یک کلاس درس آنلاین فارسی به سبک «آکادمی خان»

چند روز پیش، داشتم با الکسا سایت‌های پرمخاطب ایران را مرور می‌کردم، هر چند آمار الکسا خیلی هم دقیق نیستند، اما دورنمایی از وضعیت سایت‌های محبوب در ایران را ارائه می‌دهند. اگر از سایت‌های فرنگی، سایت‌های خبری رنگارنگ و سایت‌های ادارات و مؤسسات صرف‌نظر کنیم، کسر قابل توجهی از سایت‌های پرمخاطب فارسی، چیزی جز سایت‌های سرگرم‌کننده آن هم در شکل نازل خود نیستند. بله! سرگرمی‌سازی چیز بدی نیست، منتها سایت‌های ما در این کار هم محتوای دست‌ چندم و کپی‌پیستی ارائه می‌کنند و متأسفانه آمار بازدید از این سایت‌ها بسیار بالاست. بیشتر از چیزی که تصورش را می‌کنید!

اما خوشبختانه در این چند ماهه، طبق یک روال عجیب، هر وقت از چیزی ناامید می‌شوم، بلافاصله خبر خوبی به گوشم می‌خورد، خبر خوب عصر جمعه، ایمیلی بود که محمد اکبرپور به من زد.

محمد، در حال حاضر در دانشگاه استنفورد در حال تحصیل در دوره دکترای اقتصاد است. ایشان و چند نفر از بچه‌های خوب ایرانی مقیم خارج ایران، هدفی بزرگ در سرمی‌پروراندند: آموزش رایگان و باکیفیت رشته‌های مختلف با استفاده از ظرفیت اینترنت برای ایرانی‌ها.

الگوی آنها در این مسیر «آکادمی خان» بود. بگذارید مختصری در مورد «آکادمی خان» برایتان توضیح بدهم:

آکادمی خان سازمانی آموزشی است که سایتی با همین نام دارد و هدف اصلی این سازمان، «ارائه امکانات آموزشی با کیفیت و استاندارد بالا، به هرکس و در هر کجا» بیان شده‌است. این سازمان غیرانتفاعی در سال ۲۰۰۶ به دست سلمان خان، آمریکایی-بنگلادشی تبار که خود دانش آموخته مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) است بنیان نهاده شد. در وب‌گاه این سازمان بیش از 3200 ویدیوی آموزشی درباره ریاضیات، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، اقتصاد، تاریخ، پزشکی و … به رایگان ارائه شده‌است که در و یوتیوب نیز قابل دستیابی است.

محمد با همراهی، شیما صالحی، رضا نصیری، علیرضا شرافت و سحر نسیم‌پور، یک گروه پنج نفره درست کردند و «کلاس درس» را راه‌اندازی کردند که یک موسسه غیرانتفاعی (not-for-profit) است که هدف آن فراهم کردن آموزش رایگان و باکیفیت برای تمامی فارسی‌زبانان است. اعضای گروه بر این باورند که آموزش نه محدود به آن چیزی است که در مدارس سراسر جهان به دانش‌آموزان آموخته می‌شود و نه محدود به سن، جنس یا طبقه‌ی خاصی از جامعه. به همین دلیل است که قصد دارند به کمک تکنولوژی و به خصوص تکنولوژی به اشتراک‌گذاری ویدیو، با از میان برداشتن تمامی مرزهای مالی و جغرافیایی، امکان یادگیری تمام یافته‌های دانش را برای همه‌ی فارسی‌زبانان مهیا کنند.

کلاس درس شریک آموزشی «خان آکادمی» است و بخش بزرگی از ویدیوهای فارسی این مؤسسه را فراهم می‌کند.

در حال حاضر 210 ویدئو در سایت «کلاس درس» وجود دارد، که در مورد ریاضیات، حسابان، فیزیک، هندسه، حبر، نظریه بازی‌ها و مکانیک کوانتومی هستند.

ویدئوها طولانی نیستند و هر کدام حدود 12 دقیقه هستند که نگاه کردن آنها را آسان می‌کند. ویدئوها در خود سایت و یوتیوب آپلود شده‌اند و برای هر ویدئو لینک دانلود هم در نظر گرفته شده است.

اینجا صفحه فیس‌بوک کلاس درس است.

در ماه‌های اخیر چند بار پیش آمده که بعضی از خواننده‌ها با من تماس گرفته‌اند، تا ببینند چگونه خودشان می‌توانند یک دوره آموزشی در اینترنت راه‌اندازی کنند. اینکه چنین انگیزه‌ای را در برخی از افراد مشاهده می‌کنم، بسیار خوب است. پاسخ من به این دسته از دوستان این بوده که اگر در کنار هدف آموزش، دغدغه مالی ندارند یا اگر قصد ندارند واقعا یک کار مستقل انجام بدهند، از امکانات سرویس‌های از پیش موجود استفاده کنند. چون با این کار، دشواری‌های فنی کمتر می‌شوند و محتواهای آموزشی در یک جا متمرکز می‌شوند. کلاس درس هم خوشبختانه از همکاری با دیگران استقبال می‌کند. شما می‌توانید با پر کردن این فرم، در مورد خودتان و دوره آموزشی که قصد راه‌اندازی‌اش را دارید، توضیح بدهید.

