به اعتقاد من همین آمار
دورنمایی از سلیقه کتاب‌خوانی قشر متوسط جامعه ایران به دست می‌دهد ، تب هری پاتر
که همه جا را گرفته ، محبوبیت بادبادک باز خالد حسینی و کتاب‌های کوئیلو و مارکز هم
که برای همه مشخص است و همه در کتابخانه‌هایمان مزرعه حیوانات و ناتور دشت را باید
داشته باشیم!

————————————————–
دوم : اما آیا «رتبه‌بندی‌هایی» که در بالا گفته شد ، می‌تواند
راهنمایی برای یک جوان مشتاق کتاب‌خوانی باشد که آشنایی چندانی با آثار ادبی بزرگ
ندارد و یا می‌تواند مانند جدول رده‌بندی مسابقات ورزشی ملاک برای برتری یک نویسنده بر
دیگری باشد؟
بی‌شک نه! آمار بالا فقط می‌توانند تصویری مبهم از بیشترخوانده‌شده‌ها در
شرایط فرهنگی حال حاضر جهان بدهند.
اصولا به باور من «رتبه‌بندی» کردن آن هم در ادبیات یک نوع گستاخی است! تولستوی و همینگوی
را با چه معیاری می‌شود در مرتبه‌ای پایین‌تر از رولینگ و دن براون گذاشت؟!
اما اگر هدف ما از تهیه و توصیه کردن این لیست‌ها ، آشنا شدن با آثار برتر ادبی
و برجسته کردن آنها باشد ، موضوع کاملا فرق می‌کند.

————————————————————
سوم : در اینترنت لیست‌های خوبی داریم که
مرور آنها می‌تواند یاری‌کننده کتاب‌خوان‌ها باشد. این لیست‌ها با نظر خبرگان فن
تهیه شده‌اند. من جستجویی کردم تا تعدادی از آنها را پیدا کنم:

کتابهایی که باید پیش از مرگ خواند! :
لیستی از 220 رمان برتر که در ایران ترجمه و منتشر شده‌اند همراه نام انتشارات

25 کتاب که باید قبل از 25 سالگی بخوانید

صد رمان انگلیسی برتر از نگاه تایم

لیست صد رمان برتر گاردین : این لیست
با نظر و رأی صد نویسنده برجسته از 54 کشور دنیا تهیه شده است و به شیوه الفبایی
مرتب شده است.

25 رمان برتر 25 سال اخیر : بد نیست بازه
زمانی را محدودتر کنید و ببینید در زمان حیات خودمان چه رمان‌های خوبی نوشته شده.

صد کتابی تأثیرگذار همه دوران‌ها :
این یکی لیست بسیار جالبی است. تا حالا فکر کرده بودید کدام کتاب‌ها در تاریخ
تأثیرگذارتر بوده‌اند و به نوعی تاریخ را تغییر داده‌اند؟

صد رمان برتر از نگاه دبیران ادبی روزنامه
نیویورک تایمز

بهترین رمان‌ها را خودتان انتخاب کنید : گفتم رتبه‌بندی
چندان چیز خوبی نیست. با این همه رفتن به سایت best 100 novels
خالی از لطف نیست. بعد از ثبت‌نام می‌توانید به رمان‌ها برتر از دید خودتان رأی
بدهید. همچنین می‌توانید لیست ده رمان برتر خودتان را تهیه کنید تا در دیتابیس سایت
قرار بگیرد.

———————————————————-
چهارم : اما داشتن این لیست‌ها وقتی لذت بیشتری داشت که می‌شد کتاب‌ها را به
راحتی و بدون دردسر تهیه کرد.
تصور کنید که هر ماه از این لیست‌ها می توانستید یکی دو کتاب تهیه کنید و بخوانید
یا تصور کنید یک سایت فارسی تمام‌عیار فروش کتاب را که همواره همه این کتاب‌ها را
داشته باشد و در کتاب ضمن خواندن قد و نوشته‌های مروری بشود خیلی راحت و با هزینه
پستی «اندک» کتاب را با کارت اعتباری سفارش داد.