اما بد نیست، نگاهی به سایت مکتب‌خونه هم بیندازید که ویدئوهای آکادمی خان را به صورت خوبی به زبان فارسی مرتب کرده است. در قسمتی از سایت مکتب‌خونه، درس‌های ریاضی عمومی ۲ به صورت ویدئوی آموزش داده می‌شوند، این ویدئوها را دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی شریف تهیه کرده است، استاد ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف –سیاوش شهشهانی– آموزگار این درس‌هاست. (بد نیست این مصاحبه را از ایشان بخوانید.)

درس‌هایی که خود آکادمی خان، ارائه می‌کند به زبان انگلیسی است، اگر زبان انگلیسی‌تان خوب نیست، نگران نباشید، چون با مراجعه به این کانال یوتیوب، می‌توانید 235 ویدئوی آموزشی را که به زبان فارسی ترجمه شده‌اند، ببینید.

در ضمن شما می‌توانید مشارکت کنید و یک مترجم ویدئوهای آکادمی خان هم باشید.

چند نکته و پیشنهاد: ویدئوهای آکادمی خان، کلاس درس و مکتب خونه، بی‌نظیرند، اما بسیاری از کاربران ایرانی، سرعت اینترنت بسیار پایینی دارند که استفاده از ویدئوها را برایشان مشکل می‌کند

می‌خواستم در اینجا پیشنهادی بدهم، می‌شود برای اینکه جنبه چندرسانه‌ای دروس حفظ شود و در عین حال دروس قابل استفاده برای کاربران با سرعت پایین اینترنت باشد به جای ویدئو به اسلاید شو هم فکر کرد. بسیاری از ویدئوها را که مرور می‌کنم، می‌بینم که آموزگار مربوطه روی یک عکس، مثلا یک دقیقه حرف می‌زند، وقتی درس به صورت ویدئویی باشد، شما مجبورید، یک دقیقه ویدئو دانلود کنید، اما وقتی که اسلاید شو درست کنید، شما باید یک عکس و یک دقیقه فایل صوتی را دانلود کنید.

از نظر تکنیکی انجام چنین کاری کاملا ممکن است.

هر چند بحث اصلی، مثل خیلی وقت‌های دیگر این است که چه زمانی سرعت اینترنت به استانداردهای جهانی نزدیک خواهد شد. بدون اینترنت، توسعه‌یافتگی متصور نیست.

چیز مهم دیگر، لزوم تنوع بیشتر در کلاس‌هاست، مثلا خیلی جالب خواهد بود که دوره‌های درسی علوم انسانی، کلاس‌های سینمایی یا حتی دوره‌های پزشکی به میزان بیشتری ارائه شود. این تنوع، البته بدون مشارکت ما حاصل نخواهد شد.

راستی در مورد آکادمی خان، تا یادم نرفته بگویم که یک اپلیکیشن خوب برای آی‌پد دارد که می‌توانید از اینجا بگیریدش. این هم برای دوستان اندرویدی. این هم کانال یوتیوب آکادمی خان است. این ویدئوی TED را که در آن سلمان خان در مورد انگیزه‌اش برای تأسیس این آکادمی توضیح داده، حتما ببینید. این ویدئو زیرنویس فارسی هم دارد.

اما در بخش بعدی این پست بد نیست که یادی دوباره کنم از سایت درسنامه. مزیت درسنامه این است که دقیقا متناسب با شرایط و امکانات کاربران ایرانی طراحی شده است.

این سایت انبوهی دوره آموزشی متنوع ارائه می‌کند، برای استفاده از این دوره‌ها هم شما لازم نیست پولی پرداخت کنید، فقط باید یک ایمیل بزنید تا دوره به صورت تدریجی و درس به درس به شما ایمیل شود. همین و بس.

همان طور که گفتم دوره‌های آموزشی درسنامه بسیار متنوع هستند، برای مثال یکی از تازه‌ترین دوره‌های آموزشی در مورد امنیت در وبلاگ‌نویسی است. چیزهایی که در این دوره می‌توانید بیاموزید اینها هستند:

– چگونگی انتخاب یک سیستم عامل امن و مناسب
– انتخاب میان سرویس‌های وبلاگ‌نویسی رایگان یا سایت شخصی
– ترفندهای امنیتی وردپرس برای سایت‌های شخصی
– نکات امنیتی ضروری برای وبلاگ‌نویسان
– بررسی قالب وبلاگ از دیدگاه امنیت
– همه چیز درباره ایمیل در وبلاگ‌نویسی
– راهنمای پشتیبان‌گیری از وبلاگ
– آشنایی با مهمترین حملات به وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های شخصی
– نکاتی برای بهبود کارایی و عملکرد وبلاگ

پست را با چند جمله زیبا که در صفحه معرفی اعضای سایت «کلاس درس» دیدم به پایان می‌برم:

– «به کودکان باید چگونه اندیشیدن را آموخت نه به چه چیز اندیشیدن را». مارگارت مید

– «شما باید همان تغییری باشید که می‌خواهید در دنیا شاهدش باشید.» مهاتما گاندی

– «اگر نتوانید چیزی را به سادگی توضیح بدهید، به این معنی است که به اندازه کافی درکش نکرده‌اید.» آلبرت انیشتین